Những công trình kiến trúc trường tồn với thời gian

Những công trình kiến trúc trường tồn với thời gian

Xuan DTTC 44-45-sapo.jpg
Xuan DTTC 44-45-1-trusoUBND.jpg
Xuan DTTC 44-45-1-trusoUBND-1.jpg

Tòa nhà UBND TPHCM trải qua hơn 120 năm hình thành và phát triển, là chứng nhân cho những chuyển biến lịch sử, chính trị, hành chính của Sài Gòn - TPHCM. Tòa nhà do kiến trúc sư Paul Gardès thiết kế, khởi công xây dựng năm 1898 và khánh thành năm 1909. Tòa nhà là trụ sở làm việc của Hội đồng TP Sài Gòn, mang tên tòa Thị chính, người dân quen gọi với tên dinh Đốc lý hay dinh Xã Tây. Năm 1959, tòa nhà được đổi tên tòa Đô chánh.

Sau ngày 30-4-1975, tòa nhà được Ủy ban Quân quản TP Sài Gòn-Gia Định tiếp quản, sử dụng làm trụ sở làm việc. Ngày 2-7-1976, Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam quyết định đổi tên TP Sài Gòn-Gia Định thành TPHCM, tòa nhà được sử dụng làm trụ sở làm việc của HĐND và UBND TPHCM.

Xuan DTTC 44-45-2-Buu dien.jpg
Xuan DTTC 44-45-2-Buu dien-1.jpg

Năm 1860, ngay sau khi chiếm được Sài Gòn, Pháp đã thiết lập hệ thống thông tin liên lạc bằng việc thành lập Sở Dây thép Sài Gòn (tức Bưu điện Sài Gòn). Giai đoạn 1886-1891, Bưu điện Sài Gòn được xây lại hiện đại, thay thế cho trụ sở và khu nhà ở cũ theo đề án của kiến trúc sư người Pháp Villedieu cùng phụ tá Foulhoux.

Đây là công trình kiến trúc mang phong cách châu Âu kết hợp với nét trang trí châu Á. Phía trước ngôi nhà trang trí theo từng ô hình chữ nhật, trên đó ghi danh những nhà phát minh ra ngành điện tín và ngành điện. Tổng thể công trình có tông sắc vàng, được sơn lại năm 2015, là màu gốc của tòa nhà và là màu của ngành bưu chính. Đến nay, công trình Bưu điện TPHCM được xếp thứ 2 trong danh sách 11 bưu điện đẹp nhất thế giới do Tạp chí kiến trúc Architectural Digest của Mỹ bình chọn.

Xuan DTTC 44-45-3-Nha to.jpg
Xuan DTTC 44-45-3-Nha tho-1.jpg

Nhà thờ Đức Bà là một trong những công trình tôn giáo đặc biệt và có quy mô lớn, là một trong những biểu tượng của thành phố. Được khởi công lần đầu tiên vào 1876, Nhà thờ Đức Bà được xây dựng và khánh thành vào năm 1880. Nhà thờ nổi bật bởi tháp chuông đôi cao 60m và thiết kế theo phong cách kiến trúc Roman pha trộn với Gothic. Một điểm đặc sắc khác là bề mặt công trình được xây toàn bộ bằng gạch trần và đá xanh, cho đến bây giờ vẻ ngoài vẫn giữ nguyên màu gạch hồng tươi, không bị bám rêu mốc. Phía trước nhà thờ là một công viên - nơi đặt tượng Đức Mẹ Hòa Bình bằng loại đá cẩm thạch quý hiếm.

Hiện nay, Nhà thờ Đức Bà đang trong thời gian đại trùng tu, khởi đầu từ năm 2017 và dự kiến đến năm 2027, sẽ hoàn tất vào dịp kỷ niệm 150 năm ngày đặt viên đá khởi công xây dựng Nhà thờ Sài Gòn (1877). Nhà thờ Đức Bà nằm trong danh sách 10 nhà thờ tráng lệ nhất và nổi bật nhất ở châu Á đã được South China Morning Post đề xuất. Chào đón năm mới 2025, Nhà thờ Đức Bà treo dàn đèn LED dài 500.000m phủ kín toàn bộ 2 tháp chuông và xung quanh tòa nhà.

Xuan DTTC 44-45-4-Ben nha rong.jpg
Xuan DTTC 44-45-4-Ben nha rong-1.jpg

Bến Nhà Rồng nằm bên sông Sài Gòn, trước kia là trụ sở của Hãng vận tải Hoàng đế (Messageries Maritimes), được xây dựng từ giữa năm 1862. Đặc biệt, trên đỉnh mái có trang trí đôi rồng kiểu lưỡng long chầu nguyệt, nên được gọi là Nhà Rồng hay Bến Nhà Rồng. Năm 1954, Bến Nhà Rồng được quản lý, sử dụng phục vụ cảng đường thủy của chính quyền Sài Gòn.

