Qua báo cáo và các đề xuất của Chủ tịch UBND TPHCM, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh nhận xét, tốc độ tăng trưởng của TPHCM nhiệm kỳ 5 năm không đạt mục tiêu đề ra là phù hợp với thực tế. Theo đồng chí, cần phải nhìn nhận ở khía cạnh tích cực là sự khôi phục mạnh mẽ của TPHCM sau đại dịch Covid-19, tốc độ tăng trưởng của thành phố liên tục được cải thiện. Mặt khác, GRDP của thành phố cũng rất lớn, đặt trong bối cảnh chung của cả nước và khu vực. “Đây là kết quả ghi nhận của TPHCM”, đồng chí Lê Quang Mạnh khẳng định.
Về tình hình triển khai Nghị quyết 98, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đánh giá, đến nay đã triển khai thực hiện 30/44 cơ chế là kết quả rất tích cực của TPHCM. Điểm qua các dự án trọng điểm, các công trình chiến lược TPHCM đang xây dựng, triển khai, đồng chí Lê Quang Mạnh cho rằng trong 1 năm, TPHCM đưa ra được các công trình chiến lược như vậy là rất tốt, còn việc đẩy được dòng vốn ra cuộc sống thì cần có quá trình và thời gian.
Tuy nhiên, vấn đề còn quan ngại là nhóm các chính sách liên quan đến thu hút đầu tư vào các lĩnh vực như Trung tâm đổi mới sáng tạo, vật liệu mới, năng lượng sạch… tiến độ triển khai của TPHCM còn chậm. Theo đồng chí, đây là khía cạnh rất đáng quan tâm vì 1 trong 3 chỉ tiêu của TPHCM dự kiến không đạt là tốc độ tăng năng suất lao động.
“Yếu tố này đánh giá chất lượng tăng trưởng của thành phố. Trong khi đó, TPHCM với vai trò là trung tâm đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, là đầu tàu dẫn dắt kinh tế cả nước, việc không đạt chỉ tiêu này đã dẫn đến năng suất lao động chung của cả nước không đạt chỉ tiêu đặt ra. Đây là một trong điểm nghẽn rất quan trọng, TPHCM không đạt thì cả nước không đạt”, đồng chí Lê Quang Mạnh phân tích và cho rằng TPHCM cần quan tâm đẩy mạnh nhóm các chính sách đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, các lĩnh vực mới, nhất là các cơ chế chính sách đặc thù mà Nghị quyết 98 đã nêu.
Dành nhiều thời gian để phân tích về cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành với TPHCM, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng việc TPHCM phải đeo bám các bộ ngành là chưa phù hợp.
“Tại sao thành phố lại phải đeo bám, đúng ra đó phải là sự phối hợp”, đồng chí Trần Quang Phương nói và cho rằng phải đổi mới cách làm. Trong đó, bên cạnh nguyên nhân TPHCM tự nhìn nhận, nên chăng cần nêu rõ nguyên nhân từ các cấp có thẩm quyền, ở đây là các bộ, ngành.
Lấy ví dụ về cách làm của một số nước trên thế giới, ở đó thể hiện rất rõ vai trò phối hợp, chủ động đeo bám hỗ trợ địa phương của các bộ, ngành đã thúc đẩy rất nhanh các công việc, đồng chí Trần Quang Phương cho rằng trong phân tích nguyên nhân, thành phố cần tích cực hơn trong quyền hạn của mình, song các bộ, ngành cũng cần chủ động bám thành phố để tháo gỡ.
Đề cập đến phản ánh của TPHCM về cơ chế chính sách đột phá vượt trội tại Nghị quyết 98 là thí điểm nhưng trong hướng dẫn thực hiện, thành phố vẫn phải làm theo quy trình, thủ tục đề ra, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng… nghe sai sai. Đồng chí nhấn mạnh, theo phân cấp hiện nay, tất cả các chính sách về tài chính, kinh tế đặc thù vượt trội đã có. Nghị quyết 98 cũng đã giao trách nhiệm cho Chính phủ chỉ đạo các cơ quan phối hợp với thành phố cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian giải quyết các vấn đề chưa phân cấp, phân quyền cho thành phố…
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị TPHCM bám theo các định hướng lớn mà Nghị quyết 98 đã nêu rõ để triển khai, không để tình trạng “chủ trương mới, cách làm cũ”. “Các nội dung khi triển khai vẫn đợi thành phố đề xuất, kiến nghị, đeo bám là chưa được”, đồng chí Trần Quang Phương bày tỏ quan điểm và cho rằng cần đổi lại cách làm, các cơ quan bộ, ngành phải đeo bám thành phố, để giúp thành phố tháo gỡ được các khó khăn.
Về tình hình thu ngân sách TPHCM có sự chênh lệch với Hà Nội, theo đại diện Bộ Tài chính, nguyên nhân chính ảnh hưởng đến nguồn thu của TPHCM là liên quan đến lĩnh vực đất đai. Khi tình hình giao dịch đất đai không được triển khai thì các khoản thuế từ giao dịch, chuyển nhượng, chuyển quyền, thu nhập, VAT… cũng bị ảnh hưởng. Ngoài ra, do sau dịch Covid-19, tình hình kê khai về thuế của các doanh nghiệp tại TPHCM cũng giảm sút. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến thu ngân sách TPHCM bị ảnh hưởng, thấp hơn so với Hà Nội.
