Phải có chế tài kinh tế đủ mạnh để ngăn chặn đấu giá ảo, rút tiền thật

Tại phiên chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ TN-MT Trần Hồng Hà chiều 16-3, nhiều ĐB bày tỏ quan tâm đến những lùm xùm liên quan đến đấu giá đất.

ĐB Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) phản ánh, cử tri nêu việc đấu giá đất ở nhiều nơi, nhà đầu tư “trả giá trên trời” rồi bỏ cọc, như tại khu đô thị Thủ Thiêm, TPHCM. “Việc này làm nhiễu loạn thị trường, sốt đất ảo, tạo mặt bằng giá đất mới, gây khó khăn cho xây dựng, phát triển. Bộ có giải pháp nào cho tình trạng này?”.  

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà tại phiên họp. Ảnh: Quochoi

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, việc đấu giá đất thời gian vừa qua không chỉ là thổi giá mà còn có dìm giá; "quân xanh, quân đỏ" rất bức xúc.

Theo Bộ trưởng, có mấy nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Đó là việc đấu giá đất đang được điều chỉnh bởi Luật Đấu giá, Luật Đất đai, các quy định về thuế, tài chính,... Song giữa các luật này còn tồn tại một số khác biệt về quy trình, trình tự, phương thức đấu giá đất... Trong khi đó, đất đai là tài nguyên đặc biệt, không giống với tài sản khác. Vì vậy, phải có quy định về phương thức, trình tự đấu giá với tài sản đất đai chặt chẽ hơn. Chẳng hạn, thời gian thẩm định hồ sơ đấu giá đất chỉ 15 ngày tương tự như với đấu giá một vật dụng quý, là không phù hợp, không đủ để rà soát hồ sơ ngân hàng, hồ sơ đất đai, lý lịch người tham gia đấu giá...

Bộ trưởng cũng cho rằng, đã có quy định về điều kiện doanh nghiệp tham gia đấu giá đất, nhưng chưa quy định cụ thể về điều kiện năng lực, trách nhiệm, kinh nghiệm thực tiễn.

"Phải có chế tài mạnh mẽ hơn, nếu doanh nghiệp sau khi đấu giá xong rồi bỏ cọc thì phải bị xử lý, để lần sau họ không tham gia được, như vậy mới đủ sức răn đe”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Cũng đề cập đến vụ đấu giá đất ở khu đô thị Thủ Thiêm, ĐB Tạ Văn Hạ (Bạc Liêu) đề nghị Bộ trưởng làm rõ hơn quá trình điều tra, giám sát liên quan dự án này. "Có hiện tượng thổi giá để nâng giá trị cổ phiếu, đánh võng giá trị tài sản để vay ngân hàng không? Thực trạng sốt đất hiện nay là sốt ảo hay thật, và vi phạm thì có xử lý hình sự không?", ông Hạ chất vấn.

Có cùng câu hỏi, ĐB Nguyễn Thị Xuân (Đắk Lắk) trăn trở: “Có nên hình sự hóa hành vi thao túng thị trường? Nhà đầu tư bỏ cọc, nhưng nhiều ý kiến cho rằng tiền bỏ ra không đáng gì so với lợi nhuận có thể thu được?".  

Bộ trưởng Trần Hồng Hà bày tỏ quan điểm: “Hình sự hóa hay không phải do cơ quan chức năng làm rõ. Kết tội chỉ khi nào có cơ sở. Xử lý hình sự chưa hẳn đã là giải pháp tốt nhất”.

Nói rõ là ông không tranh luận gì về trường hợp cụ thể này, người đứng đầu Bộ TN-MT đề nghị có chế tài kinh tế mạnh mẽ hơn nữa, đủ sức răn đe các hành vi vi phạm trong đấu giá đất. Cùng với đó, cần hoàn chỉnh, hoàn thiện quy hoạch.