Sau năm 1975, đất nước thống nhất, Bến Nhà Rồng được tu sửa, trang trí lại. Để ghi nhớ sự kiện ngày 5-6-1911 Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước tại bến Nhà Rồng, hiện nay nơi này là Bảo tàng Hồ Chí Minh - chi nhánh TPHCM. Du khách đến đây cũng có thể tham quan, tìm hiểu cuộc sống và lịch sử của dân tộc, đặc biệt là hành trình ra đi tìm đường cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Xuan DTTC 44-45-5-cho ben thanh.jpg
Xuan DTTC 44-45-5-cho ben thanh-1.jpg

Chợ Bến Thành là một trong những địa danh tiêu biểu của TPHCM, lịch sử hình thành gắn liền với thăng trầm của đô thị Sài Gòn – Chợ Lớn. Chợ Bến Thành đã trải qua 2 lần di dời địa điểm. Ban đầu, chợ nằm bên bờ sông Bến Nghé, nơi có một bến sông để quân lính và người dân ra vào thành Gia Định, vì thế gọi là Chợ Bến Thành. Năm 1959, khi quân Pháp tấn công Sài Gòn, chợ bị thiêu rụi hoàn toàn. Năm 1860, người Pháp cho xây lại Chợ Bến Thành ở địa điểm cũ.

Khoảng thời gian 1912-1914, khi chợ cũ xuống cấp, người Pháp cho xây lại Chợ Bến Thành mới tại vị trí ngày nay, với thiết kế ở cửa Nam có gắn chiếc đồng hồ mang tính biểu tượng. Đến năm 1952, khi tu sửa chợ người ta cho gắn 12 bức phù điêu của xưởng mỹ nghệ Biên Hòa ở 4 cửa chợ. Từ đó đến nay hình ảnh Chợ Bến Thành trở nên quen thuộc, gần gũi, trở thành một miền ký ức văn hóa đô thị của TP.

Xuan DTTC 44-45-6-nha hat.jpg
Xuan DTTC 44-45-6-nha hat-1.jpg

Được khởi công xây dựng từ năm 1898 và đưa vào sử dụng từ năm 1900, Nhà hát thành phố (tên ban đầu là Nhà hát lớn Sài Gòn) từng là biểu tượng văn hóa của Hòn ngọc viễn Đông. Sau thời gian đầu hoạt động sôi nổi, nhà hát chỉ còn sinh hoạt cầm chừng với các buổi ca hát, hòa nhạc và cải lương. Vào năm 1944, nhà hát bị phi cơ Đồng minh oanh tạc, làm hư hại hại nặng, phải ngưng hoạt động. Năm 1955, nhà hát được tu bổ cải tạo nhưng lại được sử dụng với chức năng tòa Trụ sở Quốc hội (sau gọi là Hạ nghị viện) của chính quyền Việt Nam Cộng hòa.

Sau năm 1975, Nhà hát được trả lại chức năng ban đầu là tổ chức, biểu diễn nghệ thuật. Nhà hát TPHCM từng trải qua 3 lần trùng tu, năm 1998, 2007 và 2023, với tượng nữ thần nghệ thuật, các dây hoa... được phục chế so với nguyên trạng trước đó hơn 120 năm.

Xuan DTTC 44-45-7-cum ks.jpg
Xuan DTTC 44-45-7-cum ks-1.jpg

Continental là khách sạn có tuổi đời lâu đời nhất Việt Nam, mang trong mình giá trị lịch sử độc đáo, đồng thời cũng là biểu tượng cho sự thịnh vượng và đẳng cấp của Sài Gòn. Khách sạn được khởi công xây dựng năm 1878 và khánh thành năm 1880, bởi Pierre Cazeau, một nhà sản xuất vật liệu xây dựng người Pháp. Mục đích để cung cấp chỗ ở sang trọng đúng phong cách châu Âu cho những người Pháp tới Việt Nam. Trước năm 1970, khách sạn trải qua 2 đời chủ là Công tước De Montpensier (năm 1911) và Mathieu Francini (năm 1930). Năm 1986, Tổng công ty Du lịch Sài Gòn nâng cấp khách sạn và khôi phục lại tên Continental Sài Gòn như ngày nay.

Trải qua hơn 140 năm, diện mạo kiến trúc của khách sạn Continental Sài Gòn được giữ gìn gần như nguyên vẹn. Dù có độ cao khiêm tốn chỉ với 1 tầng trệt và 3 tầng lầu, khách sạn Continental Sài Gòn vẫn nổi bật giữa trung tâm TPHCM với mái lợp ngói, tường gạch dày cùng những ô cửa sổ duyên dáng.

Xuan DTTC 44-45-8-cho Binh tay-1.jpg
Xuan DTTC 44-45-8-cho Binh tay.jpg

Chợ Bình Tây, khởi công từ năm 1928 và hoàn thành năm 1930. Chợ được xây dựng trên một mảnh đất sình lầy 25.000m2 ở thôn Bình Tây, do thương gia Quách Đàm, hiệu là Thông Hiệp, người làng Triều An (Triều Châu, Trung Quốc), bỏ tiền xây dựng. Do đó, chợ Bình Tây còn gọi là chợ Quách Đàm hay Chợ Lớn mới, sau khi Chợ Cũ (ở vị trí nay là Bưu điện Trung tâm Chợ Lớn) bị thiêu rụi trong một vụ cháy. Chợ được xây dựng với tháp giữa vươn cao có 4 mặt đồng hồ, có lưỡng long tranh châu, 4 góc có 4 chòi nhỏ. Giữa chợ có khoảng sân trời rộng rãi, giữa sân có xây dựng đài thờ, đặt bức tượng đồng ông Quách Đàm.

Đến nay qua 3 lần trùng tu (năm 1992, 2006 và 2016), chợ Bình Tây vẫn là ngôi chợ lớn nhất và đẹp nhất Sài Gòn, được biết đến là một trong những khu chợ sỉ lớn nhất TPHCM. Chợ Bình Tây được Sở Du lịch TPHCM lựa chọn là điểm đến của du khách quốc tế.

Tin cùng chuyên mục