Sài Gòn - TPHCM được mệnh danh là thành phố của những dòng sông và kênh. Như kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè chảy xuyên suốt qua 7 quận nội thành, uốn lượn mềm mại giữa tấp nập phố phường. Kênh Tân Hóa - Lò Gốm cũng dài gần 7km chảy qua 3 quận Tân Phú, quận 11, quận 6. Còn nhiều cái tên như kênh Tàu Hũ - Bến Nghé, Hàng Bàng, kênh Tẻ, kênh Nước Đen… chưa kể các kênh, rạch nhỏ chảy qua hầu hết các quận huyện của thành phố hơn chục triệu dân này.
Hơn 10 năm trước, nhiều người ở TPHCM vẫn ám ảnh với những con kênh nước đen đặc quánh, bốc mùi. Đó cũng là nơi cư ngụ của không ít xóm nước đen, những khu nhà ổ chuột với cảnh sống tạm bợ, mất vệ sinh. Kênh rạch như một lẽ bình thường bỗng biến thành xóm, thành làng, là nơi để dân tứ xứ đến cư ngụ.
Nhưng, cũng trong khoảng 10 năm trở lại đây, các dòng kênh ở TPHCM mỗi năm lại được khoác thêm chiếc áo mới, xanh hơn, sạch hơn. Đó là kết quả của các chương trình nạo vét, kiên cố hóa và khơi thông dòng chảy. Hàng ngàn căn nhà trên các dòng kênh đã được di dời, trả lại không gian vốn có cho mặt nước yên bình. Đường rộng mở, những xóm, làng trên dòng kênh dần biến mất, nhường chỗ cho những tán cây xanh rợp bóng. Và, cũng từ đó, đôi bờ kênh đã hình thành những công viên, vừa góp phần mở rộng lá phổi xanh của thành phố, vừa làm tăng mỹ quan đô thị.
Khi những dòng kênh thay da đổi thịt, nhịp sống cũng thay đổi theo từng ngày. Điển hình như dọc 2 tuyến đường Hoàng Sa, Trường Sa, không khí tấp nập, nhộn nhịp ngày đêm bên dòng kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè.
Hồi cuối năm 2022, trên đoạn đường thuộc quận 1, mùa lộc vừng thay lá tạo nên khung cảnh lãng mạn khiến nhiều người ngẩn ngơ như lạc giữa mùa thu Hà Nội. Ngồi nhâm nhi ly cà phê sữa đá trong nắng sớm tinh khôi, tận hưởng không khí trong trẻo, mát mẻ để cảm nhận được những giây phút sống chậm giữa tất bật đời thường, với người Sài Gòn, vậy là đủ rồi. Hay như vào dịp lễ Phật Đản, mùa Vu Lan, nhiều đoạn kênh lại được thắp sáng rực bởi những ngọn hoa đăng tạo nên bức tranh lung linh về đêm.
Dịp 30-4 vừa qua, kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè cũng trở thành địa điểm tổ chức lễ hội đua ghe ngo đầu tiên tại TPHCM, với đường đua tưng bừng, rộn rã… Dòng kênh xưa, nhịp sống nay và cả những niềm mong mỏi đôi bờ hoa mỗi ngày lại thêm nở rộ.
Sáng sớm hay chiều muộn, không khó để bắt gặp hình ảnh các cụ ông, cụ bà tập dưỡng sinh; ba mẹ dắt các bé dạo mát hay giới trẻ thi nhau chụp ảnh ở những cung đường đẹp dọc các bờ kênh. Đứng trên cầu hay trên những khu nhà cao tầng nhìn xuống dòng kênh, lúc bình minh hay hoàng hôn mới thấy vẻ đẹp thơ mộng, lấp lánh như ánh gương soi. Lòng bình yên đến lạ...
