Nhà ở xã hội: Người thu nhập thấp khó với tới

Giá cao ngất ngưởng

Dự án nhà ở xã hội (NƠXH) Trung Văn do Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng NHS làm chủ đầu tư, có quy mô 275 căn hộ (trong đó có 225 căn NƠXH), gồm 1 khối nhà chung cư cao 32 tầng nổi và 2 tầng hầm. Các căn hộ có diện tích từ 69,9-76,8m², với giá bán được phê duyệt là 19.523.116 đồng/m² cùng với phí bảo trì 37.869 đồng/m²; còn giá cho thuê là 99.081 đồng/tháng/m². Tại đợt đầu tiên, số căn hộ được mở bán là 157 căn, số căn cho thuê là 68 căn. Khách hàng sẽ ký hợp đồng mua bán trong quý 2, quý 3-2023 và dự kiến nhận nhà vào đầu năm 2025. Như vậy, để sở hữu căn hộ diện tích nhỏ nhất của dự án, người dân phải bỏ ra số tiền gần 1,5 tỷ đồng.

Trẻ nhỏ vui đùa trong công viên chung khu dân cư nhà ở xã hội ở TP Thủ Đức, TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Sau khi Sở Xây dựng TP Hà Nội thông báo tiếp nhận hồ sơ, nhiều người dân có nhu cầu đã tìm hiểu dự án. Tuy nhiên, phần lớn cảm thấy khá bất ngờ và thất vọng vì dự án không như những gì chủ đầu tư đã thông tin trước đó. Qua tìm hiểu của phóng viên, dự án nằm ngay mặt đường Tố Hữu và chỉ cách ngã tư Tố Hữu - Trung Văn chừng 50m. Toàn bộ khu vực xây dựng đã được quây tôn kín để phục vụ việc thi công. Thế nhưng, phía trong khu đất của dự án vẫn chủ yếu để hoang, cỏ mọc um tùm. Trên khu đất chỉ có 1 chiếc cần cẩu, vài thiết bị xây dựng hoen gỉ và khoảng 30 công nhân đang thi công phần móng, tầng hầm của tòa chung cư.

Anh Lê Huy Linh (42 tuổi, ở quận Cầu Giấy, Hà Nội) cho hay có ý định mua nhà ở đây, nhưng khi tìm hiểu thực tế thì thấy rằng giá gần 20 triệu đồng/m2 là rất cao so với những tiện ích mà chủ đầu tư dự án công bố. Dù dự án nằm ở mặt đường Tố Hữu, nhưng đây lại là trục đường luôn ùn tắc giao thông vì mật độ người dân và phương tiện lưu thông rất cao. Nhiều người có nhu cầu về nhà ở cũng cho biết, giữa lúc nguồn cung căn hộ ít, giá chung cư tăng thì việc Hà Nội có thêm dự án NƠXH mở bán rất đáng mừng. Tuy nhiên, việc dự án NƠXH Trung Văn được phê duyệt với giá rất cao khiến giấc mơ mua nhà của người thu nhập thấp ngày càng xa vời. Sau khi đi xem dự án, vợ chồng chị Nguyễn Thị Thúy (35 tuổi, ở Lương Sơn, Hòa Bình) nhận xét: “Dự án này khá gần với chỗ làm việc của tôi nhưng với giá bán gần 20 triệu đồng/m², chưa kể phải chi cho môi giới và sàn bất động sản, thì những người làm công ăn lương có tích góp tằn tiện thế nào cũng khó mua nổi”.

Từ nhiều năm qua, số dự án NƠXH trong cả nước không đáp ứng đủ nhu cầu của người dân, trong khi hầu hết đều có giá bán khá cao, vượt khả năng của người thu nhập thấp. Tại TPHCM, cách nay 10 năm, dự án NƠXH HQC Bình Chánh đã có giá bán 12 triệu đồng/m²; hay dự án NƠXH tại 35 Hồ Học Lãm (quận Bình Tân) mở bán năm 2015 cũng có giá 15,5 triệu đồng/m². Trong khi đó, số dự án NƠXH rất hạn chế. Trong năm 2022, theo Bộ Xây dựng, cả nước chỉ có 9 dự án NƠXH được cấp phép mới, với quy mô 5.526 căn hộ.

