Những dự án ngàn tỷ "đắp chiếu" - Bài 2: Thiên Đàng “gãy gánh”

“Thiên đàng” ở đâu?

Tại tỉnh Quảng Ngãi, 2 dự án vốn đầu tư hơn 3.800 tỷ đồng là Khu du lịch sinh thái Thiên Đàng (vốn trên 1.800 tỷ đồng) và Khu đô thị Dung Quất (vốn đầu tư trên 2.000 tỷ đồng) ở gần biển Khe Hai (xã Bình Thạnh, huyện Bình Sơn) thuộc Khu kinh tế Dung Quất là điển hình về lãng phí tài nguyên đất đai. Những ngày cuối tháng 11-2024, PV Báo SGGP có mặt tại 2 dự án trên và chứng kiến Khu đô thị Dung Quất suốt 8 năm qua vẫn chỉ là cánh đồng bạt ngàn cỏ dại. Dải đất hàng trăm hécta này từng là ruộng đồng hoa màu của người dân xã Bình Thạnh.

Nằm kế bên là khu du lịch Thiên Đàng chiếm lấy vị trí đẹp nhất bãi biển Khe Hai, cũng chung phận số. “Thiên đàng” đâu không thấy, đập vào mắt chúng tôi chỉ là những khối bê tông vô hồn, xen lẫn những bụi rậm hoang tàn. Càng vô sâu, chúng tôi như lạc vào những cánh rừng toàn cây dại, xà bần, rác thải xây dựng, trông rất nhếch nhác…Gặp nhiều người dân xã Bình Thạnh, ai cũng lắc đầu ngao ngán. Bởi đây không chỉ lãng phí nguồn lực đầu tư mà còn “bức tử” hàng trăm hécta đất sản xuất của dân và bãi biển Khe Hai đẹp nức tiếng…

Đang chăn gia súc cạnh dự án, bà Hồ Thị Huỳnh Như (43 tuổi, xã Bình Thạnh) ngậm ngùi kể: Gần 20 năm trước, dự án có mọc lên vài ngôi nhà đẹp lắm, nhưng chưa đến 2 năm thì “đứng hình” đến nay. Dự án đổ vỡ, không chỉ gây lãng phí đất đai mà còn triệt tiêu nguồn sinh kế của người dân, chưa kể khu đất này giờ có nguy cơ trở thành ổ tụ tập, tệ nạn xã hội…

Ông Lê Hòa (thôn Trung An, xã Bình Thạnh) từng nhường đất cho dự án nói thêm: Trước kia, trên cánh đồng này, bà con làng Trung An canh tác gối vụ thêm khoai lang, đậu phụng, mè, dưa hấu và nhiều cây màu khác. Dù không giàu, nhưng bà con chưa hề lâm cảnh khó khăn. Từ khi có dự án, hàng trăm hécta đất canh tác màu mỡ của dân như bãi tha ma, lãng phí quá!

Trao đổi với PV Báo SGGP, ông Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch UBND xã Bình Thạnh, cho biết, với dự án Khu đô thị Dung Quất, địa phương thu hồi gần 170ha giao cho Công ty CP Hoàng Thịnh Đạt từ năm 2015. Trong các buổi đối thoại gần đây, bà con rất bức xúc việc sử dụng đất đai lãng phí, trong khi phía chủ đầu tư cho biết đang xin gia hạn để tìm đối tác… bán! Còn dự án Khu du lịch Thiên Đàng thuộc quản lý của Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất.

Theo hồ sơ, dự án được cấp phép từ tháng 1-2005, do Công ty TNHH Thiên Đàng làm chủ đầu tư, có diện tích 286ha, cam kết năm 2009 hoàn thành. Tuy nhiên, đến năm 2009, Thiên Đàng “gãy gánh”, phải xin lùi thời gian hoàn thành đến 4 lần, nhưng đến nay thì như “địa ngục trần gian”. Theo kết luận của Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi, suốt 16 năm (2005-2021), nhà đầu tư chỉ hoạt động được 2 năm (2006, 2007), “động tay động chân” được 32ha. Thanh tra xác định, doanh nghiệp vi phạm tiến độ liên tục trong 11 năm, song Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất không lập thủ tục xử lý vi phạm hoặc kiến nghị cơ quan thẩm quyền xử lý, dẫn đến hệ quả dù dự án tiếp tục vi phạm tiến độ nhưng khó xử lý chấm dứt.

Lập dự án tỷ đô để… xin điều chỉnh

Men theo quốc lộ 1 vào ven biển Phú Yên, Bình Định, hàng loạt dự án bất động sản du lịch cũng đang vật vã, lây lất, đa số đều nằm trên… giấy. Từ TP Quy Nhơn (Bình Định), theo trục đường chính qua cầu Thị Nại, đến Khu kinh tế Nhơn Hội, đến nay vẫn chỉ là những triền cát mênh mông. Nhiều dự án đầu tư dang dở, hoạt động nhỏ giọt, cầm chừng. Rồi từ quần thể du lịch FLC đến thị trấn Cát Tiến (huyện Phù Cát), hàng loạt dự án bất động sản du lịch đang “bất động” trong cảnh nhếch nhác, hoang lạnh, từng ngày mòn mỏi trong gió bụi, bão cát.

