Hội nghị đã thông tin về những kết quả đánh giá, khảo sát các giá trị di sản của Công viên địa chất Lý Sơn.
Hội nghị thông tin Công viên địa chất Lý Sơn thu hút sự tham gia của hàng trăm nhà nghiên cứu, khoa học... Phát biểu tại buổi hội nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Ngọc Dũng khẳng định việc xây dựng và phát triển Công viên địa chất Lý Sơn thành Công viên địa chất toàn cầu UNESCO chắc chắn sẽ tạo động lực phát triển ngành du lịch bền vững, tạo giá trị cộng đồng địa phương.
Công viên địa chất Lý Sơn ban đầu được thành lập có tổng diện tích trên 100km2, dân số 70.000 người, bao gồm đảo Lý Sơn và vùng phụ cận ven bờ thuộc các xã Bình Châu, Bình Hải (huyện Bình Sơn). Về sau mở rộng nghiên cứu ra các khu vực lân cận phức hệ thung lũng miền núi (Quảng Ngãi -Trà Bồng), phức hệ đồng bằng duyên hải (Quảng Ngãi - Sa Huỳnh) và phức hệ biển đảo (Quảng Ngãi - Lý Sơn).
Theo Ban Quản lý Công viên địa chất Lý Sơn, qua quá trình khảo sát, nghiên cứu, đánh giá cùng với sự hỗ trợ nhiều chuyên gia như TS. Guy Martini, Tổng thư ký Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu GGN; TS. Nakada Setsuya, Ban cố vấn GGN UNESCO; TS. Paul Dingwall… đã bước đầu đưa ra các kết quả khảo sát, đánh giá các giá trị di sản.
TS. Guy Martini, Tổng thư ký Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu GGN chia sẻ tại hội nghị Theo phân tích của ông Nguyễn Minh Trí, Giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh Quảng Ngãi, với những kết quả ban đầu cho thấy tỉnh Quảng Ngãi nằm ở rìa Đông Bắc của địa khu biến chất cao đa kỳ Kon Tum, là khối cấu trúc móng cổ thuộc rìa Đông Bắc của mảng Indochina, chủ yếu trồi lộ móng kết tinh Tiền Cambri do được nâng lên bóc mòn trong các giai đoạn về sau. Hoạt động magma biến chất trong khu vực rất đa dạng và phức tạp mang tính chất đa kỳ đa nhịp và có những điểm nhấn rõ nét, nhất là Sau Cambri (450 triệu năm).
Lịch sử phát triển địa chất của khu vực đa dạng, phức tạp được phân làm 7 giai đoạn: giai đoạn Paleoproterozoi, Mesoproterozoi, Neoproterozoi-Pleozoi sớm, Paleozoi sớm - giữa, Paleozoi muộn - Mezozoi sớm, Mezozoi muộn, Cenozoi.
Các thành tạo đá núi lửa basalt thuộc khu vực Lý Sơn, TP Quảng Ngãi và Bình Sơn chủ yếu thuộc hệ tầng Đại Nga và hệ tầng Túc Trưng. Kết quả cho thấy các thành tạo núi lửa thuộc các tướng phun nổ, phun trào và á núi lửa.
Tỉnh Quảng Ngãi tập hợp nhiều giá trị địa mạo độc đáo có thể phân ra 4 cụm di sản địa mạo: cụm di sản đảo Lý Sơn, cụm di sản ven biển phía Bắc Quảng Ngãi, cụm di sản phía Nam Quảng Ngãi, cụm di sản khu vực Trà Bồng.
Về văn hóa, Quảng Ngãi có các di sản văn hóa đa dạng, lâu đời, gồm: di tích khảo cổ (từ thời đá cũ 30 vạn năm ở Gò Trá đến tiền Sa Huỳnh 3.000 năm), di tích văn hóa Chămpa, di tích văn hóa lịch sử. Ngoài ra, Quảng Ngãi còn lưu giữ truyện dân gian, lễ hội truyền thống, kỹ năng canh tác, nghề thủ công, tri thức bản địa…
Với địa hình đa dạng, Quảng Ngãi có nhiều loại sinh vật phong phú với hơn 700 loài động vật biển, 25 loài có nguy cơ tuyệt chủng, 4/5 loài rùa biển có nguy cơ tuyệt chủng hiện diện tại vùng biển Quảng Ngãi…
Khu vực Hang Câu, đảo Lý Sơn với nhiều giá trị trầm tích độc đáo. Ảnh: NGUYỄN TRANG Ông Nguyễn Minh Trí cho biết: “Trong suốt thời gian lập hồ sơ Công viên địa chất toàn cầu, Ban Quản lý Công viên địa chất Lý Sơn đã xây dựng phim giới thiệu Công viên địa chất Lý Sơn, tham vấn cộng đồng trình đổi tên công viên thành Công viên địa chất Lý Sơn Sa Huỳnh, tên tiếng Anh là Ly Sơn Sa Huynh Geopark và đang trình lên UNESCO để xin đổi tên, xây dựng website, chính thức vận hành xuất bản 2 số bản tin bằng 2 ngôn ngữ tiếng Việt, tiếng Anh”.
Chia sẻ với tỉnh Quảng Ngãi một số điều trong quá trình xây dựng công viên địa chất, TS. Guy Martini cho biết, việc xây dựng công viên địa chất cần lưu ý đến kiểm tra các giá trị địa chất của khu vực có thể được xem là di sản địa chất có giá trị quốc tế; kiểm tra xem công viên địa chất có những giá trị di sản văn hóa nào, người dân và chính quyền địa phương có quan tâm cũng như sẵn sàng tham gia vào đề án công viên địa chất hay không?
TS. Guy Martini cho rằng, công viên địa chất không phải là một bảo tàng mở, cũng không phải là công viên địa chất. Để xây dựng công viên địa chất phải bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau, đội ngũ xây dựng, chính quyền địa phương, chuyên gia, doanh nghiệp, nhà khảo cổ, kiến trúc sư, nhân chủng học… cùng tham gia. Đồng thời, công tác thống kê cần phải thực hiện từng khu vực, xác định ranh giới và lãnh thổ, quá trình này nên có sự tham gia của chính quyền địa phương và người dân.
