Tình trạng phổ biến ở người trẻ
Quỳnh Như cho biết, cô rơi vào trạng thái burnout khi cùng lúc đảm đương 3 việc: thực hiện một dự án thạc sĩ, xử lý vô số việc không tên tại công ty, và ôn luyện tiếng Hàn. Mọi thứ đều không suôn sẻ dù cô cố gắng thử nhiều cách khác nhau. “Mọi thứ rối tung mà em không biết cách xử lý, cũng không thể chia sẻ cùng ai. Em tách biệt hoàn toàn với mọi người”, Quỳnh Như trải lòng. Đỉnh điểm là khi cô chỉ biết khóc trong cảm giác bất lực hoàn toàn. Cô tự vấn bản thân, liệu mình đang ôm đồm quá sức, hay không đủ giỏi để quản lý mọi việc?
Với Hải Quỳnh (sinh năm 1994, phụ trách mảng tăng trưởng tại một công ty công nghệ ở Hà Nội), burnout đến theo cách âm thầm hơn. Cô nhận ra mình trở nên “lười” - đặc biệt là lười giao tiếp. “Mỗi khi bị burnout, em thường trốn trong nhà, không muốn gặp ai. Em cũng mất hứng thú học, dễ mất tập trung, mất bình tĩnh hơn trước một sự việc bình thường”, cô chia sẻ. Có lúc, cô thấy thất vọng: “Tại sao mình lại kém cỏi như thế? Sao cứ liên tục đưa ra những lựa chọn sai?”. Điều khiến cô mệt mỏi nhất là cảm giác không thể chia sẻ với ai.
Burnout được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công nhận là một “hiện tượng nghề nghiệp”, không phải một tình trạng y tế hay rối loạn sức khỏe tâm thần. Burnout được phân loại là một hội chứng - tức tập hợp các triệu chứng về thể chất, tinh thần và cảm xúc phát sinh từ một nguyên nhân cụ thể, thường là căng thẳng kéo dài và áp lực quá mức. Khác với stress thường dễ nhận rõ trạng thái, burnout diễn ra âm thầm, khiến người trong cuộc dễ nhầm lẫn hay bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo.
“Để phòng ngừa burnout, cần xây dựng nội lực vững vàng thông qua ba trụ cột: thể lực (ăn uống, ngủ nghỉ, sinh hoạt và tập luyện điều độ); trí lực (duy trì thói quen học hỏi, đọc sách, phát triển tư duy) và tâm lực (bồi dưỡng tinh thần lạc quan, ý chí và sự cân bằng cảm xúc)”, TS Phạm Thị Thúy chia sẻ.
Gỡ rối tơ vò
Theo TS Phạm Thị Thúy (giảng viên Học viện Chính trị khu vực II), dù chưa có khảo sát diện rộng, nhưng qua các khóa học và chương trình cộng đồng mà bà tham gia, hiện có khoảng 60%-70% cá nhân cảm thấy mình đang bị burnout do áp lực công việc. Đặc biệt, hiện tượng này không chỉ xảy ra ở người đi làm mà còn xuất hiện ở sinh viên - những người đang phải học và làm song song. TS Phạm Thị Thúy chỉ ra 3 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng burnout hiện nay. Thứ nhất, sự phát triển của xã hội mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng khiến cá nhân phải làm việc nhiều hơn, nghỉ ngơi ít hơn. Thứ hai, những biến động trên thế giới và những thay đổi liên tục tại Việt Nam như sáp nhập, giải thể doanh nghiệp và khó khăn kinh tế hậu Covid-19, khiến nhiều người lo lắng về tương lai. Thứ ba, sự hiện diện dày đặc trên các nền tảng số gây ra hội chứng FOMO (sợ bị bỏ lỡ - PV), khiến nhiều người “kiệt quệ” tinh thần vì tiếp nhận quá nhiều thông tin, dù không hẳn làm việc quá sức.
Về mặt giải pháp, theo TS Phạm Thị Thúy, nhiều tổ chức đã bắt đầu quan tâm đến sức khỏe tinh thần của nhân viên thông qua các hoạt động như tham vấn tâm lý, đào tạo kỹ năng, hoặc chương trình cộng đồng, huấn luyện nội bộ. “Đây là những hoạt động hữu ích, kịp thời, hỗ trợ thiết thực cho người lao động”, TS Phạm Thị Thúy nhấn mạnh. Lời khuyên được TS Phạm Thị Thúy đưa ra là cần biết giữ cân bằng giữa công việc và giải trí, giữa lượng thông tin tiếp nhận và năng lực xử lý, giữa lý trí và cảm xúc. TS Phạm Thị Thúy nhấn mạnh: “Mỗi người cần rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả và luôn giữ vững mục đích, ý nghĩa sống rõ ràng, để không rơi vào trạng thái hoang mang, mất phương hướng”.
Ở góc độ cá nhân, kinh nghiệm được Hải Quỳnh chia sẻ là viết lách mỗi ngày giúp cô giải tỏa cảm xúc, đọc sách giúp khơi gợi các suy nghĩ tích cực và xây dựng một cuộc sống lành mạnh hơn. “Phải học cách chăm sóc bản thân, bởi chỉ khi cả thể chất và tinh thần đều khỏe, mình mới đi được đường dài”, Hải Quỳnh đúc kết. Còn với Quỳnh Như, cô học cách nghỉ ngơi đúng lúc và sắp xếp công việc theo mức độ ưu tiên. “Mình là người chọn đường đi, thì cơ thể là bạn đồng hành, phải biết hòa hợp thay vì vắt kiệt cả hai”, Quỳnh Như rút ra kinh nghiệm.
