Hành trình hơn 20 năm bắt đầu từ một… “đầu mầm”
Đứng trước nguy cơ Sâm Ngọc Linh sẽ bị khai thác cạn kiệt và bị tuyệt chủng, cách đây hơn 20 năm tại tỉnh Kon Tum - ông Trần Hoàn với khát vọng là làm sao bảo tồn được cây Sâm Ngọc Linh “tinh hoa của đại ngàn”, ông đã bắt đầu thu gom những cây Sâm Ngọc Linh tự nhiên về làm giống.
“Năm 1997, mình bắt đầu thu gom của bà con các xã quanh vùng chân núi Ngọc Linh. Để đem đi gây giống từ những đầu mầm. Chỉ 2 năm, đầu mầm đã cho hoa, hạt. Cứ thế, mình đã có cả một vườn sâm gốc giữ nguyên bản nguồn gen quý. Cũng như hoàn thiện quy trình gieo ươm, chăm sóc Sâm Ngọc Linh”, ông thổ lộ.
Việc nhân giống bằng đầu mầm và bảo tồn những cây Sâm rừng thành công chính là tiền đề cho việc thành lập công ty Cổ phần sâm Ngọc Linh Kon Tum năm 2006. Cùng với đó, Công ty được tỉnh Kon Tum giao cho 5.000ha đất để tiếp tục nhân rộng quy mô trồng Sâm Ngọc Linh.
Khó khăn chồng chất khó khăn nhưng con đường khó khăn nhất lại là con đường nhiều hoa thơm, mật ngọt nhất
Bắt đầu từ nền tảng thành lập công ty, ông cứ thế phát triển vườn sâm theo như nguyện vọng ban đầu. Tuy nhiên, vào thời điểm ấy điều kiện cơ sở vật chất rất thiếu thốn và gặp nhiều khó khăn. Sâm Ngọc Linh rất dễ bị sâu, chuột phá hoại từ hạt đến củ. Khi sâm càng lớn tuổi thì càng dễ bị sâu bệnh. Để trồng được những củ Sâm Ngọc Linh trên 10 năm tuổi, người trồng phải luôn đối mặt với những rủi ro từ sâu bệnh, côn trùng cho đến con người “trộm sâm”. Đây cũng chính là những trở ngại lớn khiến ông phải lo lắng rất nhiều.
Bên cạnh đó, Sâm Ngọc Linh cũng là loại sâm còn ít người biết đến và những thông tin, tư liệu chăm sóc cũng ít ỏi khiến cho hành trình này đã khó lại càng khó hơn. Nhưng “trong cái khó ló cái khôn”, ông trời cũng không phụ lòng người, đặc biệt là sự tận tâm của ông dành cho cây sâm quý hiếm của nước nhà.
Bỏ qua những khó khăn hiện tại và để nối tiếp sứ mệnh phát triển Sâm Ngọc Linh, ông đã cùng em trai của mình là Trần Hảo và các cộng sự hơn 20 năm tự tìm tòi nghiên cứu. Rồi tự gom góp vốn liếng lên vùng núi Ngọc Linh để tìm đất trồng sâm. Những khó khăn có thể kể đến như phải giải quyết được việc đưa vật liệu, thực phẩm lên đỉnh núi, đường đi,...
Nhưng rồi khó khăn nào cũng vượt qua và “cầu vồng đã xuất hiện”. Chính nhờ sự kiên trì, bền bỉ không ngại gian nan, thử thách. Cùng sự giúp sức của người dân địa phương và nhân viên, năm 2011, sau hơn 13 năm nghiên cứu, bảo tồn, lần đầu tiên vườn Sâm Ngọc Linh hơn 140ha được công bố với cơ quan nhà nước và các cơ quan truyền thông. Trong đó VTV1 đã phát phóng sự với tiêu đề “Sâm Ngọc Linh và câu chuyện xóa đói giảm nghèo”. Gây tiếng vang lớn cả nước trong việc bảo tồn thành công nguồn gen gốc Sâm Ngọc Linh này.
Sâm Ngọc Linh được ươm mầm và vươn lên từ đất, là “tinh hoa thảo dược” được bào chế thành những chế phẩm có giá trị sức khỏe cho người tiêu dùng. Đồng thời đây cũng là cây dược liệu giúp cho người dân Xơ Đăng ổn định cuộc sống và đưa Sâm Ngọc Linh đến gần hơn với người tiêu dùng cả trong và ngoài nước.
