Tại TPHCM, tình trạng vi phạm các quy định về an toàn cháy nổ ở các cửa hàng kinh doanh xăng dầu (CHKDXD) diễn ra thường xuyên nhưng việc kiểm tra, xử lý các vi phạm của ngành chức năng lại rất hời hợt, thậm chí có dấu hiệu bao che vi phạm. Biết nguy hiểm, phạm luật vẫn… bất chấp Nghị định 52 của Chính phủ ban hành ngày 5-8-2012 quy định rõ hành vi nghe gọi điện thoại di động ở CHKDXD sẽ bị xử phạt từ 2 - 5 triệu đồng. Bất chấp quy định này cũng như cảnh báo của các nhà khoa học về sự nguy hiểm của sóng điện thoại có thể gây cháy nổ xăng dầu, tại các CHKDXD, nhiều người vẫn thản nhiên vi phạm. Đối tượng vi phạm không chỉ người dân, khách đến đổ xăng mà có cả nhân viên của cửa hàng - những người biết rõ luật, được tập huấn về kiến thức PCCC. Ghi nhận tại Cửa hàng kinh doanh xăng dầu 8 (Công ty cổ phần Vật tư Xăng dầu - COMECO), số 917 đường 3 Tháng 2 (quận 11) chiều 21-5, trong nửa giờ nhưng có đến 5 trường hợp nghe điện thoại ở cây xăng, trong đó có 1 trường hợp là nhân viên của cửa hàng. Được hỏi nghe điện thoại tại CHKDXD không sợ bị xử phạt, nhân viên vi phạm thản nhiên nói: “Trước giờ anh có thấy cảnh sát PCCC phạt ai lỗi này chưa….?”. Nói xong, nhân viên này tiếp tục vừa nghe điện thoại vừa đổ xăng cho khách. Một lỗi vi phạm an toàn cháy nổ khác cũng diễn ra phổ biến ở các CHKDXD là nhân viên không tạm dừng việc bán xăng khi xe bồn đến bơm xăng xuống kho chứa. Đây là hành vi đặc biệt nguy hiểm vì quá trình bơm xăng, khí xăng tỏa ra xung quanh, nếu nhân viên vẫn bán xăng, phương tiện ra vào sẽ tạo nguồn lửa, nguồn nhiệt xung quanh nhiều làm gia tăng nguy cơ cháy nổ. Tại Chi nhánh xăng dầu số 11 (Công ty Xăng dầu khu vực 2) nằm trên đường Lý Thường Kiệt (quận 11), dù biết rõ mối nguy hiểm này nhưng thời gian qua, quản lý và nhân viên của cửa hàng vẫn thường xuyên vi phạm. Ông Đặng Minh Cường, cán bộ hưu trí, ngụ đường Lý Thường Kiệt, bức xúc: “Nhà ở cạnh cây xăng nên cứ thót tim mỗi khi thấy cây xăng này vi phạm PCCC. Nhiều lần tôi đến góp ý, nhắc nhở nhưng quản lý, nhân viên của cây xăng cứ cười cười cho qua. Bức xúc, tôi gọi điện phản ánh Phòng Cảnh sát PCCC quận 11 (nằm cách cây xăng khoảng 100m) thì cán bộ hứa sẽ kiểm tra xử lý. Tuy nhiên, tôi thấy cây xăng vẫn vi phạm PCCC mỗi ngày”. Chưa hết lo Giải thích về tình trạng vi phạm các quy định an toàn cháy nổ tồn tại tràn lan ở các CHKDXD, Phó phòng Cảnh sát PCCC của một quận tại TPHCM cho biết: Theo quy định, mỗi năm, đơn vị cảnh sát PCCC chỉ kiểm tra các CHKDXD được 4-5 lần. Như vậy, Cảnh sát PCCC khó có thể quản lý, giám sát, phát hiện và xử lý hết các hành vi phạm PCCC ở các CHKDXD, nhất là với các lỗi diễn ra trong thời gian ngắn, chớp nhoáng như: nghe điện thoại ở cây xăng, vi phạm quy trình bơm nộp xăng xuống kho chứa, hút thuốc ở cây xăng…. Để xử lý triệt để các vi phạm PCCC, kéo giảm nguy cơ cháy nổ ở các CHKDXD, cán bộ này kiến nghị: “Luật cho phép chính quyền, công an địa phương… có thẩm quyền xử lý các CHKDXD vi phạm PCCC. Các cơ quan này cần kết nối hệ thống camera quan sát của cửa hàng đến máy chủ camera của cơ quan để tăng cường theo dõi, kịp thời phát hiện, nhắc nhở, xử phạt các trường hợp CHKDXD vi phạm. Các tổ chức đoàn thể, người dân khi phát hiện CHKDXD vi phạm hãy gọi ngay số 114 báo cho cảnh sát PCCC để hành vi vi phạm được cơ quan chức năng xử lý, ngăn chặn ngay”. Theo Cảnh sát PCCC TPHCM, ngoài triển khai các đợt kiểm tra chuyên đề, cơ quan này vừa yêu cầu các phòng cảnh sát PCCC tăng cường giám sát địa bàn, kịp thời nhắc nhở các trường hợp vi phạm. Địa bàn, khu vực nào để vi phạm PCCC tồn tại, cán bộ phụ trách ở đó phải chịu trách nhiệm đầu tiên. Các phòng cảnh sát PCCC quận, huyện phải mở rộng các hình thức tuyên truyền kiến thức PCCC về xăng dầu đến người dân; tăng cường các buổi tập huấn, nói chuyện về kiến thức PCCC đối với quản lý, nhân viên CHKDXD. Trao đổi với chúng tôi, lãnh đạo Công ty cổ phần Vật tư Xăng dầu (COMECO) và Công ty Xăng dầu khu vực 2 cho rằng ngành chức năng cần giám sát rộng và mạnh tay hơn trong việc xử lý vi phạm về nghe, gọi điện thoại, hút thuốc ở cây xăng. Với các lỗi này, luật đã quy định cụ thể mức phạt nhưng do không bị phạt nên không ít người vi phạm bị “lờn”. Khi phát hiện khách vi phạm, nhân viên của cửa hàng chỉ có thể nhắc nhở, tuy nhiên không phải trường hợp vi phạm nào cũng ý thức và khắc phục ngay vi phạm. Nguy cơ cháy nổ các CHKDXD tại TPHCM đang rất báo động, dư luận chưa hết lo nếu chính quyền và các ngành chức năng không sớm có các giải pháp ngăn chặn hiệu quả hơn.
Tại CHKDXD của các hãng Petrolimex, Comeco, Petec… trên địa bàn TPHCM còn tồn tại nhiều lỗi vi phạm PCCC khác như: nhân viên, khách hàng vô tư hút thuốc tại cây xăng; lắp đặt bảng điện, ổ cắm gần vòi bơm; không bảo trì, bảo dưỡng thiết bị PCCC… Trên thực tế, những vi phạm về PCCC đã dẫn đến nhiều vụ cháy nổ CHKDXD gây hậu quả nghiêm trọng. Gần đây nhất là vụ cháy CHKDXD 72 thuộc Công ty TNHH Quốc Thắng (phường 11, quận Gò Vấp) vào chiều 16-12-2016, thiêu rụi toàn bộ cây xăng và hơn 40 xe gắn máy, 1 xe bồn chở xăng hư hỏng. Thiệt hại tài sản ước tính hàng tỷ đồng. Nguyên nhân gây cháy được xác định là do nhân viên cửa hàng vi phạm quy trình bơm xăng từ xe bồn xuống kho chứa.
