Người đưa thế giới hang động ra toàn cầu

Hang động Việt được tôn vinh toàn cầu

Ngày nay, hệ thống hang động ở Phong Nha - Kẻ Bàng và vùng phụ cận đã được tìm kiếm là 425 hang động, thuộc 7 hệ thống hang khác nhau. Bao gồm hệ thống hang Phong Nha, Nước Moọc, Vòm, Cha Lo, Tú Làn, Quảng Ninh, Lâm Hóa. Ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, cho biết: “Đã có 389 hang động được đo vẽ thành công bởi đội tìm kiếm hang động Hoàng gia Anh với tổng chiều dài 243km. Việc đo vẽ 243km hang động được kéo dài hàng chục năm. Bên trong các hang động đều ghi nhận cảnh quan tráng lệ, có ý nghĩa quan trọng trong nghiên cứu thám hiểm, đóng góp hết sức to lớn trong việc quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới, tạo sinh kế cho người dân bản địa phát triển du lịch một cách bền vững”.

Ông Howard Limbert đánh giá: “Đây là nơi hiếm hoi của hành tinh có hang động lớn nhất thế giới là Sơn Đoòng, hang Én lớn thứ 3 thế giới, hang Người Lùn cổ lớn thứ 4 thế giới. Đó là một nơi mà giá trị toàn cầu của hang động là ngoại hạng, nâng tầm cho hình ảnh Việt Nam với thế giới”.

Để minh chứng sự hấp dẫn của hệ thống hang động này, ông Phạm Hồng Thái chia sẻ: “Tạp chí National Geographic của Hoa Kỳ đã có 4 dự án vinh danh Sơn Đoòng (một phần của mê cung 243km) trên toàn cầu, một điều chưa bao giờ có trong lịch sử tạp chí này. National Geographic đã làm phim, cử nhiếp ảnh gia hàng đầu và các cây viết nổi tiếng đến Sơn Đoòng làm việc, bởi lẽ họ xem việc phát hiện hang động này như một phát kiến lớn của thế kỷ 21. Bộ phim tài liệu dài hơn 45 phút phát đi 200 quốc gia và vùng lãnh thổ hiện đang cuốn hút độc giả trên trang web của tạp chí và các nền tảng mạng xã hội cho thấy điều đó. BBC đang hoàn thiện một bộ phim tài liệu về sự phi thường của hệ thống hang động nơi đây để công chiếu với thế giới vào cuối năm 2023”.

“Điều đặc biệt ở Phong Nha - Kẻ Bàng là hệ thống hang động và địa chất núi đá vôi phân tầng, có những hang động được phân lên 7 tầng hết sức kỳ vĩ. Trong thời gian làm việc ở đây, chúng tôi chỉ mới khám phá được 30% địa chất địa mạo nơi này, vì vậy vẫn còn rất nhiều điều bí ẩn cần khám phá trong thời gian tới”, ông Howard Limbert đánh giá. Chính vì còn 70% diện tích núi đá vôi chưa được khám phá nên ông Howard Limbert đã cùng vợ làm đơn nhập quốc tịch Việt Nam, chọn thị trấn Phong Nha là nơi ở lại đến cuối đời để mong muốn khám phá những điều bí ẩn hang động của di sản này.

Thay đổi cuộc sống người dân

Phát biểu tại Hội thảo 20 năm di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha - Kẻ Bàng được tổ chức tại Đồng Hới (Quảng Bình) vào ngày 30-6-2023, ông Howard Limbert nêu: “32 năm tìm kiếm hang động ở đây, tôi thấy cuộc sống người dân thay đổi tích cực. Tỉnh Quảng Bình hiện là điểm đến du lịch phát triển nhanh nhất Việt Nam và là điểm đến thứ 3 về du lịch. Các hang động đã làm thay đổi cuộc sống của những người dân nghèo, người làm hướng dẫn viên và khuân vác trong các tour du lịch mạo hiểm ở đây nhiều hơn bất cứ nơi nào khác trên thế giới”.

Ngày nay nhìn lại, từ hình ảnh đầu tiên của làng Phong Nha năm 1991 là mái nhà người dân lợp tranh, bây giờ ngôi làng ấy đã là thị trấn, khách sạn, nhà hàng san sát. Cả vùng Phong Nha, Xuân Trạch, Phúc Trạch, Phú Định… có khoảng 20.000 người được hưởng lợi trực tiếp hoặc gián tiếp từ công trạng khám phá hang động, trong đó có công của Hồ Khanh và Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh.

Ông Hồ Bằng Nguyên, vốn là một người từng tác động tiêu cực vào rừng di sản Phong Nha - Kẻ Bàng, từ khi khuân vác gùi thồ cho các đoàn khách đi thám hiểm các hang động, cuộc sống của ông ổn định hơn. Ông kể: “10 năm làm khuân vác, cuộc sống có lương ổn định, con cái được đi học. Chúng còn học ngoại ngữ và trở thành phiên dịch cho các công ty du lịch trong vùng”.

Còn ông Hồ Khanh lại khoe: “Ba đứa con, trước đây không thể ra khỏi làng vì nghèo khó. Từ khi tôi có việc làm ổn định nhờ hang động, cả 3 đứa được học hành. Đứa gái lớn lấy chồng nhưng nay tôi cho quản lý khu nghỉ dưỡng nhỏ của gia đình bên sông Son, có lương nuôi cháu. Đứa trai thứ học quản trị kinh doanh ở Hà Nội, biết tiếng Anh, sắp tới đi du học Đức để sau này tính chuyện làm ăn chuyên nghiệp hơn. Đứa út đang học năm cuối đại học cũng tính về quê làm trong các công ty du lịch. Hang động đã cho dân chúng tôi thoát nghèo là vậy”.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Hồ An Phong, đánh giá: “Nhờ hang động mà người dân trong khu vực làm du lịch, thay đổi tư duy tích cực bảo vệ di sản. Trong tương lai, địa phương sẽ chú trọng thêm về đồng bào thiểu số như A Rem, Rục, Mã Liềng, Khàu, Mày thuộc di sản Phong Nha - Kẻ Bàng và vùng đệm về phát triển bền vững. Bởi họ là một phần của hệ thống hang động và cũng là linh hồn văn hóa núi rừng di sản xanh nơi này”.