Tháng 1-2018, thương hiệu Sâm Ngọc Linh Kon Tum K5 chính thức đưa ra thị trường các thành phẩm mang thương hiệu K5 Sâm Ngọc Linh. Bao gồm các chế phẩm được chiết xuất từ những củ Sâm Ngọc Linh trên 10 năm tuổi với hàm lượng dược tính dồi dào trong đó phát hiện có chứa đến 52 hợp chất saponin như: Trà Sâm Ngọc Linh, Dịch chiết Sâm Ngọc Linh, Sâm Ngọc Linh ngâm mật ong, Rượu Sâm Ngọc Linh…
Mỗi sản phẩm đều chứa đựng những lợi ích bất ngờ cho sức khỏe như: hỗ trợ điều trị ung thư, tăng cường sức khỏe, sinh lực, kích thích hệ thống miễn dịch, tăng sức đề kháng của cơ thể, ổn định đường huyết, hiệp lực với thuốc điều trị tiểu đường, hỗ trợ chống oxy hóa, đẹp da, tăng cường chức năng gan, bảo vệ tế bào gan, hỗ trợ chống stress, giải lo âu, chống trầm cảm, giảm viêm họng hạt mãn tính, giảm ho và long đờm, điều hòa hoạt động tim mạch trong loạn nhịp tim.
Sự kiện đặc biệt đánh dấu khoảnh khắc Sâm Ngọc Linh bước sang trang mới
Vào tháng 9-2018, vườn Sâm Ngọc Linh Kon Tum K5 đã rất vinh dự được chào đón đoàn công tác do Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, lúc bấy giờ đang là Thủ tướng Chính phủ cùng các Bộ trưởng đến tham quan vườn sâm. Tại đây, Chủ tịch nước đã gọi cây Sâm Ngọc Linh là “Quốc bảo Việt Nam”.
Từ đây, Sâm Ngọc Linh chính thức bước sang trang mới và khẳng định được tên tuổi của mình trong danh sách “Quốc bảo Việt Nam”. Điều này, có thể nói là một niềm tự hào rất lớn của cả thương hiệu nói riêng và tỉnh Kon Tum nói chung. Đồng thời, cũng là niềm vui khó tả, sự vỡ òa trong hạnh phúc đối với ông Trần Hoàn bởi vì bản thân đã góp một phần công sức của mình bảo vệ được một “Quốc bảo Việt Nam” trong suốt thời gian qua.
Cũng trong năm 2018, vào ngày 31-8, Ủy ban Nhân dân tỉnh Kon Tum đưa Quyết định số 924/QĐ-UBND. Quyết định chủ trương đầu tư dự án quản lý bảo vệ rừng, phát triển cây Sâm Ngọc Linh các loại cây dược liệu dưới tán rừng tại huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum.
Những giải thưởng danh giá từ cộng đồng - Chứng nhận cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của Sâm Ngọc Linh Kon Tum K5
Ngày 30-1-2021, Sâm Ngọc Linh Kon Tum K5 đã rất vinh dự khi được trao huy chương vàng giải thưởng “Sản phẩm vàng vì sức khỏe cộng đồng” từ Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam. Nâng cao chất lượng cuộc sống và mang lại niềm tin sức khỏe.
Bên cạnh đó, để chuẩn hóa vườn trồng công ty đã thực hiện việc áp dụng theo tiêu chuẩn GACP WHO, đây là tiêu chuẩn cao nhất được áp dụng cho cây dược liệu được Tổ chức Y tế Thế giới, Bộ Y tế ban hành. Ngoài ra, các sản phẩm đều đạt những chứng nhận uy tín như: HACCP CODEX, ISO,...
Những “đầu mầm” đầu tiên đã thật sự làm nên một vườn Sâm Ngọc Linh tuyệt vời
Năm 2022, Sâm Ngọc Linh Kon Tum K5 hiện đang sở hữu 7.000ha vùng trồng, 1.000ha sâm đang được chăm sóc và phát triển trong đó có hơn 200ha Sâm Ngọc Linh trên 10 năm tuổi. Tính đến tháng 6-2022, đã sở hữu hơn 60 showroom, hơn 100 cửa hàng đại lý, hơn 300 cộng tác viên bán hàng trên toàn quốc.
Không dừng lại ở việc bảo tồn được nguồn gen gốc của Sâm Ngọc Linh, Sâm Ngọc Linh Kon Tum K5 còn âm thầm bảo vệ những cánh rừng trồng sâm cũng như tạo kế sinh nhai cho bà con nơi đây.
Trong năm nay, công ty sẽ xuất vườn ươm hơn 2 triệu cây giống Sâm Ngọc Linh để trồng và phát triển cây dược liệu. Đây là chiến lược đưa loài dược liệu quý này trở thành sản phẩm xóa đói giảm nghèo, thậm chí làm giàu cho nhiều bản làng, bà con đồng bào Xơ Đăng. Giúp bà con thay đổi nhận thức từ phát rừng làm nương rẫy sang bảo vệ và phát triển rừng.
Hành trình phát triển Sâm Ngọc Linh của “người thầm lặng” Sâm Ngọc Linh Kon Tum K5 sẽ mãi tiếp tục và ông vẫn luôn là người âm thầm, lặng lẽ góp những giá trị quý giá dâng cho đời.
