Phạt nguội nhưng người dân phải đến tận cơ quan xử phạt để xác nhận
SGGPO
Buổi chiều 4-11, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng có 15 phút để trả lời những câu hỏi còn lại của các ĐB.
Kết thúc phiên chất vấn về lĩnh vực thông tin – truyền thông, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết đã có 33 ĐB đặt câu hỏi và 10 ĐB tranh luận. Phó Chủ tịch Quốc hội nhận xét, phiên chất vấn đã diễn ra sôi nổi với tinh thần xây dựng, trách nhiệm, ĐB đặt câu hỏi ngắn gọn, đúng nội dung. Bộ trưởng nắm chắc lĩnh vực quản lý, trả lời thẳng thắn, cầu thị.
Thời gian tới, Phó Chủ tịch đề nghị ngành TT-TT tiếp tục hoàn thiện pháp luật về chuyển đổi số, có giải pháp căn cơ giải quyết thiếu hụt nhân sự trong lĩnh vực công nghệ thông tin, khẩn trương hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia… Nghiên cứu đề xuất cơ chế thu phí từ khai thác dữ liệu để tái đầu tư; phổ cập kỹ năng số miễn phí để người dân có thể dễ dàng thực hiện dịch vụ công trực tuyến…
Cách tốt nhất để tránh thông tin xấu độc là cơ quan chức năng lên tiếng trước
Về Đề án 06, Chính phủ lựa chọn như một đề án làm điểm, tập trung để đạt được mục tiêu chuyển đổi số. Quá trình thực hiện cũng bộc lộ những ách tắc, khó khăn cần giải quyết. Trước tiên là đả thông tư tưởng trong tất cả bộ, ngành, các cấp. Ngoài ra, văn bản quy phạm pháp luật cũng có vướng, vướng cả ở cấp độ Luật.
Phó Thủ tướng nhìn nhận vấn đề này không đơn giản, dữ liệu của các bộ, ngành gần như là chưa có mấy. “Cơ sở dữ liệu nói là có nhưng rất rời rạc, manh mún. Các địa phương cũng vậy, thậm chí còn đợi bộ, ngành hướng dẫn để làm cho đồng bộ tránh lãng phí”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đánh giá.
Phó Thử tướng Vũ Đức Đam: Cách tốt nhất để tránh thông tin xấu độc là cơ quan chức năng lên tiếng trước. Ảnh: QUANG PHÚC
Theo Phó Thủ tướng, chúng ta xác định chuyển đổi số là cơ hội đổi mới, cần quyết tâm của người đứng đầu. Có những việc tưởng như không làm nổi nhưng vẫn làm được. Như liên thông giữa cấp phép lái xe với bên khám sức khỏe, mấy tháng không làm được, nhưng khi đi thực tế thì thấy vẫn có cách để làm.
Về câu chuyện mạng xã hội, Phó Thủ tướng cho rằng ĐB Đỗ Chí Nghĩa nói đúng, chúng ta cần tăng cường nhiều thông tin chính thống, cần quan tâm hỗ trợ cho báo chí chính thống phát triển. Các cơ quan các cấp cần chủ động đưa thông tin một cách nhanh nhất. Vì cách tốt nhất để tránh thông tin xấu độc là cơ quan chức năng lên tiếng trước. Ngoài việc xử lý vi phạm cần khuyến khích người dân bảo vệ quyền lợi của mình khi bị xâm phạm bởi tin tức xấu độc
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Phạt nguội nhưng người dân phải đến tận cơ quan xử phạt để xác nhận
Báo cáo thêm trước Quốc hội, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao đổi lại với ý kiến của ĐB Tạ Minh Tâm (Tiền Giang), khẳng định chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là dùng máy tính, CNTT như trước, mà cần tiếp cận ở mức thay đổi toàn bộ phương pháp, tư duy, mô hình quản lý nhà nước, quản trị doanh nghiệp, đến tất cả tổ chức, người dân.
Phó Thủ tướng thông tin, trong 25 dịch vụ công được đưa ra trong Đề án 06 có 4 dịch vụ chưa thực hiện xong, trong đó 3 dịch vụ liên quan các ngành khác nhau, 1 dịch vụ liên quan đến phạt nguội. Theo Phó Thủ tướng, tất cả đã sẵn sàng, nhưng muốn phạt nguội được thì người đó phải đến xác nhận tại cơ quan xử phạt. Từ đó tranh luận, liệu có làm trái luật hay không? Đến tận nơi thì còn gì là trực tuyến?
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao đổi trong phiên chất vấn chiều nay. Ảnh: QUANG PHÚC
Theo Phó Thủ tướng, chúng ta đã trải qua quá trình rất dài trong ứng dụng CNTT. Dù đã rất nỗ lực nhưng đến nay vẫn chưa khi nào đứng quá vị trí 80. Năm qua đứng vị trí thứ 86 thế giới. Điểm sáng gần đây là đưa vào sử dụng cổng dịch vụ công quốc gia và đến nay đã làm được những bước quan trọng. Khắp nơi cộng lại có hơn 120.000 thủ tục hành chính, hiện đã đưa lên Cổng dịch vụ công quốc gia hơn 6.500 thủ tục hành chính, trong đó 4.200 dịch vụ đã được cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Có những dịch vụ ít người sử dụng, từ đó đặt ra vấn đề những thủ tục này có còn cần thiết không. Nhờ đó, mỗi năm bớt được hàng ngàn thủ tục không cần thiết.
