Sáng 16-1, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.
Chính phủ đã đề xuất 8 cơ chế đặc thù để triển khai. Nhiều đại biểu quan tâm đến đề xuất về cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Chính phủ đề xuất 2 phương án về cơ chế thí điểm phân cấp: một là chưa thực hiện cơ chế thí điểm ngay trong giai đoạn 2024-2025, chỉ quy định nội dung chính sách mang tính chất định hướng cho tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2030; hai là thực hiện cơ chế thí điểm phân cấp ngay trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2024-2025, theo đó HĐND cấp tỉnh quyết định lựa chọn 1 huyện thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp trong giai đoạn 2024-2025… Cơ quan thẩm tra chọn phương án 2.
Nhiều đại biểu cũng lựa chọn phương án 2, vì phương án này sẽ đảm bảo phân cấp triệt để cho cấp huyện chủ động, linh hoạt trong việc điều hành, quản lý triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.
Phát biểu tại tổ, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nêu rõ dự thảo nghị quyết thể hiện các cơ chế mạnh mẽ chưa từng có và các cán bộ phải làm “ngày đêm” để có. 8 cơ chế Chính phủ trình đều khác với luật, vượt lên trên luật.
Phó Thủ tướng cho rằng, 3 chương trình mục tiêu quốc gia tổng hợp từ rất nhiều chính sách, vấn đề, quy định nên cực kỳ phức tạp, đan xen, thậm chí xung đột với nhau, nếu không gỡ không làm được.
Nguyên tắc lớn nhất của 8 cơ chế Chính phủ kiến nghị Quốc hội là phân cấp mạnh, tăng cường năng lực của cơ sở và đòi hỏi tăng cường kiểm tra, giám sát, trong đó có trách nhiệm của đại biểu Quốc hội, có thể bổ sung thêm trách nhiệm của MTTQ.
Từ ý kiến của đại biểu đặt ra về việc phân cấp cho huyện, Phó Thủ tướng cũng nêu khi phân cấp cho huyện, xã có kham nổi hay không? “Vì nếu không khéo chúng ta sẽ mất cán bộ. Điện thoại của tôi nhận được rất nhiều tin nhắn của các cán bộ ở huyện, xã “xin Phó Thủ tướng đừng giao cho em”, nên đâu đó cũng có sự phân vân về phân cấp đến đâu. Theo Phó Thủ tướng, nguyên tắc phân cấp phải có tính khả thi và anh em dưới phải làm được.
“Cho nên có thể có những điều mong muốn của đại biểu mà chúng tôi cân nhắc rất kỹ cũng chưa dám phân cấp", Phó Thủ tướng nêu.
Theo Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, liên quan ngân sách Nhà nước, cho dù 1 đồng cũng phải cực kỳ chặt chẽ và rất nhiều người “đi về nơi xa lắm” vì coi thường việc này. Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, 8 nội dung Chính phủ trình không phải cơ chế thí điểm mà là cơ chế đặc thù. Thí điểm là cho áp dụng phạm vi nhỏ sau đó rút kinh nghiệm, có thể mở rộng. Còn ở đây là cơ chế đặc thù, có chăng chỉ thí điểm lựa chọn 1 huyện thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp trong giai đoạn 2024-2025.
Liên quan ý kiến của đại biểu đề nghị phân cấp mạnh, giao luôn cho HĐND cấp huyện, Phó Thủ tướng nhắc lại việc không phải nội dung nào cũng dám giao, vừa phải phù hợp năng lực cấp huyện, mặt khác hiện nay HĐND cấp tỉnh rất linh hoạt, họp bất thường liên tục.
Thêm vào đó, giao cho HĐND cấp tỉnh thì với cách nhìn bao quát của cấp tỉnh sẽ cân đối đầy đặn, hài hòa hơn giữa các địa phương. Nếu như giao cho huyện, có thể có tình trạng so bì huyện này ít, huyện này nhiều...