Đến làng Vĩnh Hội (xã Cát Hải, huyện Phù Cát), nhiều người dân bày tỏ nỗi niềm về khu nghỉ dưỡng cao cấp Cát Hải Bay có tổng vốn đầu tư trên 4.000 tỷ đồng. Dự án này hình thành cách đây gần 20 năm và đã hơn 1 thập niên cả ngàn dân ở làng Vĩnh Hội bị “án” quy hoạch treo. Đến nay dự án được tái khởi động nhưng trước cảnh đầu tư nhỏ giọt, người dân địa phương lại tiếp tục hồi hộp.

Bà Trần Thị Tây (63 tuổi, làng Vĩnh Hội) kể: Đất làng này rất phù hợp canh tác đậu phụng, hành củ, đem lại thu nhập rất cao. Nhiều người có đất nhiều, canh tác hiệu quả có thể thu 300 triệu đồng/mùa. Dự án đến, người dân không có đất sản xuất, còn đất thu hồi thì bỏ hoang gần 20 năm. Phải chăng chủ đầu tư “xí” đất bằng giá bồi thường rẻ mạt để chờ “sang tay” dự án, trục lợi?

Theo Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định, trong khu có các dự án lớn “đắp chiếu” như: dự án Khu du lịch Quốc Thắng (1.952 tỷ đồng); dự án đầu tư phát triển đô thị tại phân khu 2, phân khu 4 và phân khu 9 (tổng vốn 23.174 tỷ đồng); khu Du lịch Phương Mai Bay (1.780 tỷ đồng)… Vừa qua, làm việc với ban quản lý, ông Hồ Quốc Dũng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Định, cho rằng, sau 20 năm phát triển, đến nay Khu kinh tế Nhơn Hội vẫn là bãi cát mênh mông. Cần khắc phục nhanh các tồn tại, định vị lại quy hoạch để phát triển xứng tầm hơn…

Chúng tôi tiếp tục men theo quốc lộ 1 từ TP Quy Nhơn xuôi về phương Nam khoảng 100km đến tỉnh Phú Yên. Tình cảnh 2 đại dự án, gồm: Khu du lịch nghỉ dưỡng cao cấp Cù Lao Mái Nhà (vốn hơn 18.000 tỷ đồng) và Khu du lịch liên hợp cao cấp New City Việt Nam (New City) chiếm hàng trăm hécta đất ven biển TP Tuy Hòa và huyện Tuy An (Phú Yên) cũng vô cùng lây lất. Dự án Cù Lao Mái Nhà chiếm 130ha đất ở xã An Hòa Hải, đến nay đã 14 năm ròng vẫn là bãi đất hoang “nuôi” cỏ dại. Mới đây, Thanh tra Chính phủ đã yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên chỉ đạo các đơn vị sớm xử lý dứt điểm, không để kéo dài sự lãng phí này thêm nữa…

Còn dự án tỷ đô New City đến nay vẫn rối như “tổ nhện”. Dự án này được cấp phép năm 2008 cho Công ty TNHH New City Việt Nam với diện tích 565ha, chủ đầu tư hứa “rót” 4,3 tỷ USD cùng tỉnh “cất cánh”. Nhưng khi giấy phép chưa ráo mực thì Thanh tra Chính phủ phát hiện nhà đầu tư “tỷ đô” phá gần 3ha rừng phòng hộ của quốc gia. Rồi nữa, sau gần 20 năm được giao đất thì cũng chừng ấy năm, chủ đầu tư liên tục xin điều chỉnh quy mô dự án. Đến nỗi, nhiều ý kiến cho rằng, dự án này đã được ghi vào “lịch sử” đầu tư, khi điều chỉnh quy mô vốn từ 4,3 tỷ USD giảm còn 7.990 tỷ đồng (trong đó huy động 6.791 tỷ đồng). Chưa hết, đến năm 2020, Sở KH-ĐT tỉnh Phú Yên phát hiện vốn chủ sở hữu của công ty chỉ có gần 72 tỷ đồng.

Do vậy, theo quy định, nhà đầu tư này không đủ năng lực tài chính để triển khai dự án, sử dụng đất theo tiến độ dự án. Tuy nhiên, chủ đầu tư quyết “không buông”, khi năm 2021 tiếp tục đệ đơn xin giãn tiến độ thực hiện dự án thêm 10 năm, tức đến năm 2030. Nhiều ý kiến cho rằng, khó có dự án nào lãng phí bằng dự án “tỷ đô” này, khi được giao hơn 500ha đất thì hàng thập niên trôi qua, doanh nghiệp chỉ “đầu tư” vào việc soạn văn bản xin điều chỉnh quy mô và kéo dài thời gian thực hiện dự án.

Phản hồi PV Báo SGGP về các dự án kéo dài quá lâu, ông Võ Đình Tiến, Giám đốc Sở KH-ĐT tỉnh Phú Yên, chia sẻ, Chủ tịch UBND tỉnh sẽ có cuộc họp nghe các bên báo cáo, để có chỉ đạo cụ thể. Còn đối với dự án New City, đơn vị đã thẩm định lại, song một số nội dung vẫn chưa đảm bảo nên chưa đủ điều kiện để trình cơ quan thẩm quyền để cho phép điều chỉnh dự án…

>>> Một số clip và hình ảnh về những dự án ngàn tỷ "đắp chiếu":