Giải pháp phải đồng bộ

Hiện nay, trên địa bàn TPHCM không có dự án NƠXH nào được mở bán. Những dự án đã động thổ, khởi công từ các năm trước cũng không có dấu hiệu thi công, như: dự án NƠXH tại khu dân cư Nguyên Sơn (huyện Bình Chánh); dự án NƠXH tại phường Long Trường (TP Thủ Đức); dự án NƠXH thuộc dự án khu dân cư Tân Thuận Tây (quận 7); dự án NƠXH phường Phú Hữu (TP Thủ Đức). Sở Xây dựng TPHCM vừa có văn bản đề nghị các chủ đầu tư khẩn trương thực hiện đầu tư xây dựng NƠXH tại các dự án theo chủ trương và quy hoạch đã được phê duyệt, đồng thời báo cáo tình hình đầu tư xây dựng tại quỹ đất 20% NƠXH trong các dự án nhà ở thương mại. Cụ thể, Công ty CP Đầu tư và Kinh doanh địa ốc Đông Nam; Công ty CP Đầu tư địa ốc Vạn Phúc; Công ty CP Đầu tư và Kinh doanh địa ốc Đại Nhân khẩn trương thực hiện đầu tư xây dựng NƠXH tại các dự án theo chủ trương và quy hoạch đã được phê duyệt (lần 2). Đối với các công ty như Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Trường Vĩ, Công ty Đầu tư Xây dựng và Thương mại Phú Điền, Công ty CP Phát triển bất động sản Phát Đạt, Công ty TNHH MTV Đầu tư Kinh doanh nhà Khang Phúc, Công ty CP Xây dựng và Phát triển cơ sở hạ tầng số 9, Công ty CP Xây dựng Sài Gòn, Công ty CP Ngân Thạnh, Công ty TNHH Đầu tư và Xây dựng Minh Sơn báo cáo tình hình đầu tư xây dựng tại quỹ đất 20% NƠXH trong các dự án nhà ở thương mại…

Dự án nhà ở xã hội tại ô đất HH-02A ở đường Tố Hữu, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội

Sở Xây dựng TPHCM cũng đã có báo cáo UBND TPHCM, Bộ Xây dựng kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước tại báo cáo kiểm toán hoạt động Chương trình NƠXH giai đoạn 2015-2019 trên địa bàn các quận 9 (trước khi được sáp nhập thành TP Thủ Đức), 12 và Bình Tân.

Ngoài yếu tố giá cả vật liệu xây dựng tăng cao, theo các chuyên gia, những nguyên nhân khiến dự án NƠXH có giá cao là do gặp nhiều vướng mắc về vốn, quỹ đất, thủ tục hành chính, cũng như chính sách hỗ trợ chủ đầu tư chưa thỏa đáng. Theo TS Sử Ngọc Khương (Công ty Savill Việt Nam), thủ tục đầu tư xây dựng, mua bán NƠXH đã rất phức tạp, kéo dài, thậm chí khó khăn hơn cả làm nhà ở thương mại. Kiến trúc sư Hoàng Anh (Trường Đại học Xây dựng Hà Nội) cũng cho rằng, nếu áp dụng giải pháp liên quan đến chính sách, hành lang pháp lý và công nghệ cho xây dựng NƠXH thì có thể giúp giảm giá thành 30%-35%. Và, nếu không rốt ráo thực hiện đồng bộ các giải pháp kéo giảm giá thành, e rằng mục tiêu xây dựng 1 triệu căn hộ NƠXH từ nay đến năm 2030 khó hoàn thành.

_______

Nhiều chuyên gia cho rằng, mức giá 20 triệu đồng/m² là quá cao so với khả năng của những người thuộc diện mua NƠXH. Nếu phải trả 1,5 tỷ đồng để sở hữu một căn hộ hơn 70m² và phải vay khoảng 1 tỷ đồng với lãi suất 8,2%/năm, thì hàng năm người mua nhà phải trả cả gốc lẫn lãi khoảng 150 triệu đồng, bình quân hơn 12 triệu đồng/tháng. Con số này gần như nằm ngoài khả năng chi trả của những người có thu nhập thấp…

GS-TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT: Cần gói ưu đãi tín dụng mới, có lãi suất thấp

Mức giá NƠXH 20 triệu đồng/m² là quá cao, không chỉ so với khả năng chi trả của người dân mà còn cao so với mức giá khoảng 10 triệu đồng/m² vào năm 2016, khi các doanh nghiệp và người dân được hưởng lợi từ gói ưu đãi tín dụng 30.000 tỷ đồng. Điều đó có nghĩa, Nhà nước cần một gói ưu đãi tín dụng mới, có lãi suất thấp cho NƠXH. Ngân hàng Nhà nước vừa thông báo triển khai gói ưu đãi tín dụng 120.000 tỷ đồng, nhưng lãi suất chỉ thấp hơn lãi suất vay thương mại 1,5%-2%, nghĩa là khoảng 10% - vẫn cao gấp đôi so với mức 5% của gói 30.000 tỷ đồng trước đó. Như vậy, giá NƠXH khó có thể kéo giảm.

Ông Nguyễn Thế Điệp, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội: Nhiều căn hộ có thể bán không đúng đối tượng

Mức giá bán NƠXH tăng cao do giá nguyên vật liệu và nhân công gần đây tăng cao, khiến chủ đầu tư cũng phải nâng mức giá bán. Tuy nhiên, với mức giá bán khoảng 20 triệu đồng/m² và lãi suất vay ngân hàng hiện nay thì người lao động, người thu nhập thấp rất khó tiếp cận mua nhà. Điều này có thể gây ra hệ lụy là nhiều căn hộ NƠXH bán không đúng đối tượng.