1. Được đào tạo về nghệ thuật cải lương, đầu quân cho Nhà hát cải lương Chuông vàng nhưng NSND Như Quỳnh lại tỏa sáng khi tham gia phim truyện nhựa. Mối lương duyên này đã đem đến cho điện ảnh một diễn viên xuất sắc với khả năng biến hóa linh hoạt. Khán giả nhớ tới nhân vật Nết chân chất với bộ áo tứ thân, đầu vấn khăn mỏ quạ trong Đến hẹn lại lên; bà Hơn lầm lũi, cam chịu trong Bến không chồng; rồi lột xác trở thành “chị đại” trong Xích lô… Ở tuổi 66, nghệ sĩ Như Quỳnh sở hữu gia tài điện ảnh khá đồ sộ với nhiều giải thưởng điện ảnh trong nước và quốc tế, song điều trân trọng hơn cả là lửa nghề trong chị vẫn luôn âm ỉ, chỉ đợi có cơ hội lại thăng hoa.
NSND Như Quỳnh trong phim Hương vị tình thân Những ngày tháng 4 này, NSND Như Quỳnh lại tiếp tục xuất hiện trong một dự án phim truyền hình lớn về gia đình - Hương vị tình thân. Xuất hiện cùng dàn diễn viên trẻ sáng giá đang được yêu thích, song chị vẫn là tâm điểm quan tâm của giới truyền thông.
Chia sẻ về quyết định tham gia dự án phim có thể dài hơn 100 tập, diễn viên có gương mặt thuần Á Đông nhất của màn ảnh Việt nói: “Khi đạo diễn Nguyễn Danh Dũng ngỏ lời mời, tôi đọc kịch bản và gần như ngay lập tức đã bị nhân vật bà Dần cuốn hút. Vai diễn khó, diễn biến tâm lý nhân vật phức tạp, nhớ nhớ, quên quên, song đây là một vai rất đáng để hóa thân. Vì thế, gạt qua những lo lắng về việc liệu có đủ sức khỏe để theo dự án phim dài tới hơn 100 tập, tôi quyết định nhận vai”.
Và vậy là khán giả sẽ có một “mẹ chồng” Như Quỳnh tính tình thất thường vừa sắc sảo, đáo để nhưng lại rất đáng thương. NSND Như Quỳnh nói vui rằng, đạo diễn Danh Dũng tin tưởng giao cho chị vai diễn “nhiều xương xẩu để bà già tự tung tự tác, diễn theo cảm xúc”.
Nói là vậy, song thực tế, NSND Như Quỳnh đã nghiên cứu nhân vật không chỉ trên kịch bản mà còn đối sánh với diễn biến tâm lý chân thực của chính bà ngoại của mình.
Chị nói: “Khi xưa, bà ngoại của tôi từng rơi vào tình trạng giảm sút trí nhớ, không phân biệt được chuyện xưa, chuyện nay. Dù trước đây đã từng vào vai diễn mẹ chồng nghiêm khắc, vai bà nội luôn bắt ne bắt nét con cháu, nhưng bà Dần trong phim có nhiều yếu tố mới mẻ, không trùng lắp”.
Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Hà thành, NSND Như Quỳnh luôn toát lên khí chất của người phụ nữ Hà Nội. Tinh thần ấy đã được chị mang lên màn ảnh, làm nên sức sống cho những vai diễn của mình như cô sinh viên sư phạm Nguyệt trong Hà Nội mùa chim làm tổ, cô Liên trong Gánh hàng hoa, Mai trong Bài ca ra trận… trở thành biểu tượng của điện ảnh Việt Nam. Không đóng khung với những cô gái thành thị, Như Quỳnh vào vai đồng bào dân tộc, bà nông dân cũng vô cùng “nuột”, người xem đều cảm thấy chị diễn rất đời. Không kể đó là chính hay phụ, cũng không nề hà phải hóa trang cho già nua và xấu xí, với tâm niệm “mỗi một nhân vật mới sẽ mở ra một khung trời mới”, bởi thế, mỗi vai diễn điện ảnh hay truyền hình đều đem đến cho chị sự háo hức chinh phục.
