Ngày 21-12, Thường trực UBND TPHCM đã nghe Thanh tra TP báo cáo kết quả thanh tra các dự án đầu tư, công trình trên địa bàn theo Chỉ thị số 12 ngày 10-4-2006 của UBND TP. Theo đó, tất cả các dự án trọng điểm đều xảy ra sai phạm, còn các dự án “không trọng điểm” cũng có đến hơn phân nửa là kém hiệu quả…
- Dự án trọng điểm: Tất cả các khâu đều sai phạm
Theo báo cáo của Thanh tra TP tại cuộc họp với Thường trực UBND TP, đến nay, Thanh tra TP cơ bản đã kết thúc thanh tra 8 dự án, công trình trọng điểm có sử dụng vốn nhà nước, trong đó có vốn vay ODA. Tổng mức đầu tư của các dự án này là 15.188,377 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách là 8.177,267 tỷ, vốn ODA là 7.011,11 tỷ đồng.
Hầu hết các hạng mục của dự án cải tạo kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đều đang dở dang.
Trong số 8 dự án, công trình trọng điểm, có 5 dự án đã kết luận thanh tra, gồm: đại lộ Đông Tây và hầm Thủ Thiêm, thoát nước Hương lộ 2 – ngã tư Bốn Xã, cải tạo kênh Nước Đen, xây dựng Trường THPT năng khiếu TDTT Nguyễn Thị Định, công trình tiêu thoát nước và cải thiện ô nhiễm kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên.
Ba dự án còn lại đang trong giai đoạn dự thảo kết luận, gồm: dự án nâng cấp công trường xử lý rác Gò Cát, dự án cải tạo kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè, dự án cải tạo, nạo vét, kè bờ suối Gò Cát, suối Cái và nhánh suối Tiên.
Nhận định về kết quả thanh tra các dự án này, ông Lê Thanh Tân, Phó chánh Thanh tra TPHCM cho rằng, tất cả các dự án nói trên đều có sai phạm, ở hầu hết các khâu. Ngay ở khâu đầu tiên là công tác lập dự án khả thi – thiết kế cũng để xảy ra sai sót trong khảo sát, thiết kế kỹ thuật dẫn đến phải thay đổi thiết kế một số hạng mục của công trình.
Chẳng hạn ở dự án đại lộ Đông Tây và hầm Thủ Thiêm, phải thiết kế lại hạng mục cầu Khánh Hội. Tại dự án cải tạo kênh Nước Đen, phải thay đổi thiết kế do hướng tuyến cống hộp thay đổi so với ban đầu làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án và gây lãng phí vốn đầu tư. Còn ở công trình Trường THPT năng khiếu TDTT Nguyễn Thị Định, do không lập báo cáo dự án khả thi và công tác khảo sát tiến hành sơ sài dẫn đến thiết kế tổng thể không đúng diện tích đất được giao…
Ở khâu tổ chức đấu thầu, thi công công trình thì thủ tục lập hồ sơ mời thầu, việc kiểm tra năng lực nhà thầu cũng không được coi trọng, dẫn đến tình trạng chủ đầu tư cho cả nhà thầu không đủ năng lực tham gia thi công công trình. Điển hình như trường hợp Công ty Xây dựng công trình giao thông Sài Gòn, mặc dù đang trong tình trạng thua lỗ, phá sản, vẫn được tham gia thi công dự án cải tạo kênh Nước Đen với tư cách là nhà thầu có năng lực về tài chính…
Đã vậy, trong quá trình thực hiện dự án, thi công công trình còn có hiện tượng các nhà thầu chuyển nhượng thầu nhằm thu lợi trái pháp luật. Sai phạm này thể hiện dưới nhiều hình thức như đơn vị trúng thầu không khoán trắng cho đơn vị thành viên thì giao cho đơn vị khác thi công. Thậm chí có đơn vị thể hiện trên danh nghĩa là liên doanh nhà thầu nhưng thực chất chỉ đứng tên pháp nhân.
Điển hình như trong dự án nạo vét, cải tạo kênh Nước Đen, Công ty Xây lắp giao thông công chính Hà Nội đã chuyển nhượng phần việc xây lắp cống và làm đường cho Công ty TNHH Thương mại – dịch vụ - xây dựng giao thông Đức Quang, thu lợi trái phép số tiền gần 114 triệu đồng…
Thanh tra TPHCM cho biết, qua thanh tra 8 dự án nói trên, đã thu hồi về cho ngân sách 330.080.560 đồng.
