Tại cuộc họp báo thường kỳ mới đây của Bộ KH-CN, Cục Sở hữu trí tuệ (SHTT) cho biết đã hỗ trợ tỉnh Bắc Giang đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý vải thiều Lục Ngạn ở Nhật Bản trong vụ vải năm 2021.
Ông Nguyễn Mai Dương, Chánh Văn phòng Bộ KH-CN, nhấn mạnh, đây là sản phẩm đầu tiên của Việt Nam chính thức được bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại Nhật Bản; là sự kiện đánh dấu mốc quan trọng, mở ra nhiều cơ hội mới cho việc xuất khẩu, tiêu thụ vải thiều Việt Nam ở nhiều thị trường khác nhau, đặc biệt khi Nhật Bản là một thị trường khó tính đối với sản phẩm nông sản. Cùng với vải thiều Lục Ngạn, hiện có 2 sản phẩm nông sản khác của Việt Nam là cà phê Buôn Ma Thuột và thanh long Bình Thuận cũng đang được Bộ KH-CN hỗ trợ các địa phương đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại Nhật Bản.
Theo ông Nguyễn Văn Bảy, Phó Cục trưởng Cục SHTT, chỉ dẫn địa lý đồng nghĩa với giấy thông hành và có ý nghĩa quan trọng cho sản phẩm vải thiều Lục Ngạn vào thị trường Nhật Bản. Bởi trước đây, để sản phẩm này vào thị trường Nhật Bản phải trải qua rất nhiều khâu, quy trình kiểm soát về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm… Ông Nguyễn Văn Bảy cho biết, ở các quốc gia khác, khi đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý chỉ cần chuyển toàn bộ hồ sơ trên giấy và quốc gia đó sẽ xem xét, đánh giá, nếu thấy đạt sẽ cấp chỉ dẫn địa lý, nhưng riêng thị trường Nhật Bản thì khác.
Với vải thiều Lục Ngạn, sau khi nhận hồ sơ từ phía Việt Nam, Nhật Bản đã cử chuyên gia sang vùng trồng kiểm tra, đánh giá toàn bộ quy trình trồng, từ đất, cây, quả đến quá trình chăm sóc, thu hái, bảo quản… Yêu cầu quan trọng nhất khi đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại Nhật Bản là phải chứng minh sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý có tính chất đặc thù (đặc tính) và đặc tính này có được có được nhờ yếu tố tự nhiên (khí hậu, địa chất...) hoặc yếu tố con người (kỹ năng, quy trình sản xuất truyền thống...). Đặc tính của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý phải được xác định bằng các chỉ tiêu định lượng, do các chuyên gia trong lĩnh vực liên quan kiểm chứng và đặc biệt hơn, đặc tính này phải đảm bảo được tính liên tục và ổn định.
Để thực hiện đầy đủ các yêu cầu từ phía Nhật Bản, Cục SHTT, các đơn vị liên quan đã tiến hành thu thập các nghiên cứu về thổ nhưỡng, nông hóa, địa hình, khí hậu, kỹ thuật canh tác vải của vùng Lục Ngạn (điều kiện địa lý) cung cấp cho Viện Nghiên cứu rau quả và cùng với các cán bộ của viện nghiên cứu xác định lại điều kiện địa lý tạo ra đặc tính của vải thiều Lục Ngạn; từ đó có các báo cáo chi tiết gửi phía Nhật Bản. Cuối cùng, phía Nhật Bản mới thành lập hội đồng chỉ dẫn địa lý cấp quốc gia, bao gồm các nhà xã hội học, khoa học tự nhiên, thị trường, chuyên môn về nông nghiệp... đánh giá đạt hồ sơ đăng ký chỉ dẫn địa lý vải thiều Lục Ngạn của Việt Nam đáp ứng các yêu cầu của pháp luật.
“Qua việc Cục SHTT là đầu mối hỗ trợ bảo hộ chỉ dẫn địa lý vải thiều tại Nhật Bản, chúng tôi cũng rút ra được rất nhiều kinh nghiệm để quản lý các chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm khác của Việt Nam khi đi vào thị trường các nước. Đây là mô hình để rút kinh nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả bảo hộ chỉ dẫn địa lý, để tiếp tục cho các sản phẩm khác đi vào thị trường khác”, ông Nguyễn Văn Bảy nói.