Đề xuất xây dựng nền tảng đào tạo trực tuyến phục vụ học tập suốt đời
Trả lời ĐB Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Bình Định), Bộ trưởng cho rằng ý tưởng mỗi người dân có một tài khoản đào tạo miễn phí cả đời – rất hay. Một số nước đã làm cách này. Bộ sẽ nghiên cứu ý tưởng này của ĐB, sớm đề xuất Chính phủ xây dựng một nền tảng đào tạo trực tuyến để phục vụ học tập suốt đời. Việc này sẽ đặc biệt hiệu quả cho người dân các vùng sâu vùng xa.
Đoàn ĐB TPHCM tại phiên chất vấn ngày 4-11. Ảnh: QUANG PHÚC
Việc chậm trễ trong xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, Bộ trưởng cho rằng đây là loại dữ liệu khó khăn nhất, phải số hóa đến từng mét vuông đất. Và quan điểm xây dựng cơ sở dữ liệu này tập trung hay phân tán? Cuối năm nay, 20% số huyện sẽ đưa vào sử dụng cơ sở dữ liệu về đất đai. Trách nhiệm của Bộ về việc này là đánh giá kỹ thuật, công nghệ, an toàn thông tin của hệ thống, việc này Bộ đã làm xong.
Bộ trưởng cũng nhận trách nhiệm trong việc chậm xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai khi đã chậm đôn đốc, tháo gỡ khó khăn; đồng thời khẳng định sẽ có chỉ đạo, thúc đẩy nhanh để thực hiện vì đây là cơ sở dữ liệu cuối cùng còn lại chưa hoàn thành.
Gỡ 2.000 quảng cáo sai sự thật/tháng
Về quảng cáo thực phẩm chức năng, quảng cáo sai sự thật xuất hiện không theo mong muốn, nhất là những gia đình mở Youtube qua tivi, Bộ trưởng cho biết đây là thuật toán hướng theo đối tượng, là mô hình kinh doanh xuyên biên giới. Cơ quan nhà nước chưa có quy định để quản lý quảng cáo theo đối tượng. Cách làm của Bộ thời gian qua là chụp màn hình lại, yêu cầu Youtube gỡ. Nhưng Youtube cũng mất 6 tháng mới phát triển được công cụ để gỡ những quảng cáo này, thí điểm ở Việt Nam đầu tiên, trong 1 tháng qua đã rà gỡ được 2.000 quảng cáo sai sự thật.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế để xử lý vấn đề này; đồng thời cũng mong muốn Bộ Y tế chủ động tham gia, rà quét các quảng cáo, gửi cho Bộ TT-TT xử lý.
Thủ tướng Phạm Minh Chính trao đổi cùng Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng trước khi bước vào phiên chất vấn chiều 4-11. Ảnh: QUANG PHÚC
Bộ trưởng cũng khẳng định việc lắp ghép các nội dung quảng cáo vào các đoạn clip của truyền hình, báo chí là hành vi vi phạm pháp luật, rộ lên từ 2021 tới nay, chủ yếu trên Facebook và Youtube. Bộ đã tuyên truyền cho người dân biết thủ đoạn này; đồng thời xử lý các doanh nghiệp quảng cáo, xử lý nhãn hàng được quảng cáo.
Sắp thanh tra toàn diện các nhà mạng
Trả lời ĐB Trình Lam Sinh, vì sao các cuộc gọi lừa đảo lại biết nhiều thông tin cá nhân của người dân, Bộ trưởng cho rằng nguyên nhân do một số tổ chức thu thập thông tin cá nhân của người dùng nên để hacker lấy được thông tin và rao bán. Người dân cũng còn dễ dãi trong việc cung cấp thông tin cá nhân. Bộ đã ban hành cẩm nang an toàn thông tin, trong đó có cách thức để người dân bảo vệ dữ liệu cá nhân của mình.
Một trong các giải pháp, theo Bộ trưởng, tới đây, khi các cơ quan gọi điện cho người dân sẽ hiện tên chứ không hiện số điện thoại, từ đó sẽ dễ dàng phân biệt với các cuộc gọi lừa đảo. Bộ cũng sẽ thanh tra toàn diện các nhà mạng về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong năm nay.
Khi nào cơ sở dữ liệu đất đai được hoàn thiện?
Cuối giờ làm việc buổi sáng, 5 ĐB đã đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Bộ TT-TT. Trong đó, ĐB Trình Lam Sinh (An Giang) nêu tình trạng thời gian gần đây người dân nhận được các cuộc gọi thông báo đã vi phạm trong các lĩnh vực, cần chuyển tiền nộp phạt. Vì sao những người này biết đầy đủ tên tuổi, chức danh, nơi làm việc của các nạn nhân, gây hoang mang bức xúc trong nhân dân.
ĐB Huỳnh Thị Phúc (Vũng Tàu) đặt câu hỏi, quảng cáo thực phẩm chức năng chạy trên các nền tảng số, thông tin hình ảnh quảng cáo không phù hợp xuất hiện liên tục dù người dùng không có nhu cầu, giải pháp là gì?
Theo ĐB Đặng Thị Bảo Trinh (Quảng Nam), cơ sở dữ liệu đất đai quan trọng hàng đầu, nhưng việc triển khai còn rất chậm, trách nhiệm của Bộ trưởng là gì, khi nào cơ sở dữ liệu đất đai được hoàn thiện, kết nối từ Trung ương tới địa phương.
