Mẹ đưa đôi mắt đượm buồn nhìn tôi với vẻ chẳng ưng bụng. Bởi đối với mẹ, xuất thân từ người phụ nữ thôn quê, chái bếp lá là nơi chất chứa sự cần mẫn, tình yêu thương dành cho gia đình.
Những cơn gió chướng xạc xào thổi luồng vào chái bếp báo hiệu một cái tết nữa sắp cận kề. Mặc lời tôi nói, mẹ vẫn lom khom quét dọn lại gian bếp, xếp những tàu củi dừa cho ngay ngắn và khóe mắt bà rưng rưng.
Đã bao năm, từ lúc cha mất đi vì cơn bạo bệnh, chái bếp như vắng một cánh tay đắc lực phụ giúp mẹ trong những ngày tết. Nhiều lần, tôi khuyên mẹ tuổi đã cao nên gác lại chuyện bếp núc củi lửa, phần vì tôi có con nhỏ sợ hơi khói ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ con. Giờ đây, mẹ lại mang những căn bệnh tuổi già, nhân tiện mượn lý do này, tôi định dẹp luôn chái bếp cho mẹ thư thả. Tết đến, tôi sẽ đưa mẹ ra chợ mua sắm cũng đủ đầy các mặt hàng.
Nhưng khi dở từng cọng lá mẹ đã tỉ mỉ bện thành vách, thành mái, tôi chợt nghe câu hờn trách của con “sao mẹ phá bếp của ngoại, lấy gì ngoại làm mứt cho con ăn? Con muốn ăn cơm cháy mỡ hành ngoại làm trên lò củi, con muốn giỡn với con mực cùng mấy ngọn khói bay lên...”. Tim tôi tựa như có ngàn vết dao cắt cứa bởi những câu nói phát ra từ một đứa trẻ.
Đây là chái bếp lá duy nhất trong khu xóm. Ở thời buổi công nghệ hiện đại với bếp nồi tân tiến, còn mấy ai giữ lại một mái lá với cái lò củi ám khói. Và cũng chính mái lá kia tựa như nguồn huyết mạch trong gian nhà vào những ngày tết. Bỗng trong tôi dâng trào bao xúc cảm về miền ký ức tuổi thơ khi lắng lòng nhìn chái bếp của mẹ.
Mẹ ơi, con nhớ những cái tết đã đi qua của nhà mình. Khi mà từ trước đó hàng tháng, thậm chí tận nửa năm, mẹ tảo tần lặn hụp dưới lòng sông đặt từng con cá tôm, mót những đồng lẻ để cuối năm mua ít lá dừng lại vách bếp kẻo ngọn gió chướng xé toạc từng cọng lá mục đã qua bao mùa nắng mưa.
Mẹ ơi, con nhớ vào ngày đưa ông Táo về trời thuở con còn ấu thơ, nụ cười rạng rỡ hiện lên trên gương mặt nám đen của mẹ khi mua được những trái dừa thiệt rẻ từ ghe hàng để sên từng cọng mứt ngọt ngào trong gian bếp lá năm nào. Ngọn lửa cháy dập dìu theo gió lùa và phát ra âm thanh tí tách như nói với con rằng lửa cười trong ánh nhìn thèm thuồng món mứt mẹ đang làm trên bếp.
Mẹ ơi, con nhớ những tháng ngày cha còn sống, mẹ và cha tất bật nấu nướng mâm cơm cúng ngày 30 Tết. Từng ngọn khói la đà mang theo bao mùi thịt kho, củ kiệu, bánh tét, cả mùi nồi nước lá thơm để con tắm chiều cuối năm. Và khi cha mất, mẹ lại cặm cụi nấu nướng bao món bánh, mứt, cơm canh dù rằng chúng con vì bận bịu cuộc sống đâu phụ giúp mẹ được. Mẹ nào oán trách, mẹ coi đó là nơi gửi gắm yêu thương dành cho con cháu, chái bếp là nơi mẹ lưu giữ hồn quê thiêng liêng về miền ký ức tết xưa thuở mẹ còn sống cùng ngoại dưới mái lá yên bình.
Đối với mẹ, khi tết về, còn sức khoẻ, thấy con cháu quây quần bên mâm cơm tất niên mẹ nấu là thấy cả sự yêu thương đong đầy, ấm áp. Mẹ chỉ mong đời sau hãy gìn giữ điều giản đơn thế thôi. Ấy vậy mà vì chút áp lực của cuộc sống suýt nữa con đã vô cảm bắt mẹ buông bỏ đi một nét đẹp đáng trân quý trong những ngày tết.
Lau dòng nước mắt, tôi vội bện lại từng vách lá trong chái bếp rồi ôm chầm lấy mẹ bằng con tim thổn thức. Mẹ ơi, tết đã lại về. Và điều hạnh phúc là con còn được thấy mẹ nấu những món ăn ngày tết. Nếu mai kia mẹ cũng theo cha cùng ngọn gió chướng về trời, mỗi độ xuân về tìm đâu ra làn khói lam chiều nhẹ vương trên mái lá. Tìm đâu ra mùi thân quen ngày cuối năm trong gian bếp mẹ làm. Tìm đâu ra tuổi thần tiên rơm rạ, cả những bữa cơm tất niên đong đầy dư vị yêu thương? Lúc đó, con sẽ hụt hẫng nhiều, nhiều lắm!
PHAN THANH CẨM GIANG
Địa chỉ: Ấp biển Tây A, Xã Vĩnh Trạch Đông, TP Bạc Liêu, Bạc Liêu
Email: thanhcamgiangphan@gmail.com
