- PHÓNG VIÊN: Thưa Thứ trưởng, một số địa phương phản ánh, có sự lúng túng, vướng mắc trong quá trình triển khai xây dựng, điều chỉnh bảng giá đất theo Luật Đất đai 2024?
- Thứ trưởng LÊ MINH NGÂN: Một trong những nội dung mang tính đột phá của Luật Đất đai 2024 là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính, phát huy vai trò, trách nhiệm, tính chủ động của chính quyền địa phương các cấp trong quản lý, sử dụng đất đai, trong đó có nội dung điều chỉnh, xây dựng bảng giá đất. Do là chính sách đột phá, có nhiều điểm mới nên thời gian đầu không tránh khỏi một số khó khăn tại các địa phương, chủ yếu liên quan đến quy định tại Khoản 1 Điều 257. Khoản này nêu rõ, bảng giá đất theo Luật Đất đai 2013 được tiếp tục áp dụng đến hết ngày 31-12-2025. Trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh quyết định điều chỉnh bảng giá đất theo quy định của Luật Đất đai 2024 cho phù hợp với tình hình thực tế về giá đất tại địa phương. Đây là quy định chuyển tiếp, nhằm giúp các địa phương thực hiện lộ trình từng bước xây dựng bảng giá đất theo Luật Đất đai 2024 để áp dụng từ 1-1-2026, tránh cú sốc tăng giá đột biến ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.
Tuy nhiên, khi tiến hành điều chỉnh bảng giá đất hiện hành, nếu các địa phương không xem xét thận trọng, kỹ lưỡng, đánh giá tác động một cách đầy đủ thì sẽ xảy ra trường hợp bảng giá đất điều chỉnh có chênh lệch rất lớn so với bảng giá đất hiện hành. Điều này khiến người dân, doanh nghiệp phản ứng, vì số tiền họ phải thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai sẽ tăng cao so với khi áp dụng bảng giá đất cũ. Ngược lại, nếu không điều chỉnh kịp thời bảng giá đất cho phù hợp với tình hình tại địa phương thì rất dễ dẫn đến giá đất trong kết quả đấu giá chênh lệch rất lớn so với giá khởi điểm, tạo nên sự đột biến, bất thường và có thể gây thất thu cho ngân sách nhà nước.
- Những vướng mắc này đã được tháo gỡ như thế nào, thưa ông?
- Từ ngày 8-8-2024 đến nay, Bộ TN-MT đã 3 lần có các văn bản gửi UBND các địa phương để đôn đốc, hướng dẫn hoàn thiện các văn bản thẩm quyền được giao tại Nghị định số 71 và việc điều chỉnh bảng giá đất cho phù hợp với tình hình thực tế giá đất tại địa phương. Cùng với đó, chúng tôi cũng trực tiếp làm việc với các địa phương gặp vướng mắc trong vấn đề này để tháo gỡ. Điển hình là ngày 10-9 vừa qua, Bộ TN-MT cùng với các bộ, ngành liên quan đã làm việc với UBND TPHCM để phối hợp xử lý các vướng mắc của thành phố trong áp dụng bảng giá đất theo Luật Đất đai 2024. Ngay sau cuộc làm việc trên, lãnh đạo TPHCM đã có hàng loạt văn bản chỉ đạo liên quan như cho phép sử dụng bảng giá đất hiện hành để giải quyết các hồ sơ thuế đất tồn đọng; chuẩn bị các bước để ban hành bảng giá đất điều chỉnh trong tháng 10-2024…
Theo báo cáo của các địa phương, từ ngày 18-1 đến 31-7-2024 có 12 tỉnh, thành đã ban hành bảng giá đất điều chỉnh theo quy định. Đặc biệt, từ ngày 1-8 đến nay có thêm 4 tỉnh, thành phố ban hành bảng giá đất điều chỉnh gồm: Hà Nam, Bà Rịa - Vũng Tàu, Thái Bình, Nam Định. Các địa phương này đều không gặp vướng mắc trong triển khai quy định trên.
- Mới có 16 tỉnh, thành ban hành bảng giá đất và vẫn có địa phương đề nghị được hướng dẫn chi tiết hơn?
- Chúng tôi cũng rất chia sẻ với các địa phương về việc Luật Đất đai 2024 đã phân cấp cho địa phương một vấn đề rất quan trọng, có tác động đến đông đảo đối tượng sử dụng đất. Còn về các hướng dẫn chi tiết, đến nay đã được ban hành khá đầy đủ. Bộ TN-MT cũng đã tổ chức hội nghị toàn quốc phổ biến các quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai 2024, trong đó có Nghị định số 71 quy định về giá đất. Bộ TN-MT cũng liên tục phối hợp các địa phương để tập huấn chuyên sâu, cùng nắm bắt tình hình triển khai thi hành để kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện luật. Mới đây, Bộ trưởng Bộ TN-MT đã thành lập tổ công tác để tiếp nhận các ý kiến phản ánh, kiến nghị đề xuất của địa phương để kịp thời “gỡ rối” ngay từ đầu.
Cho đến nay, qua báo cáo của các tổ chuyên môn làm việc trực tiếp với các địa phương thì hầu hết các tỉnh, thành đều đã thống nhất và không còn nhiều lúng túng nữa.
- Ông có khuyến nghị gì với các địa phương trong vấn đề xây dựng, điều chỉnh bảng giá đất theo Luật Đất đai 2024?
- Mọi sự điều chỉnh, bổ sung ngay sau khi chính sách vừa được ban hành cần cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng nhiều mặt: tính ổn định của hệ thống pháp luật, tác động không mong muốn đến phát triển kinh tế - xã hội, đời sống của nhân dân và dư luận trong - ngoài nước, môi trường đầu tư kinh doanh... Vì vậy, các địa phương trong quá trình điều chỉnh, xây dựng bảng giá đất theo Luật Đất đai 2024 cần xem xét một cách thận trọng, kỹ lưỡng trên cơ sở phân tích, đánh giá kết quả thực hiện bảng giá đất hiện hành, xem xét giá đất trong bảng giá đất so với mặt bằng giá đất tại địa phương; đồng thời đánh giá tác động của dự thảo bảng giá đất đối với đối tượng áp dụng, có lộ trình phù hợp, mức tăng phù hợp với từng khu vực, vị trí, loại đất.
Cùng với đó, các địa phương cũng phải lấy ý kiến đơn vị có liên quan để tổng hợp, tiếp thu, giải trình đầy đủ, hạn chế việc chênh lệch quá lớn về nghĩa vụ tài chính mà người sử dụng đất phải thực hiện.