Các câu hỏi này sẽ được Bộ trưởng Bộ TT-TT trả lời trong 15 phút làm việc đầu tiên của buổi chiều (4-11). Trong buổi sáng, đã có 32 ĐB đặt câu hỏi, 13 ĐB tranh luận.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Phạm Minh Chính trao đổi cùng các ĐB tại hội trường Diên Hồng sáng 4-11. Ảnh: QUANG PHÚC
Năm 2024 sẽ cắt sóng 2G
Trả lời câu hỏi tranh luận của ĐB Lý Thị Lan (Hà Giang), Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, các thôn bản lõm sóng đã đưa vào danh sách thì sẽ có giải pháp, tinh thần là phủ sóng triệt để, nhất là vùng miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số. Về khoảng 7.000 thôn chưa có cáp quang, năm 2023 Bộ sẽ thực hiện chương trình cáp quang hóa để mang lại internet chất lượng cao cho bà con.
Theo ĐB Dương Văn Phước (Quảng Nam), dây cáp giăng như mạng nhện không theo quy tắc nào, mất mỹ quan, an toàn. Quản lý nhà nước gần như bỏ ngỏ, bất lực. Người dân bức xúc, nhiều lần đưa ý kiến lên Quốc hội nhưng đến nay chưa được xử lý triệt để.
Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng trả lời chất vấn sáng 4-11. Ảnh: QUANG PHÚC
Trả lời ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) nói về việc Bộ dự tính hỗ trợ 400.000 điện thoại thông minh cho đồng bào miền núi khó khăn, trong khi người dân ở đây còn cần được hỗ trợ nhiều thứ khác bức thiết hơn, như cây con giống phục vụ sản xuất... Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, việc hỗ trợ này không dùng ngân sách.
Đến 2024 Việt Nam sẽ ngừng sóng 2G, còn hai năm nữa cần nhanh chóng chuyển đổi. Khi nào Việt Nam còn khoảng 6 triệu máy 2G là lúc phù hợp để cắt sóng. Hiện còn 25 triệu, trong đó 15 triệu là người dân chỉ dùng duy nhất một máy 2G.
Về dây cáp, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, nhiều chỗ đúng là như cái rừng, là vấn đề kéo dài. Khi phát triển nhanh, giá viễn thông lại thấp, cáp treo và cáp ngầm chênh nhau 5 lần về giá, việc ngầm hoá lại vừa chậm vừa đắt. Theo Bộ trưởng, hiện 75% hộ dân có cáp quang, là con số rất tốt so với các nước; đồng thời cho rằng giờ đã đến lúc chấn chỉnh để phát triển bền vững. Cũng theo Bộ trưởng, việc ngầm hóa dây cáp, về dài hạn nhà mạng đỡ tốn kém, có thể 20 năm chưa đứt, nhưng để treo thì 6 tháng đến 1 năm đã hư rồi. Bộ trưởng mong muốn chính quyền các địa phương quan tâm hơn việc này.
Quản lý an ninh mạng: Còn tình trạng khoán trắng cho cơ quan chuyên trách
“Chia lửa” với Bộ trưởng Bộ TT-TT, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cũng trả lời về hạn chế trong quản lý nhà nước về an ninh mạng, mua bán trái phép thông tin cá nhân, kết nối chia sẻ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Về quản lý an ninh mạng, hiện có 5 nhóm vấn đề còn tồn tại. Đó là hành lang pháp lý chưa hoàn thiện; quan hệ phối hợp giữa các ban ngành, địa phương còn hình thức, thậm chí có tình trạng khoán trắng cho cơ quan chuyên trách; công tác thanh kiểm tra chưa hiệu quả, kịp thời. Bên cạnh đó, phần lớn nền tảng sử dụng công nghệ tại nước ngoài, không ở Việt Nam. Ngoài ra, cũng còn nhiều sơ hở trong quản lý tiền ảo, kinh doanh ngoại hối, cung ứng sim… Nếu loại được sim rác ra ngoài xã hội sẽ góp phần làm lành mạnh các giao dịch trong xã hội.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm "chia lửa" với Bộ trưởng Bộ TT_TT. Ảnh: QUANG PHÚC
Về mua bán trái phép thông tin cá nhân, Bộ trưởng Tô Lâm nhận định việc này đang diễn ra rất phức tạp. Để góp phần ngăn chặn tình trạng này, Bộ Công an kiến nghị các giải pháp hoàn thiện pháp lý, chính sách đặc thù về bảo vệ an toàn an ninh về dữ liệu cá nhân. Theo Bộ trưởng Bộ Công an, dữ liệu là tài sản quốc gia, cần được bảo đảm. Ngoài ra, một trong các giải pháp là bố trí đội ngũ nhân sự đủ năng lực để hoàn thành việc này.
Về kết nối dữ liệu, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, thời gian tới Bộ Công an sẽ cùng các địa phương, bộ ngành rà soát để phục vụ người dân tốt hơn. Nếu đã có cơ sở dữ liệu phải đảm bảo đúng - đủ - sạch - sống, nếu không không thể thực hiện được.
Bộ trưởng Tô Lâm cho biết thêm, tài khoản định danh điện tử, hệ thống đã đi vào hoạt động chính thức, là bước tiến lớn của Việt Nam. Đến nay đã cấp được hơn 12 triệu tài khoản định danh điện tử cho công dân, từ đó người dân dễ dàng trong thực hiện các thủ tục hành chính, chỉ cần kê khai một lần, không tiếp xúc, không giấy tờ, không tiền mặt, không gặp gỡ. Việc này cũng giúp doanh nghiệp và các cơ quan quản lý nhà nước tiết kiệm được nhiều thời gian, tiền bạc, công sức.
