* PHÓNG VIÊN: Cùng với ngoại giao, trong năm 2024, công tác đối ngoại nhân dân cũng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Ông có thể đánh giá thế nào về kết quả này?
* Ông PHAN ANH SƠN: Năm 2024 là năm mà công tác đối ngoại của VUFO được triển khai rất toàn diện, hiệu quả. Chúng tôi đã tổ chức 43 đoàn ra, 28 đoàn vào; hơn 1.000 hoạt động đối ngoại tại chỗ, 5 hội nghị và hội thảo quốc tế. Trong đó, nổi bật là sự tham gia của VUFO vào các hoạt động đối ngoại cấp cao của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
Các hoạt động đối ngoại nhân dân trong khuôn khổ đối ngoại cấp cao không chỉ thể hiện sự coi trọng của lãnh đạo Đảng và Nhà nước đối với đối ngoại nhân dân nói chung và VUFO nói riêng, mà còn thể hiện sự trân trọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đối với tình cảm, tình đoàn kết và sự ủng hộ, giúp đỡ của nhân dân các nước dành cho Việt Nam.
Bên cạnh đó, VUFO chủ trì và phối hợp đón nhiều đoàn đối ngoại nhân dân do lãnh đạo các đảng chính trị, lãnh đạo các bộ, ngành của các nước thăm làm việc tại Việt Nam. Cùng với đó là những hoạt động rất “mới” trong công tác dân chủ - nhân quyền, những hoạt động này sẽ góp phần quan trọng trong việc tăng cường sự hiểu biết và hợp tác giữa các tổ chức tôn giáo quốc tế và Việt Nam, gây dựng được “các hạt giống hữu nghị, hợp tác” mới trong quan hệ Việt - Mỹ.
Năm 2024, VUFO cũng làm tốt công tác tri ân, tôn vinh sự đóng góp của bạn bè, đối tác quốc tế.
* Trong công tác đối ngoại nhân dân có những câu chuyện bên lề rất thú vị. Ông có thể chia sẻ một vài câu chuyện thú vị bên lề trong năm vừa qua?
* Chuyện thứ nhất là vào tháng 5-2024, tôi có chuyến công tác tới Liên bang Nga tham dự Tuần Việt Nam tại Saint Petersburg theo lời mời của Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Saint Petersburg. Qua trao đổi được biết, GS Nikolay Mikhailovich Kropachev - Hiệu trưởng Cơ quan giáo dục đào tạo đại học theo ngân sách Liên bang Đại học Tổng hợp Quốc gia Saint Petersburg, là người có nhiều đóng góp tích cực trong việc phát triển hợp tác khoa học, giáo dục, văn hóa và giao lưu nhân dân giữa hai nước, góp phần củng cố, phát triển tình hữu nghị, hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Liên bang Nga trong nhiều năm qua.
Giáo sư Vladimir Nikolaevich Kolotov - Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh thuộc Đại học Quốc gia Saint Petersburg, đã nhiều năm đề nghị phía Việt Nam tặng thưởng Huân chương Hữu nghị của Việt Nam cho GS N. M. Kropachev vì những đóng góp to lớn của ông đối với quan hệ hai nước. Nhưng vì những lý do khách quan nào đó, GS N. M. Kropachev chưa được nhận phần thưởng cao quý này.
Tôi đã chủ động đề nghị được tiến hành thủ tục đề nghị khen thưởng Huân chương Hữu nghị của Việt Nam tặng GS N. M. Kropachev. Tháng 8-2024, phía bạn gửi bộ hồ sơ đề nghị tặng thưởng Huân chương Hữu nghị cho GS N. M. Kropachev thông qua VUFO. Tôi đã chỉ đạo ban khu vực xử lý hồ sơ. Ngày 3-12-2024, Chủ tịch nước Việt Nam đã ký quyết định tặng thưởng Huân chương Hữu nghị cho GS N. M. Kropachev. Nhận được thông báo từ phía VUFO, GS Kolotov và GS Kropachev rất ngạc nhiên và bày tỏ niềm vui mừng, cảm kích trước sự vào cuộc thúc đẩy công việc nhanh chóng của VUFO.