Sau khi nghe các ý kiến góp ý của thành viên đoàn công tác và phát biểu chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội, thay mặt Thành ủy TPHCM, Bí thư Nguyễn Văn Nên đã gửi lời cảm ơn đến Đảng đoàn Quốc hội đã làm việc, lắng nghe các đề xuất kiến nghị của thành phố.
Phát biểu tại buổi làm việc, Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên nhấn mạnh, TPHCM xác định chương trình làm việc hôm nay có ý nghĩa rất quan trọng đối với thành phố. Điều này không chỉ thể hiện trách nhiệm, làm tình cảm của Trung ương dành cho TPHCM mà còn thể hiện phương pháp, cách thức làm việc sát cơ sở, trực tiếp lắng nghe từ thực tiễn, nhất là những vấn đề nảy sinh ở cơ sở cũng như giám sát việc triển khai thực hiện, đưa các nghị quyết, quyết sách của Quốc hội vào cuộc sống.
Các đại biểu tham dự buổi làm việc. Ảnh: VIỆT DŨNG
Từ chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Bí thư Thành ủy TPHCM khẳng định TPHCM nghiêm túc tiếp thu, khẩn trương triển khai những nội dung phải tiếp tục và rút kinh nghiệm những vấn đề thuộc về chủ quan của thành phố để hoàn thành nhiệm vụ, không làm mất niềm tin của Quốc hội đối với TPHCM.
Theo đồng chí Nguyễn Văn Nên, TPHCM là đầu tàu kinh tế, là trung tâm của nhiều trung tâm, nhất là về kinh tế, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, văn hóa - xã hội; là vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Với kỳ vọng của Bộ Chính trị về TPHCM thông qua nhiều nghị quyết như Nghị quyết 31, Nghị quyết 24, mỗi cán bộ, công chức TPHCM đều ý thức được trách nhiệm của bản thân. Song, theo đồng chí, quyết liệt là một chuyện, vấn đề còn là phải làm như thế nào chứ không phải chỉ hô khẩu hiệu. Và với Nghị quyết 98, khi triển khai thực hiện, Thủ tướng Chính phủ là Trưởng ban chỉ đạo thực hiện Nghị quyết 98 và đã chủ trì 3 cuộc họp, có kết luận tháo gỡ các vướng mắc nhưng tiến độ vẫn chưa được như mong muốn.
Chủ tịch Quốc hội và Bí thư Thành ủy TPHCM tại buổi làm việc. Ảnh: VIỆT DŨNG
"Lỗi này không tại ai cả mà chúng ta bị vướng với chính những thứ chúng ta đề ra", Bí thư Thành ủy nói và nhắc lại lời của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương rằng, nếu cùng một vấn đề nhưng quy định pháp luật khác nhau thì ưu tiên thực hiện Nghị quyết 98. Tuy nhiên, thực tế thực hiện, người đưa ra nghị định, hướng dẫn rất lo lắng rằng hướng dẫn của mình trái luật. Mặc dù bên cạnh Nghị quyết 98 còn có Kết luận 14 của Bộ Chính trị về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung, song theo Bí thư Thành ủy TPHCM, việc “khuyến khích” thì ổn, còn “bảo vệ” mới khó khăn. Do đó, đồng chí đề nghị cần quan tâm đến điều này; đồng thời rạch ròi nội dung nào Quốc hội quyết định, nội dung nào Chính phủ quyết, còn nội dung nào phân cấp cho địa phương để địa phương chủ động. Tránh để tình trạng khi làm thì phải “đi xin”, rất khó khăn.
Tại buổi làm việc, Bí thư Thành ủy TPHCM cũng nhắc đến định hướng của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại buổi làm việc với lãnh đạo chủ chốt của TPHCM vào ngày 17-8, trong đó đồng chí nhấn mạnh, chúng ta đang ở một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình cùng với thời đại. TPHCM nhận thức, đang trong thời điểm chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội XII của Đảng bộ TPHCM và Đại hội XIV của Đảng, một trong những vấn đề quan trọng muốn vươn mình trong kỷ nguyên mới là phải vượt qua được điểm nghẽn đang vướng, nhất là vượt qua được “bẫy” thu nhập trung bình. Muốn làm được thì phải khắc phục những điểm nghẽn về kết cấu hạ tầng, gồm hạ giao thông, hạ tầng xã hội, hạ tầng số, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng công nghiệp… “Thành phố đã thấy, đã nỗ lực nhưng chưa cải thiện được nhiều”, Bí thư Thành ủy nhìn nhận và nhấn mạnh, thành phố cũng phải đổi mới mô hình tăng trưởng, trong đó Nghị quyết 98 sẽ giúp TPHCM tháo gỡ những điều này.