Từ 1-1-2023 không còn sử dụng sổ hộ khẩu giấy, Bộ Công an đã hoàn thành dự thảo nghị định sửa đổi 19 nghị định liên quan đến việc sử dụng sổ hộ khẩu. Nghị định sẽ có hiệu lực trước 15-12.
Tại sao chậm xử lý vi phạm trên mạng xã hội đối với người có tiền?
Với câu hỏi của ĐB Tao Văn Giót về quản lý sim rác, Bộ trưởng cho rằng mong muốn tuyệt đối 100% là khó, sẽ luôn có tồn tại để tạo động lực thực hiện tiếp, đưa về mức có thể chấp nhận được.
Tranh luận, ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nói, Quốc hội khóa trước đã chất vấn về sim rác, tới nay vẫn chưa xử lý xong. Về cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, từ 1-1-2023, người dân không sử dụng hộ khẩu giấy. Trong khi cơ sở dữ liệu này chưa kết nối hết với các hệ thống. Vậy sau ngày 1-1, khi người dân tới cơ quan công quyền thực hiện thủ tục sẽ rất khó khăn, bị yêu cầu đến công an xã xác nhận cư trú rất phiền phức. ĐB Hòa đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Bộ TT-TT và Bộ trưởng Bộ Công an: Từ nay tới cuối năm có thể kết nối, tích hợp toàn bộ dữ liệu hay không?
Tiếp đó, ĐB Phạm Thị Kiều (Đăk Nông) cũng nhắc lại câu hỏi vì Bộ trưởng chưa trả lời.
ĐB Phạm Thị Kiều (Đăk Nông)
Còn ĐB Nguyễn Anh Trí cho rằng Bộ trưởng trả lời về văn hóa mạng như vậy là thiếu giải pháp, chỉ với giải pháp như vậy không thể xây dựng văn hóa mạng tốt ở Việt Nam được. ĐB cho rằng cần xác định đây là việc làm rất quan trọng. Bộ trưởng nói sẽ xây dựng Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội, gửi cho các bộ ngành góp ý. Nhưng thực tế, những người kích động, bình luận thiếu văn hóa không phải là người ở các bộ ngành, mà là người ở bên ngoài, thậm chí ở nước ngoài. Phải có Bộ Công an và cả xã hội tham gia mới hiệu quả được.
ĐB Lê Hoàng Anh tranh luận với Bộ trưởng về việc chậm trễ trong xử lý vụ việc bà Nguyễn Phương Hằng. “Thực tế, có những trường hợp bị xử lý rất nhanh. Dư luận đặt câu hỏi có phải người ít tiền thì xử lý ngay, còn người có tiền thì nghe ngóng trước, xử lý sau?”, ĐB nêu nghi vấn.
Trả lời các ý kiến tranh luận, Bộ trưởng nói, đúng là bản thân ông đã nhận trách nhiệm trước Quốc hội cách đây 3 năm về xử lý sim rác. Thời điểm đó, cơ sở dữ liệu quốc gia dân cư ra đời sẽ là cơ sở giải quyết vấn đề này triệt để. Trước khi cơ sở này được vận hành, Bộ đã mạnh mẽ loại 22 triệu sim thông tin không đầy đủ, rất vất vả trong 3 năm. Thậm chí đã tổ chức thanh tra toàn diện và nhắc nhở đích danh từng lãnh đạo doanh nghiệp viễn thông. Biện pháp rất mạnh mẽ.
“Khi cơ sở dữ liệu quốc gia vận hành, đối soát thì lại nảy sinh việc thông tin không chính chủ. Còn tồn tại, người dân còn bức xúc, thì bộ trưởng còn phải nhận trách nhiệm và tiếp tục cố gắng”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.
Về hỗ trợ cho bà con vùng sâu xa, Bộ trưởng nói các doanh nghiệp ít thực hiện, song vẫn đóng góp quỹ công ích viễn thông để thực hiện. Muốn thực hiện thì phải có sóng, phải có điện thoại thông minh. Chương trình còn 400.000 máy điện thoại thông minh để hỗ trợ cho bà con.
Về văn hóa mạng, Bộ trưởng đồng tình đây là việc rất rộng, có nhiều việc phải làm. Bộ quy tắc ứng xử là dành cho cơ quan nhà nước. Nhưng cũng có một phần cũng nói rằng, các cơ quan khác có thể tham khảo để xây dựng nội quy cho mình. Bộ trưởng đồng tình với ĐB Nguyễn Anh Trí rằng văn hóa mạng cần thấm vào từng cá nhân, từng gia đình.
Các đại biểu trong phiên chất vấn sáng 4-11. Ảnh: QUANG PHÚC
Trả lời ĐB Lê Hoàng Anh về chậm xử lý vụ việc bà Nguyễn Phương Hằng livestream, Bộ trưởng nói, khi bà Hằng livestream, chúng ta chưa có quy định. Chuyện có tiền hay không, Bộ trưởng khẳng định, cơ quan của Bộ TT-TT không có việc này, không có chuyện có tiền thì không bị xử lý, không có tiền thì bị xử lý.
Bộ trưởng cũng nhiều lần nhận trách nhiệm về việc chậm trễ trong xây dựng quy định để xử lý tình trạng về báo hóa tạp chí.