2. Tự nhận là người không hoạt ngôn, cũng là lứa diễn viên già, thói quen làm phim truyện chầm chậm và kỹ lưỡng, nhưng khi bắt nhịp với truyền hình, NSND Như Quỳnh cũng chưa từng lỡ nhịp. Chị kể, mỗi ngày đều có mặt từ 6 giờ 30 sáng để hóa trang và công việc thường kéo dài đến tối khuya.
“Trong thời gian tôi đi làm phim có khi vài tháng không nói chuyện với chồng, vì tôi đi từ sáng tới khuya. Về ngủ một giấc, sáng sớm hôm sau lại tới trường quay”, nữ nghệ sĩ gạo cội nói.
Chồng và các con đều hiểu và thông cảm với nghề diễn, nên cũng không ai phàn nàn gì mà chỉ động viên chị lưu ý ăn uống, gìn giữ sức khỏe.
Chia sẻ cảm giác của người làm phim điện ảnh nhưng giờ lại xuất hiện nhiều hơn trên sóng truyền hình, NSND Như Quỳnh bày tỏ: “Mỗi dòng phim sẽ có cách làm khác nhau và những câu chuyện khác nhau, đó đều là những cơ hội để tôi được làm nghề. Tôi rất nhớ cảm giác được đóng phim điện ảnh. Tôi vẫn công nhận là dòng phim truyền hình đang bắt đầu tốt lên, bởi kịch bản và đội ngũ diễn viên tốt hơn ngày xưa. Nhưng tôi vẫn ao ước, giá như phim truyền hình có được không khí làm phim điện ảnh, có khoảng “lắng” nhiều hơn và không còn sức ép thời gian thì mọi thứ sẽ tốt hơn nhiều”.
Với vẻ đẹp thuần Á Đông, cách diễn chậm, kỹ, rất ngọt, rất đời, NSND Như Quỳnh đã trở thành “người được chọn” trong các bộ phim của đạo diễn nước ngoài. Sau vai bà chủ cô nhi viện trong phim Hai cô con gái của ông chủ vườn thuốc Trung Hoa (đạo diễn Đới Tư Kiệt), Như Quỳnh còn xuất hiện với nhiều vai diễn đầy cá tính trong bộ phim Đông Dương của nhà làm phim người Pháp Régis Wargnier, Mùa hè chiều thẳng đứng của đạo diễn người Pháp gốc Việt Trần Anh Hùng và Hạt mưa rơi bao lâu của Đoàn Minh Phượng - đạo diễn gốc Việt sống ở Đức...
Một số đạo diễn người Mỹ gốc Việt khi về Việt Nam làm phim cũng “kết” NSND Như Quỳnh, đã mời chị tham gia các bộ phim như Áo lụa Hà Đông, Sài Gòn nhật thực… Như Quỳnh bảo, chị học được ở họ sự chuyên nghiệp, nghiêm túc, giờ giấc chính xác, kế hoạch sản xuất chu đáo và cách đầu tư chiều sâu cho vai diễn.
Hơn 45 năm làm nghề, được “sống nhiều cuộc đời” trên màn ảnh của Như Quỳnh chính là giấc mơ mà bất cứ diễn viên nào cũng đều mong đạt được. Bản thân chị, dù đã có danh hiệu NSND và nhiều giải thưởng điện ảnh danh giá, nhưng ở ngoài đời chị vẫn là một nghệ sĩ bình dị. Hơn ai hết, Như Quỳnh hiểu rằng, danh tiếng và sự yêu mến của khán giả mà chị có được ngày hôm nay không đến từ các giải thưởng mà là qua những vai diễn để đời trong các bộ phim đã tham gia và cả đời sống lành mạnh ngoài màn ảnh.