ĐB Nguyễn Thị Xuân (Đắk Lắk) tranh  luận với Bộ trưởng TN-MT Trần Hồng Hà chiều 16-3

Ông Trần Hồng Hà cũng đề xuất Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo rà soát các tổ chức tín dụng cho các nhà đầu tư vay tiền tham gia đấu giá đất để đảm bảo an toàn tín dụng. UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo làm tốt công tác xác định giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất bảo đảm sát giá thị trường; quản lý chặt chẽ đối với hồ sơ đấu giá; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với doanh nghiệp đấu giá tài sản; tăng cường mối quan hệ giữa tổ chức bán đấu giá với cơ quan công an để đảm bảo an ninh trật tự tại các cuộc đấu giá quyền sử dụng đất; áp dụng linh hoạt hình thức đấu giá, mở rộng hình thức đấu giá trực tuyến… 

ĐB Nguyễn Thị Xuân (Đắk Lắk) sau đó tỏ ra băn khoăn về quan điểm “không cần hình sự hóa” của Bộ trưởng. Về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng không có gì mâu thuẫn giữa ý kiến của ĐB Xuân và Bộ trưởng Trần Hồng Hà.

“Vụ việc phải được rà soát điều tra, làm rõ. Thấy sai về dân sự, hình sự hay hành chính thì dùng pháp luật đó xử. Nếu không phải vi phạm hình sự thì không hình sự hoá”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Sẽ thanh tra hồ sơ thu thuế đất có nghi vấn kê khai không trung thực Tham gia trả lời chất vấn về giải pháp thu thuế chuyển nhượng bất động sản, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết đã chỉ đạo cơ quan thuế thu thuế bất động sản đúng với giá chuyển nhượng. Ông cho biết, qua rà soát 85.000 bộ hồ sơ chuyển nhượng bất động sản trong nửa đầu tháng 1, số thuế tăng thu được là 222 tỷ đồng. "Chúng tôi đang thanh tra những hồ sơ thuế có nghi vấn về chuyển nhượng mà kê khai thuế", ông nói. Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nêu nhiều giải pháp về thu thuế chuyển nhượng bất động sản. Ảnh: VIẾT CHUNG Để chấn chỉnh hoạt động đấu giá đất, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, cần siết lại các quy định về đấu giá đất để đảm bảo đấu giá chặt chẽ hơn. Chẳng hạn, phải xác định nhà đầu tư, tăng tiền đặt cọc và gửi ở tài khoản của hội đồng đấu giá quản lý, để nếu trường hợp doanh nghiệp bỏ cọc thì tiền này không được rút lại; hoặc thời gian nộp tiền đặt cọc cần ngắn hơn. Việc cam kết thực hiện mục tiêu đấu giá cũng cần quy định chặt chẽ hơn, tránh trường hợp đấu giá xong rồi thì nhà đầu tư găm đất, không đầu tư sử dụng, lãng phí. Về giá khởi điểm đấu giá đất, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, cần sửa đổi, nếu không việc xác định giá đất đấu giá vẫn không chính xác, không nhất quán. Theo Nghị định 44 và Thông tư 36 của Bộ TN-MT, có 5 phương pháp xác định giá đất là: so sánh, thặng dự, chiết khấu, thu nhập và số. Nhưng, với dự án đầu tư, mới chỉ sử dụng 3 phương pháp xác định giá là thặng dư, bảng giá đất và so sánh. "Nếu lấy giá giả định, doanh thu giả định để tính giá thì không chính xác, cần phải sửa. Nếu không sửa thì vẫn vi phạm, các đoàn thanh tra vào thì mỗi đoàn sẽ kết luận một kiểu", Bộ trưởng Bộ Tài chính nói. Người đứng đầu ngành tài chính cũng kiến nghị: "Theo quy định hiện hành, đất giao xong cho nhà đầu tư thì Nhà nước mới thu tiền. Điều này dẫn tới lỗ hổng là nhà đầu tư nhận đất nhưng lại không nộp lại tiền vào ngân sách, gây thất thoát. Cần sửa đổi quy định để bịt lỗ hổng này".