Lực lượng CNTT trong cơ quan nhà nước chỉ có 0,9%
Trả lời tranh luận của ĐB Nguyễn Tiết Hạnh (Bình Định) về “bài toán khó” trong lĩnh vực chuyển đổi số là xây dựng hạ tầng, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết khi nhận nhiệm vụ Bộ trưởng đã cố gắng thúc đẩy tỷ lệ chi ngân sách cho công nghệ thông tin, chuyển đổi số từ 0,25% lên 0,33%, trong khi thế giới đã gần 2%, những nước dẫn đầu khoảng 4%.
ĐB Nguyễn Tiết Hạnh (Bình Định) đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh: QUANG PHÚC
Đến lượt câu hỏi thứ 5, ĐB Dương Minh Ánh (Hà Nội) cho rằng, xã phường thị trấn là cấp cần thực hiện dịch vụ công trực tuyến nhiều nhất, nhưng hiện không có vị trí việc làm là biên chế làm nhiệm vụ công nghệ thông tin. Điều này gây khó khăn cho địa phương, cản trở việc xây dựng chính quyền điện tử. Làm thế nào để thu hút và giữ chân đội ngũ này ở cấp xã?
ĐB Lý Thị Lan (Hà Giang) nêu, với các địa phương biên giới, doanh nghiệp công nghệ không mặn mà đầu tư vì lợi nhuận thấp. Hiện các nền tảng phục vụ chính quyền số chưa thống nhất, địa phương, bộ ngành có hệ thống khác nhau, kế hoạch đồng bộ là gì?
ĐB Tao Văn Giót (Lai Châu) đặt ra trách nhiệm, giải pháp trong việc các dữ liệu trùng lắp, lặp lại gây lãng phí? Việc sử dụng sim rác tràn lan, đến bao giờ môi trường mạng mới được quản lý chặt chẽ?
Trả lời ĐB Dương Minh Ánh, Bộ trưởng chia sẻ ông đã rất bất ngờ khi khảo sát thấy rằng lực lượng CNTT trong khu vực nhà nước chỉ chiếm 0,9%, trong khi các nước xung quanh đều 10%, ở Mỹ 15% và Văn phòng tổng thống Mỹ tới 20%. Theo Bộ trưởng, đây là vấn đề cần nhìn nhận.
Để giữ chân cần có chế độ ưu đãi. Công nghệ số khác CNTT ở chỗ nó trở thành lực lượng sản xuất. Từ đó cần xây dựng các nền tảng số, trợ lý ảo, AI để đỡ phần việc của cán bộ CNTT, giảm gánh nặng cho họ, phù hợp với mức lương họ đang nhận. Đồng thời, nên cần tăng cường việc thuê hạ tầng và nhân sự CNTT thay vì tự phát triển.
Trả lời ĐB Lý Thị Lan, Bộ trưởng cho biết Quỹ viễn thông công ích do doanh nghiệp viễn thông đóng góp, dùng để phủ sóng các vùng khó khăn. Nếu phát hiện ra nơi nào chưa có sóng, sóng yếu, thì các địa phương thông báo đến sở TT-TT địa phương, từ khi báo tin đến khi hoàn thành phủ sóng, chậm nhất chỉ 1 quý. Hiện vẫn có chính sách hỗ trợ cho bà con đặc biệt khó khăn tiền sử dụng dịch vụ viễn thông hàng tháng. Bộ trưởng khẳng định Quỹ viễn thông vẫn còn đủ để tiếp tục phủ sóng.
Không có tình trạng cát cứ dữ liệu
Lượt câu hỏi thứ tư, ĐB Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) nói, Bộ xác định vẫn còn tình trạng “cát cứ dữ liệu”? Cơ quan nào cát cứ, trách nhiệm của ai? Người dân phản ánh tình trạng bị khủng bố điện thoại, giải pháp là gì?
ĐB Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh: QUANG PHÚC
ĐB Phạm Thị Kiều (Đăk Nông) cho rằng, cách mạng 4.0 đã hiện hữu trong cuộc sống nhưng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận thông tin. Giải pháp của Bộ nhằm khắc phục hạn chế trên?
Còn ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Bình) đặt vấn đề, những tác động tiêu cực ngày càng lớn của mạng xã hội đang len lỏi vào môi trường học đường, tạo nên những giá trị sống lệch lạc như gian dối, ngông cuồng, hoang tưởng, sống ảo, ích kỷ... Vậy giải pháp xây dựng văn hóa mạng là gì?
Trả lời ĐB Nguyễn Hữu Thông, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhìn nhận các cơ quan có dữ liệu có phần lo ngại quyền của mình nhỏ đi khi chia sẻ dữ liệu, hoặc lo ngại có đảm bảo an toàn thông tin hay không… Với 8 cơ sở dữ liệu đã kết nối dữ liệu là hiệu quả, không có tình trạng cát cứ. Bộ sẽ yêu cầu các bộ ngành, địa phương công khai dữ liệu của đơn vị mình.
Về khủng bố qua điện thoại, năm 2022, người dân phản ánh đến các công ty truyền thông, Bộ TT-TT tiếp nhận khoảng 30.000 phản ánh, trong đó 88% phản ánh việc bị “khủng bố điện thoại”, tức là các cuộc gọi rác. Đây là vấn nạn toàn cầu, ở Mỹ, số lượng cuộc gọi người dân không mong muốn cao gấp 3 lần Việt Nam.
Bộ đã lập đầu mối để tiếp nhận phản ánh của người dân về việc này. Bên cạnh đó là giải pháp về công nghệ để phát hiện cuộc gọi rác, hiện mỗi tháng chặn 30.000-40.000 số điện thoại phát sinh cuộc gọi rác.