- Dự án “không trọng điểm”: 51% kém hiệu quả
Ngoài các dự án trọng điểm do Thanh tra TP thực hiện thanh tra, UBND TP cũng đã chỉ thị cho các sở - ngành, quận – huyện TP phải tự tiến hành thanh tra, kiểm tra, rà soát toàn bộ các dự án, công trình đầu tư thuộc phạm vi quản lý (vốn đầu tư dưới 150 tỷ đồng). Trong đó có 53 dự án đầu tư, công trình do các đơn vị quản lý có sử dụng vốn nhà nước và vốn ODA với tổng mức đầu tư trên 1.229 tỷ đồng.
Tuy nhiên, theo báo cáo của các quận - huyện, sở - ngành, đến nay chỉ có 36 dự án, công trình trong số này được thanh tra, kiểm tra, trong đó đã kết thúc thanh tra được 30 dự án. Nguyên nhân, theo lý giải của các đơn vị, là do các đơn vị phải dành thời gian để triển khai các công việc trong kế hoạch và xử lý các việc phát sinh đột xuất thuộc lĩnh vực quản lý nên không thể “tự thanh tra” nhanh các dự án, công trình theo chỉ thị của UBND TP.
Theo nhận định của Thanh tra TP, việc quán triệt, triển khai thực hiện Chỉ thị 12 của UBND TP tại một số sở ngành, quận huyện chưa nghiêm, công tác rà soát các dự án chưa được triển khai đồng bộ, thậm chí còn khoán trắng cho cơ quan chuyên môn, thiếu kiểm tra sâu sát. Từ đó dẫn đến việc rà soát và đánh giá kết quả của các đơn vị còn chung chung, chưa đầy đủ và chính xác, thậm chí không thấy được những sai sót, yếu kém cần phải chấn chỉnh, khắc phục, vì thực tế, tất cả các dự án, công trình trên địa bàn ít nhiều đều có sai phạm, kéo dài tiến độ. |
Trong khi đó, kết quả rà soát dự án của 16/24 sở - ngành, 19/24 quận – huyện và 11/11 tổng công ty cho thấy, số lượng các dự án, công trình được rà soát, kiểm tra lên đến 2.879 dự án, công trình với tổng mức đầu tư xấp xỉ 42.446 tỷ đồng.
Trong số này có 16 dự án nhóm A với tổng mức đầu tư hơn 10.541 tỷ đồng; 251 dự án nhóm B với tổng mức đầu tư 25.367 tỷ đồng và 2.315 dự án nhóm C với tổng mức đầu tư trên 6.367 tỷ đồng.
Mặc dù kết quả thanh tra, kiểm tra của các đơn vị còn nhiều vấn đề phải bàn, nhưng chỉ trên cơ sở nhận định của các đơn vị cũng cho thấy trong số này chỉ có 1.414 dự án (49%) phát huy tốt hiệu quả. Số dự án, công trình mà hiệu quả mang lại hạn chế chiếm 12% (333 công trình), 1.132 dự án, công trình còn lại (39%) là kém hiệu quả.
Đáng chú ý, trong số các công trình kém hiệu quả, có đến 47 dự án, công trình phải bổ sung vốn lên đến xấp xỉ 290 tỷ đồng và 45 dự án, công trình có điều chỉnh, thay đổi về thiết kế kỹ thuật…
Điển hình về các công trình kém hiệu quả, vừa kém chất lượng vừa gây thất thoát, lãng phí lớn này có thể kể đến như: dự án cầu đường Nguyễn Hữu Cảnh, dự án đầu tư xây dựng cống thoát nước đường Cao Thắng nối dài (phường 12, quận 10), dự án cải tạo hệ thống thoát nước đường Hoàng Hoa Thám – Vạn Kiếp (Bình Thạnh), dự án nâng cấp mở rộng Tỉnh lộ 15, dự án nâng cấp mở rộng Tỉnh lộ 2, dự án xây dựng nhà B27 khu đô thị An Phú…
PHẠM TRƯỜNG