Câu chuyện thứ hai là linh hoạt của VUFO khi bị… “mất” bằng khen. Từ ngày 21 đến 27-9-2024, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai, khóa 79 của Đại hội đồng Liên hợp quốc, làm việc tại Hoa Kỳ và thăm cấp Nhà nước tới Cuba. Đoàn cán bộ VUFO cũng tham gia tháp tùng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm trong chuyến đi này.
Để chuẩn bị cho sự kiện gặp gỡ đại biểu hữu nghị nhân dân và thế hệ trẻ Cuba ngày 27-9, Ban Đối ngoại Trung ương yêu cầu các cơ quan chủ động đề xuất khen thưởng đối tác của ta ở Cuba, trong đó Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có đề xuất tặng Trung ương Đoàn TNCS Cuba Huân chương Hữu nghị. Vì việc này làm tương đối gấp nên khi đoàn chính thức đi bằng chuyên cơ vẫn chưa nhận được quyết định tặng thưởng Huân chương Hữu nghị cho phía bạn.
Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hôm sau gửi Huân chương Hữu nghị nhờ Đoàn Ban Đối ngoại Trung ương mang sang Cuba. Huân chương Hữu nghị bao gồm 2 phần là bằng khen và huân chương. Khi sang đến Cuba đã xảy ra sự cố thất lạc bằng khen. Vì tình thế cấp bách, tôi đã đề nghị Trung ương Đoàn TNCS Cuba chuẩn bị cho một lá cờ đoàn để Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm trao khen thưởng bằng cách gắn huân chương lên lá cờ đoàn của bạn, vừa đảm bảo về mặt chính trị, ngoại giao vừa thể hiện sự trang nghiêm của việc trao phần thưởng cao quý của Nhà nước Việt Nam cho một tổ chức nước ngoài.
Sự cố “mất” bằng khen cũng là bài học kinh nghiệm về sự vận dụng phương châm linh hoạt, chủ động, sáng tạo, hiệu quả của người làm công tác đối ngoại nhân dân trong tình huống cấp bách phát sinh.
* Trong bối cảnh mới và để đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên mới của dân tộc, công tác đối ngoại nhân dân đặt ra những mục tiêu, nhiệm vụ, phương hướng tổng thể cho đối ngoại nhân dân trong năm 2025 cũng như trong thời gian tới như thế nào?
* Sau gần 40 năm tiến hành đổi mới, trong bối cảnh “thế giới đang trong thời kỳ thay đổi có tính thời đại, đất nước ta đang đứng trước khởi điểm lịch sử mới, kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam” như đánh giá của Tổng Bí thư Tô Lâm, để phát huy truyền thống, tận dụng tiềm lực, vị thế của đất nước, ưu thế của đối ngoại nhân dân, hỗ trợ đắc lực, hiệu quả cho đối ngoại Đảng và ngoại giao Nhà nước, năm 2025, VUFO sẽ tiếp tục một số định hướng trọng tâm.
Thứ nhất, tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai thực hiện đúng đắn, có hiệu quả đường lối đối ngoại Đại hội XIII của Đảng, Chỉ thị số 12, tiếp tục đưa các nghị quyết, chỉ thị đi vào thực tiễn hành động và triển khai chính sách.
Thứ hai, VUFO sẽ tập trung triển khai hiệu quả các hoạt động đối ngoại theo kế hoạch được giao, đặc biệt là sẽ chủ động tham mưu với lãnh đạo Đảng và Nhà nước tham gia và tổ chức các hoạt động đối ngoại nhân dân trong khuôn khổ đối ngoại cấp cao, triển khai các hoạt động đối ngoại gắn với các ngày lễ lớn của đất nước, kỷ niệm quan hệ ngoại giao với các nước trên thế giới.
Thứ ba, chúng tôi sẽ tập trung tổ chức thật tốt các hoạt động quan trọng của VUFO là Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII và các hội nghị quốc tế với các đối tác quốc tế.
Năm 2025 cũng là năm có nhiều sự kiện quan trọng của đất nước. Nhân những sự kiện trên, VUFO đã xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động thiết thực, đi vào chiều sâu để thúc đẩy, tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa nhân dân Việt Nam và các nước.