Tác hại của mạng xã hội với trẻ em là việc nhức nhối. Nhiều người nghĩ rằng mạng xã hội là vô danh, ảo, không ai biết mình là ai nên phát ngôn thiếu trách nhiệm. Nghị định 72 quy định, người dân khi đăng ký tài khoản phải định danh. Đây là giải pháp rất mạnh mẽ để mọi người có trách nhiệm hơn.
“Chắc chắn chúng ta phải có văn hóa số”, Bộ trưởng nói và nhấn mạnh: Căn cơ là phải đi hai chân, một bên là pháp trị, một bên là đức trị - liên quan đến văn hóa giáo dục.
Xây dựng luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân
Về mua bán dữ liệu cá nhân, nhất là số điện thoại, Bộ trưởng cho rằng dữ liệu cá nhân được coi là tài sản cá nhân. Việc quản lý tài sản cá nhân này vẫn có phần còn dễ dãi. Ra cửa hàng, siêu thị vẫn được cung cấp số điện thoại mà không hề có hợp đồng, thỏa thuận về việc thu thập và sử dụng dữ liệu từ các đơn vị.
Bộ trưởng cho biết, tới đây sẽ tiến tới xây dựng luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Theo Bộ trưởng, năm qua đã chuyển 2 vụ việc vi phạm về thu thập dữ liệu cá nhân sang cho công an xử lý hình sự. Vừa qua đã tăng mức phạt vi phạm lên gấp đôi nhưng vẫn còn rất thấp và dựa trên giá trị tuyệt đối. Các nước đặt ra mức phạt theo % doanh thu, có thể lên tới cả tỷ USD, Việt Nam cũng cần nghiên cứu theo hướng này.
Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng đang trả lời chất vấn của các ĐB. Ảnh: QUANG PHÚC
Về các quảng cáo sai sự thật, theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, những thông tin quảng cáo, muốn xác định là sai sự thật lại thuộc về chuyên môn của các bộ chuyên ngành. Mong muốn các bộ ngành, địa phương cùng vào cuộc rà soát những nội dung này.
Hãy đặt nhiều bài toán khó cho doanh nghiệp công nghệ
Trả lời ĐB Đinh Công Sỹ, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, hạ tầng viễn thông để bà con vùng sâu xa có thể dùng internet để học tập là có thể đáp ứng được. Hiện chúng ta đã đưa cáp quang đến 93% thôn bản, còn huyện xã đã đạt 100%. Đây là tỉ lệ cao so với các nước. Giá cả dịch vụ viễn thông của Việt Nam cũng đang nằm trong top 20 nước rẻ nhất thế giới, mỗi người chỉ trả trung bình 55.000 đồng/tháng cho internet.
Các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có phát triển được các nền tảng, ứng dụng số để phục vụ cho ngành giáo dục không? - theo Bộ trưởng là có thể đáp ứng tốt, với giá rẻ hơn nước ngoài. Các doanh nghiệp Việt Nam còn làm chuyển đổi số cho Nhật, Mỹ, thì không lý gì không làm được cho Việt Nam.
“Các ngành, địa phương hãy đặt ra nhiều bài toán hơn nữa. Bài toán càng khó càng giúp doanh nghiệp công nghệ Việt Nam phát triển. Hãy tin vào doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam, trao cho họ nhiều cơ hội hơn, không cách gì giúp họ phát triển hơn là giao việc cho họ”, Bộ trưởng Bộ TT-TT nhấn mạnh.
Chậm xử lý bà Nguyễn Phương Hằng, trách nhiệm của Bộ trưởng là gì?
Lượt câu hỏi thứ ba, ĐB Đinh Công Sỹ (Sơn La) đặt câu hỏi về đề án chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, trong đó đặt ra rất nhiều trách nhiệm của Bộ TT-TT. “Khả năng đáp ứng yêu cầu của ngành trong việc thực hiện các yêu cầu này như thế nào, nhất là ở các khu vực miền núi?”, ĐB đặt câu hỏi. ĐB cũng đặt câu hỏi về giải pháp của Bộ TT-TT trước tình trạng mua bán dữ liệu cá nhân, nhất là số điện thoại rất phổ biến hiện nay.
ĐB Trịnh Xuân An (Đồng Nai) hỏi, trên các mạng xã hội, hàng giả hàng nhái được chào bán công khai, là vấn nạn cần xử lý, giải pháp của Bộ là gì?
ĐB Lê Hoàng Anh (Gia Lai) nêu nhận định, Bộ chưa quan tâm quản lý mạng xã hội, dẫn đến báo hóa mạng xã hội, còn lúng túng xử lý vi phạm của bà Nguyễn Phương Hằng. Vì sao như vậy? Trách nhiệm của Bộ trưởng như thế nào? Bộ đã xử lý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân như thế nào qua việc này?
ĐB Đỗ Chí Nghĩa (Phú Yên) đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh: QUANG PHÚC
Chỉ vài phút thông tin xấu, độc đã lan truyền chóng mặt nhưng xử lý nhanh nhất mất tới 3 giờ. Tranh luận với Bộ trưởng, ĐB Đỗ Chí Nghĩa cho rằng cần phải nâng cao sức đề kháng, để công chúng không tin không nghe tin xấu độc. Theo ĐB, cần khuyến khích các tờ báo không né tránh phản biện những vấn đề nóng, không một chiều, thuốc bổ uống nhiều cũng có hại. Bộ trưởng nói nhanh nhất 3 tiếng mới xử lý tin xấu độc, nhưng chỉ vài phút tin xấu độc đã lan truyền chóng mặt rồi. Việc xử lý đôi khi còn PR cho người phát tán thông tin xấu độc.
