Phải thận trọng khi cho người nước ngoài thuê mặt nước biển

Sáng 6-6, Chính phủ đã trình Quốc hội dự án Luật Thủy sản (sửa đổi) sau 13 năm thực hiện luật này. 

Chính phủ đề nghị thành lập kiểm ngư cấp tỉnh

Đáng chú ý, dự thảo luật có quy định về Quỹ Bảo vệ và Phát triển nguồn lợi thủy sản.

Theo Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường, luật hiện hành có Quỹ Tái tạo nguồn lợi thủy sản, lần sửa đổi này Chính phủ đề nghị đổi thành Quỹ Bảo vệ và Phát triển nguồn lợi thủy sản, trong đó có quy định rõ về quỹ cấp tỉnh nhằm tạo sự chủ động cho địa phương trong việc huy động, tiếp nhận các nguồn lực tài chính và thúc đẩy xã hội hóa hoạt động bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản.

Đặc biệt, triển khai kịp thời trong xử lý các sự cố môi trường gây thiệt hại nguồn lợi thủy sản, khắc phục thiệt hại thiên tai, dịch bệnh thủy sản trên địa bàn.

Dự thảo Luật quy định cụ thể nguồn thu và các nguồn thu này không trùng với nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước.

Dự thảo Luật cũng quy định thay đổi thời hạn giấy phép khai thác (từ 12 tháng lên 60 tháng) nhằm giảm thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp; phù hợp với tình hình thực tiễn; phù hợp với kỳ điều tra, đánh giá nguồn lợi thủy sản (5 năm).

Luật cũng nêu rõ xã hội hóa công tác đăng kiểm tàu cá; quy định điều kiện đối với cơ sở thực hiện đăng kiểm tàu cá nhằm huy động được các nguồn lực từ xã hội, giảm tải cho cơ quan quản lý nhà nước và tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong quản lý an toàn tàu cá.

Đặc biệt, dự thảo Luật đã luật hóa quy định về Kiểm ngư vì hiện nay Kiểm ngư mới được quy định tại văn bản cấp Chính phủ (Nghị định số 102/2012/NĐ-CP). Theo đó, dự thảo Luật quy định về Kiểm ngư cấp tỉnh tại 28 tỉnh thành ven biển nhằm thống nhất công tác quản lý, chỉ đạo điều hành, huy động lực lượng trong công tác tham gia bảo vệ chủ quyền, tìm kiếm cứu nạn, hỗ trợ ngư dân cần phải được thực hiện đồng bộ, kịp thời và hiệu quả. Kiểm ngư trung ương hiện đang thực hiện quản lý tại vùng biển xa bờ. Do đó, Kiểm ngư tỉnh không chồng chéo về phạm vi hoạt động với Kiểm ngư trung ương.

Thận trọng với việc cho người nước ngoài thuê mặt nước biển

Thẩm tra về dự thảo Luật, Ủy ban KH-CN  và MT nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật, đồng thời nhấn mạnh nguồn lợi thủy sản không phải là một nguồn tài nguyên vô tận, cần phải được bảo vệ và có chiến lược phát triển bền vững, khi mà nguồn lợi thủy sản nước ta đang có xu hướng suy giảm nghiêm trọng, nhất là ở một số vùng ven biển do tình trạng khai thác thủy sản quá giới hạn cho phép, thêm vào đó là sự suy giảm của hệ sinh thái, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu…

Về thành lập Quỹ Bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản, ý kiến thẩm tra có 3 loại: loại ý kiến thứ nhất đề nghị không thành lập Quỹ Tài chính nhà nước ngoài ngân sách mà cần có chính sách, quy định khuyến khích thành lập và phát triển quỹ cộng đồng; loại ý kiến thứ hai đề nghị thành lập quỹ trung ương và quỹ cấp tỉnh như dự thảo Luật để có hệ thống quỹ đồng bộ từ trên xuống dưới, tiếp nhận được đầy đủ và triển khai nguồn lực tài chính hỗ trợ cho phát triển nguồn lợi thủy sản; loại ý kiến thứ ba đề nghị thành lập quỹ trung ương và khuyến khích phát triển quỹ cộng đồng, không thành lập quỹ cấp tỉnh. Đa số ý kiến tại hội nghị thẩm tra dự án Luật đồng tình với loại ý kiến thứ nhất. Vì vậy Ủy ban KH-CN và MT đề nghị Quốc hội cho ý kiến về vấn đề này.

Về thẩm quyền giao, cho thuê, thu hồi đất, mặt nước biển để nuôi trồng thủy sản, Ủy ban KH-CN và MT đề nghị ban soạn thảo cân nhắc việc giao UBND cấp tỉnh có thẩm quyền giao, cho thuê mặt nước biển. Bởi vì việc đó khó khả thi đối với các dự án có quy mô đầu tư trên diện tích lớn, ảnh hưởng đến nhiều tỉnh. Mặt khác, đối với mô hình nuôi xa bờ, theo  quy định hiện hành, UBND cấp tỉnh chỉ có thẩm quyền giao, cho thuê từ vùng biển 3 hải lý trở vào. Bên cạnh đó, do đặc thù của mô hình này là xa vùng bờ nên khó kiểm soát và ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng, cần có sự đánh giá tổng hợp của các cơ quan chuyên ngành Trung ương. Do vậy, Ủy ban đề nghị quy định thẩm quyền giao, cho thuê đối với những trường hợp này cho Chính phủ, bộ; cần quy định chi tiết trách nhiệm của Chính phủ, các bộ liên quan trước khi giao, cho thuê mặt nước.

Về lực lượng kiểm ngư, vẫn còn 3 loại ý kiến khác nhau:  đề nghị tiếp tục duy trì lực lượng Kiểm ngư trung ương (có các chi cục tại các vùng - gọi tắt là Kiểm ngư vùng) như hiện nay, không thành lập thêm hệ thống Kiểm ngư cấp tỉnh; đề nghị bên cạnh lực lượng Kiểm ngư trung ương cần thành lập thêm hệ thống Kiểm ngư tại 28 tỉnh ven biển như dự thảo Luật; đề nghị bên cạnh lực lượng Kiểm ngư trung ương, tùy vào tính chất đặc thù của từng địa phương mà thành lập thêm Kiểm ngư cấp tỉnh trên cơ sở cơ cấu lại lực lượng thanh tra chuyên ngành về thủy sản tại địa phương. Vì vậy, Ủy ban KH-CN và MT đề nghị Quốc hội cho ý kiến về vấn đề này.