Hình ảnh những ngôi nhà 3 gian, 5 gian lợp mái ngói đỏ tươi từ đất nung dần trở nên hiếm hoi tại các quận trung tâm TPHCM. Điều này cũng dễ hiểu, bởi xu hướng thay đổi kiến trúc theo thời gian, hướng đến sự tối ưu về công năng, diện tích sử dụng và tính thẩm mỹ hiện đại.
Đặc biệt, trong bối cảnh “đất chật người đông”, những ngôi nhà ống cao 4-5 tầng mọc lên san sát như giải pháp hữu hiệu cho bài toán diện tích hẹp ngang. Việc xây dựng cao tầng cũng giúp gia chủ tận dụng tối đa diện tích đất ở.
Kiến trúc nhà mái ngói dù ở miền nào cũng thường mang vẻ đẹp giản dị, mộc mạc. Những ngôi nhà bình dân thường được xây dựng bằng gạch kiên cố, mang đến sự bền vững theo thời gian. Nhà ở của những gia đình khá giả hơn được làm bằng gỗ, tạo nên không gian ấm áp và mát mẻ quanh năm. Những ngôi nhà mới với mái ngói nung đỏ tươi nổi bật giữa xóm làng, thu hút ánh nhìn từ xa.
Theo năm tháng, màu ngói dần trở nên trầm mặc, nhuốm màu rêu phong, tạo nên vẻ hoài cổ. Dưới mái nhà ấy, không chỉ đơn thuần là nơi che mưa, chắn nắng, còn là nơi lưu giữ những ký ức đẹp của mỗi gia đình. Nơi đây đã chứng kiến bao thế hệ cùng nhau sinh sống, gắn bó, chia sẻ buồn vui trong cuộc sống, vun đắp nên những giá trị tinh thần vô giá.
Tuy nhiên, nhà mái ngói vẫn chưa hoàn toàn biến mất khỏi thành phố này. Dạo bước trong những con hẻm nhỏ, ta vẫn có thể bắt gặp những gian nhà cũ kỹ với mái ngói đã nhuốm màu thời gian. Nơi ngoại thành, những ngôi nhà mái ngói vẫn hiện hữu bình dị, như một lẽ tự nhiên của cuộc sống.
Song, để phù hợp với thời đại, nhà mái ngói ngày nay cũng có nhiều thay đổi. Khung mái giờ không còn được làm bằng tre, gỗ truyền thống mà thay thế bằng sắt, thép để tăng độ bền và tiện dụng. Các loại ngói cũng đa dạng hơn về kiểu dáng, thiết kế và màu sắc, mang đến cho gia chủ nhiều lựa chọn phù hợp với sở thích và nhu cầu.
Thay vì kiểu lợp hai mái dốc quen thuộc, mái ngói đỏ ngày nay được biến tấu đa dạng theo nhiều phong cách: mái lệch, mái Thái, mái Nhật, mái Mansard... vừa đảm bảo tính thẩm mỹ, vừa mang đến nét độc đáo bởi sự giao thoa tinh tế giữa truyền thống và hiện đại. Đặc biệt hơn, những mái ngói đỏ ấy còn tô điểm cho những công trình kiến trúc cổ kính như Nhà thờ Đức Bà, hay những ngôi nhà cổ, lặng lẽ giữa dòng chảy thời gian trên những con phố sầm uất.
Đó chính là những chứng nhân của thời gian, chứng kiến bao nhiêu đổi thay của phố phường. Mái ngói đỏ ấy có thể úa màu theo thời gian, được thay mới khi đã trải đủ nắng mưa, nhưng chắc chắn nó luôn vẹn nguyên trong tâm trí của nhiều người. Bởi nếp nhà, mái nhà với những viên ngói được xếp lớp gọn gàng, trải bao mùa mưa nắng phương Nam là biết bao ký ức về vẻ đẹp bình dị và dung dị. Thậm chí, trong ký ức ngồi dưới mái hiên nhà nghe những giọt mưa rơi mùa này cũng thấy lòng nhẹ tênh.
