Một cái chợ online thôi nhưng quản lý thế nào cho ra được tin hay, việc tốt gắn kết đồng hương? Bà con xa xứ bây giờ tỉnh lắm, đâu ai rảnh mà buôn chuyện linh tinh, dù nó cũng vui. Phải lên hỏi chuyện hòa nhập xã hội bên này ra sao, ai có tài liệu học lái xe cho mượn với, đằng nọ chỗ kia đang cần người làm đấy, tiêu chuẩn xin quốc tịch, học tiếng địa phương kiểu gì cho nhanh, chuyện con cái sau ly hôn làm thế nào... Đấy, chuyện hữu ích ấy người ta mới chịu tương tác.
Hỏi ra thì đúng Lê Thị Mai đang làm kế toán, nhưng việc cô lập ra cái chợ đặc biệt này có ý sâu hơn. Tháng 3-2018, Mai sang Bỉ định cư. Năm đầu rất bức bối vì không thạo tiếng Hà Lan, thông tin nọ thủ tục kia nhiều khi hỏi chồng hoặc gia đình chồng là người bản xứ cũng không biết. Covid-19 bùng phát, Mai phải học online, mò mẫm rồi mới vỡ ra nếu mình có thông tin chuẩn ngay từ đầu đã rút ngắn được quá trình học tiếng và hòa nhập, đã tìm được việc làm nhanh hơn rồi.
Nhiều đồng hương cũng trong tình trạng tương tự. “Tôi lập trang Vườn Việt chợ Việt bếp Việt ở Bỉ khoảng tháng 3-2020 để mọi người có nơi trao đổi, chia sẻ thông tin”, Mai chia sẻ. Giai đoạn đầu, Mai phải dành nhiều thời gian kết nối, tăng tương tác hiệu quả bằng cách trả lời cho người kiều bào, cung cấp nguồn tin chính thống, kết nối người hỏi với người đang nắm thông tin hoặc có kinh nghiệm tốt hơn để trả lời...
Cứ thế, từ khoảng 200 người ban đầu nay đã lên 2.100 thành viên tham gia diễn đàn. Lê Thị Mai hiện là nhân viên kế toán của EuroNav, một trong những công ty vận tải dầu thô lớn nhất của Bỉ. Cô đã có kinh nghiệm kế toán tổng hợp cho các doanh nghiệp lớn và công ty có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Nhưng quá trình Mai tìm việc ở Bỉ, thậm chí nỗ lực phấn đấu để được làm đúng chức năng, kinh nghiệm kế toán cũng là tình cảnh loay hoay chung trong những ngày đầu xa xứ của nhiều đồng hương.
Mai kể: “Một nhân viên kế toán bình thường có thể không cần giỏi giao tiếp cả 3 ngôn ngữ. Nhưng tôi từng ở vị trí kế toán tổng hợp rồi, muốn kiếm việc tương đương ở Bỉ đòi hỏi rất cao, cần đáp ứng ba tiêu chuẩn: biết 3 thứ tiếng Anh - Pháp - Hà Lan, có bằng lái xe, có kinh nghiệm hoặc kiến thức kế toán ở Bỉ”. Kế toán có thể dễ tìm việc nhất ở Bỉ, nhưng lại là nghề đặc thù, phải có hiểu biết về luật thuế, quy định hạch toán kế toán của nước sở tại. Cho nên Mai bắt buộc vẫn phải theo khóa đào tạo lại.
“Tôi phải dành năm đầu tiên học tiếng Hà Lan, học và thi bằng lái xe mất nửa năm, nửa năm tiếp theo học hội nhập, học tiếng Hà Lan nâng cao trong trường đại học. Sau đó là một năm rưỡi học nghề đào tạo kế toán tại Trung tâm Đào tạo nghề VDAB. Riêng việc học về thủ tục hành chính đã mất 6 tháng, đều là kiến thức rất thực tế như làm báo giá, viết thư đòi nợ, kỹ năng máy tính chuyên ngành tiếng Hà Lan, nghe và trả lời điện thoại, học viết thư và làm hồ sơ ứng tuyển, cách trả lời phỏng vấn... Xong lý thuyết mới chuyển sang 10 tháng học nghề ở hai doanh nghiệp và được VDAB trả trợ cấp học việc tương đương 60% lương. Cũng mất 3 năm mò mẫm như vậy đấy”, Mai nhớ lại.
Quá trình tìm chỗ làm đúng năng lực của mình vẫn đòi hỏi nhiều nỗ lực nữa, đặc biệt là khả năng giao tiếp. Người nhập cư khi đi làm có quyền được yêu cầu cho theo các khóa logopedie (luyện âm). Và còn xa lắm để vươn tới cái đích một chuyên viên kế toán có kỹ năng giao tiếp hoàn hảo. Mai đang bước vào giai đoạn thứ hai này, gian nan, nhưng ít ra cô đã biết cách đi thế nào cho đúng. Diễn đàn Chợ Việt vườn Việt bếp Việt ở Bỉ sắp tròn 4 năm thành lập. Rồi cũng phải sang giai đoạn hoạt động mới, như tâm sự của chính admin: “Tôi muốn đầu tư vào một diễn đàn chuyên sâu hơn về đời sống pháp luật - văn hóa tại Bỉ để giúp đồng hương cùng hòa nhập, sống tốt hơn trong cộng đồng và hữu ích cho xã hội”.