Nhân tài là có nhưng chế độ đãi ngộ, giải pháp thu hút, giữ chân nhân tài trong lĩnh vực này có hay không?
Lượt câu hỏi thứ hai, ĐB Lý Văn Huấn (Thái Nguyên) đặt câu hỏi cho Bộ trưởng về trách nhiệm thúc đẩy xây dựng nền tảng số; tình trạng chảy máu chất xám về công nghệ, có nguyên nhân do chế độ đãi ngộ, giải pháp thu hút, giữ chân nhân tài trong lĩnh vực này?
ĐB Lý Văn Huấn (Thái Nguyên) đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh: QUANG PHÚC
ĐB Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) hỏi về nguyên nhân, trách nhiệm không triển khai được chương trình máy tính cho trẻ em. Ngoài ra, theo báo cáo của Bộ hiện cả nước có 266 thôn bản chưa có sóng viễn thông di động. Theo ĐB, thực tế vẫn còn nhiều vùng lõm không có sóng hoặc sóng rất yếu. Con số này có thực sự xác đáng hay không? Khi nào các vùng lõm đảm bảo đủ sóng, sóng khỏe?
ĐB Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh: QUANG PHÚC
Trả lời các ĐB, Bộ trưởng nhấn mạnh, nền tảng số là giải pháp đột phá của chuyển đổi số hiện nay. Nền tảng số trên không gian mạng cũng giống như hạ tầng trong thế giới thực. Nếu không làm chủ nền tảng số trên mạng, thì người dân Việt Nam giao dịch, giải trí, làm ăn trên các nền tảng nước ngoài; nên Bộ đặt trọng tâm phát triển các nền tảng số. Năm 2022 đã công bố cấp quốc gia 52 nền tảng số phải xây dựng xong, đưa vào khai thác. Đến nay đã cơ bản xong 52 nền tảng này. Đáng mừng là đã có 500 triệu lượt đăng ký tài khoản trên các nền tảng Việt Nam, chiếm 30% tổng số cài đặt của người Việt Nam và con số này đang tăng lên.
Có việc khó thì sẽ có người giỏi. Chúng ta công bố các bài toán chuyển đổi số quốc gia. Bộ đã có trang web công bố các bài toán chuyển đổi số Việt Nam cần lời giải và mỗi năm tổ chức công bố, đánh giá, trao thưởng (việc này đã thực hiện được 2 năm).
Đoàn ĐBQH TPHCM tham gia phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Ảnh: QUANG PHÚC
Về chảy máu chất xám, nhân tài công nghệ thông tin, Bộ trưởng cho biết rất nhiều quốc gia coi nhân tài là nguồn lực cơ bản của quốc gia, là nhân tố quyết định trong làm chủ, ứng dụng khoa học công nghệ. Song, nhân tài vẫn có câu chuyện thị trường. Doanh nghiệp Việt Nam hiện có khá nhiều doanh nghiệp công nghệ cao đã có thể trả mức lương tương đương. Đã bắt đầu có những người đang làm cho các công ty công nghệ nước ngoài về làm cho Việt Nam. Cũng nhiều người nước ngoài đang làm việc cho các doanh nghiệp Việt Nam. Vấn đề là doanh nghiệp công nghệ Việt Nam có lợi nhuận cao hay không để có tiền trả cho nhân tài.
Về Chương trình máy tính cho em, trong đó 600.000 máy tính là nguồn lực xã hội hóa. Hiện đã có 500.000 máy tính được chuyển đến cho các em. Nguồn ngân sách của quỹ viễn thông công ích (do doanh nghiệp viễn thông đóng góp) là 400.000 máy, tổng giá trị còn 1.000 tỷ đồng. Chúng ta đang đánh giá số máy tính đưa đến trẻ em có hiệu quả không. Bộ đang làm việc với Bộ GD-ĐT.
Về sóng trong vùng lõm, qua rà soát sơ bộ thấy rằng cơ bản đó là những điểm chưa có điện (200 điểm) và những nơi có quá ít dân (dưới 50 hộ dân, khoảng 100 điểm). “Có lẽ cũng còn một số điểm nữa, các địa phương cần rà soát và báo cáo. Chúng ta có thể dùng quỹ viễn thông công ích để phủ sóng cho các vùng lõm”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.
Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng trả lời chất vấn sáng 4-11. Ảnh: QUANG PHÚC
Trả lời ĐB Đào Chí Nghĩa về đào tạo nhân lực công nghệ thông tin, Bộ trưởng cho biết hiện Việt Nam có xấp xỉ 1,2 triệu lao động trong lĩnh vực này, nhưng trình độ từ cao đẳng trở lên chỉ khoảng 550.000 người. Châu Âu đến 2030, nhân lực trong chuyển đổi số, công nghệ thông tin chiếm 5% dân số. Tỷ lệ này ứng với Việt Nam khoảng hơn 5 triệu, thấp hơn một chút cũng phải 2-3 triệu.
ĐB Đào Chí Nghĩa đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh: QUANG PHÚC
Hiện chương trình đào tạo theo hình thức truyền thống đã tới hạn, giải pháp mới là đào tạo số. Hàn Quốc là nước làm tốt việc này. Nếu Việt Nam thực hiện tốt sẽ nhanh chóng có được nhân lực số chất lượng cao. Theo Bộ trưởng, mỗi người Việt Nam cũng cần được đào tạo để có trình độ nhất định về chuyển đổi số, có thể tự học, tự đánh giá… chứ không chỉ dựa vào nhân lực chuyển đổi số.
