Trả đũa ngay lập tức
Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế khẩn cấp quốc tế để ủng hộ các mức thuế này, điều này cho phép sử dụng các quyền hạn lớn hơn để đối phó với các cuộc khủng hoảng.
Ngay lập tức, Thủ tướng Canada Justin Trudeau tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với lượng hàng hóa của Mỹ có giá trị lên tới 155 tỷ CAD (106,5 tỷ USD) để đáp trả mức thuế quan mới của Washington. Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 2-2, Thủ tướng Trudeau cho biết gói thuế quan đầu tiên áp lên lượng hàng hóa trị giá 30 tỷ CAD sẽ có hiệu lực từ ngày 4-2 và gói tiếp theo đối với lượng hàng trị giá 125 tỷ CAD sẽ được triển khai trong 21 ngày. Thủ tướng Canada cũng cho biết chính phủ nước này đang cân nhắc cả một số biện pháp đáp trả phi thuế quan, bao gồm một số hành động liên quan đến khoáng sản quan trọng, các hợp đồng mua bán năng lượng và các hoạt động đối tác khác giữa hai nước.
Cùng lúc, trên mạng xã hội X, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cho biết bà đã yêu cầu Bộ trưởng Kinh tế nước này triển khai “Kế hoạch B”, bao gồm các biện pháp cả thuế quan và phi thuế quan để bảo vệ lợi ích đất nước.
Sau Mexico và Canada, Trung Quốc cũng đã ra các tuyên bố phản đối về việc Mỹ áp thuế bổ sung 10% đối với các sản phẩm Trung Quốc nhập khẩu vào nước này. Tuyên bố ngày 2-2 của Bộ Thương mại Trung Quốc nêu rõ, cách làm đơn phương tăng thuế quan của Mỹ vi phạm nghiêm trọng quy tắc của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), phá vỡ sự hợp tác kinh tế và thương mại giữa hai nước. Trung Quốc sẽ đệ đơn kiện lên WTO và sẽ có những biện pháp đối phó tương ứng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của mình.
Tổn thất cho các bên
Trong sắc lệnh hành pháp do Tổng thống Mỹ Donald Trump ký đã cảnh báo nếu Canada trả đũa, có thể dẫn đến tình trạng leo thang hơn nữa, tạo tiền đề cho cuộc chiến thương mại gây thiệt hại về kinh tế giữa hai nước giàu có hàng đầu thế giới, đồng thời xóa bỏ việc tự do lưu thông hàng hóa vốn đã đặt nền tảng cho thương mại ở khu vực Bắc Mỹ suốt nhiều thập kỷ.
Phát biểu với giới báo chí tại Ottawa, Thủ tướng Trudeau tuyên bố “Chúng tôi sẽ vững vàng bảo vệ Canada”, và rằng “đây là quyết định sẽ làm tổn thương người dân Canada, song hơn thế, nó sẽ có hậu quả thực sự đối với người dân Mỹ”. Thủ hiến tỉnh British Columbia, David Eby, gọi động thái áp thuế của Mỹ đối với hàng hóa Canada là “cuộc tấn công chưa từng có tiền lệ”.
Theo số liệu của Cơ quan Thống kê Canada, tổng giá trị xuất khẩu từ Canada sang Mỹ năm 2023 trị giá 594 tỷ CAD (khoảng 408 tỷ USD). Hơn 43% trong số này đến từ 6 ngành sản xuất: khai thác dầu khí, hóa dầu, sản xuất ô tô, sản xuất và chế biến nhôm, công nghiệp hàng không vũ trụ và nông nghiệp - chăn nuôi. Theo ước tính mới đây từ Phòng Thương mại Canada, khi ông Trump thực hiện áp thuế và Canada đáp trả tương xứng, GDP hàng năm của Canada sẽ giảm 2,6% (tương đương 78 tỷ CAD), bình quân mất khoảng 1.900 CAD trên một người dân. Báo cáo cũng ước tính GDP của Mỹ mỗi năm sẽ giảm 1,6% (tương đương 467 tỷ USD), khiến mỗi người dân Mỹ chịu thiệt hại khoảng 1.300USD.
Theo Tờ Washington Post, đây là hành động chính thức đầu tiên trong cuộc chiến thương mại nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump. Hành động này có thể sẽ kích hoạt các biện pháp trả đũa và có nguy cơ châm ngòi một cuộc chiến tranh thương mại. Ngày 2-2, Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Katsunobu Kato đã bày tỏ hết sức lo ngại về tác động tiềm tàng từ động thái mới nhất của Tổng thống Donald Trump. Ông Kato nhấn mạnh cần phải “đánh giá kỹ lưỡng” những biến động tỷ giá hối đoái và triển vọng chính sách tiền tệ tại Mỹ, đối tác thương mại chủ chốt của Nhật Bản.