Sẽ đề xuất tăng mức phạt đối với hành vi phát tán thông tin xấu, độc
Mở đầu cho phiên chất vấn, ĐB Lê Thị Song An (Long An) đặt vấn đề trách nhiệm, giải pháp của Bộ TT-TT trước tình hình tội phạm công nghệ cao có chiều hướng gia tăng, phức tạp, tinh vi hơn. Bên cạnh đó, với vai trò và trách nhiệm của mình, Bộ đã có giải pháp gì để ngăn chặn tin giả, tin xấu độc?
Cùng vấn đề này, ĐB Đỗ Chí Nghĩa (Phú Yên) đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Bộ TT-TT, cho rằng ngăn chặn tin giả, xấu độc không phải đơn giản. Theo Bộ trưởng, giải pháp nào là căn cơ nhất khi lực lượng mỏng mà tài khoản mạng xã hội thì có hàng triệu, và nhiều tài khoản ở nước ngoài?
Trả lời ĐB, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói, vấn đề lừa đảo qua mạng không chỉ Việt Nam mà hầu hết các nước đều có. Gần đây, rất nhiều vụ lừa đảo sử dụng các phương tiện thông tin, trong đó có số điện thoại, thông qua các trang web.
Trước tiên, Bộ đã hoàn thiện các văn bản thể chế, trong đó định nghĩa rõ các hành vi và quy định các quy trình xử lý hành chính, mức phạt, cơ chế chuyển cho công an xử lý hình sự. Bộ đã công khai các đầu số điện thoại (156), các trang web để tiếp nhận phản ánh của người dân về các vi phạm. Tiếp đến là phát triển công cụ, công nghệ, coi khoa học công nghệ là lực lượng sản xuất cơ bản, nên trong quản lý không gian mạng cũng coi công nghệ số là lực lượng thực thi.
Năm 2020, Bộ đã rà quét và ngăn chặn khoảng 1.700 trang web có dấu hiệu lừa đảo, nếu không ngăn chặn sẽ có khoảng 3,1 triệu người truy cập và xác suất bị lừa là rất lớn.
ĐB Lê Thị Song An (Long An) đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh: QUANG PHÚC
Về số điện thoại, Bộ đang tập trung xử lý sim rác. Tất cả các thuê bao không đầy đủ thông tin sẽ xóa khỏi hệ thống. Năm 2018 có 2,2 triệu thuê bao như vậy và năm 2022 thì không còn thuê bao nào thiếu thông tin. Để đảm bảo các thông tin này là chính xác, hiện đã đối soát được 1/4, chậm nhất đầu năm 2023 là xong. Với trường hợp sim không chính chủ, khi xử lý xong việc này sẽ ngăn chặn đáng kể việc dùng sim điện thoại để lừa đảo.
Tin giả trên mạng lan truyền rất nhanh, đến khi xử lý đã lan truyền rất rộng. Thời gian để các đơn vị hạ thông tin xấu độc hiện nay là từ 48 tiếng xuống còn 24 tiếng. Có những thông tin đặc biệt được xử lý trong 3 giờ. Mức phạt về đưa thông tin giả đã tăng lên 3 lần, nhưng so với các nước trong khu vực mới chỉ bằng khoảng 1/10. Bộ sẽ tiếp tục đề nghị Chính phủ xem xét đưa mức phạt lên mức trung bình các nước trong khu vực.
Trả lời ĐB Đỗ Chí Nghĩa, Bộ trưởng cũng nhìn nhận việc chặn thông tin xấu độc ở Việt Nam thực sự là khó khăn, lực lượng thì mỏng, trong khi 1 người Việt Nam có gần 4 tài khoản trên các mạng xã hội khác nhau, là con số cao. Về giải pháp căn bản, Bộ trưởng cho rằng, thế giới thực ra sao thì lên mạng như vậy. Ai quản lý gì ở thế giới thực thì trên mạng cũng quản lý lĩnh vực đó. Các bộ ngành, địa phương quản lý trên mạng những vấn đề thuộc mình quản lý. Toàn xã hội vào cuộc thì mới giải quyết được căn cơ, chứ mình Bộ TT-TT và Bộ Công an là không xuể.
Về báo hóa tạp chí, trang tin, 3 tháng qua chúng ta đã công khai dấu hiệu thế nào là trang thông tin, tạp chí báo hóa để toàn xã hội biết và chung tay. Hiện toàn dân có thể giám sát việc này. Trong 650 tạp chí, thì có 30 tạp chí có dấu hiệu, trong gần 2.000 trang tin, thì dấu hiệu báo hóa cũng chừng đó. Bộ trưởng nhấn mạnh, năm 2023, tình trạng này sẽ được giải quyết căn cơ.
90 ĐB đăng ký chất vấn Bộ trưởng Bộ TT-TT
Lúc 8 giờ 40, Quốc hội bước sang phiên chất vấn nhóm lĩnh vực thứ hai về thông tin và truyền thông. Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng trả lời chất vấn. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Bộ trưởng các Bộ: KH-ĐT, Tài chính, Nội vụ, Công an, Tư pháp, KH-CN, VHTT-DL; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.
Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng trả lời chất vấn sáng 4-11. Ảnh: QUANG PHÚC