Khó khăn phía trước
Trả lời phỏng vấn của hãng Reuters, ông Babar Baloch, người phát ngôn khu vực của UNHCR, nêu rõ: UNHCR đang kêu gọi Chính phủ Pakistan ngừng hồi hương số lượng lớn người Afghanistan trong mùa đông khắc nghiệt này vì cái lạnh ở Afghanistan thực sự nguy hiểm và có thể cướp đi nhiều mạng sống.
Hồi tháng 10, Pakistan tuyên bố sẽ trục xuất hơn 1 triệu người tị nạn không có giấy tờ, chủ yếu là người Afghanistan. Bất chấp cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng ở Afghanistan, cùng với các sắc lệnh của chính quyền Taliban về quyền phụ nữ và trẻ em gái, người Afghanistan ở Pakistan vẫn buộc phải trở về quê hương. Hơn 370.000 người Afghanistan đã rời khỏi Pakistan từ ngày 1-10, phần lớn vội vã rời đi vì sợ bị bắt và giam giữ, bao gồm cả những người tị nạn đã đăng ký và có giấy tờ chứng minh.
Sự trở lại đột ngột của hàng trăm ngàn người Afghanistan đang làm gia tăng thêm cuộc khủng hoảng nhân đạo về nhà ở, dịch vụ y tế và việc làm vốn đã nghiêm trọng của Afghanistan, nhất là khi nhiệt độ mùa đông bắt đầu giảm xuống, có nơi xuống tới -4oC.
Các cơ quan nhân đạo cũng đang phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt kinh phí đáng kể để ứng phó với trận động đất kinh hoàng ở tỉnh Herat hồi tháng 10. Nguồn tin từ UNHCR cho biết, dòng người đang đổ về các điểm biên giới bên trong Afghanistan đều kiệt sức và cần được hỗ trợ khẩn cấp, trong đó có rất nhiều phụ nữ và trẻ em. Nhiều người còn bị quấy rối, tống tiền và ngược đãi.
 |
Dòng người mệt mỏi chờ đợi tại các điểm biên giới bên trong Afghanistan. Ảnh: UNHCR |
Áp dụng cơ chế sàng lọc
Trên thực tế, chính quyền và người dân Afghanistan cũng đang tập hợp nguồn lực để hỗ trợ những người mới trở về như cung cấp lều, hỗ trợ tiền mặt cho các gia đình, giúp đỡ về phương tiện đi lại, thực phẩm và các mặt hàng khác. Tuy nhiên, những thách thức phía trước là rất lớn vì các cuộc khủng hoảng nhân đạo đang diễn ra ở Afghanistan ảnh hưởng đến hơn 2/3 dân số nước này.
UNHCR hoan nghênh các tuyên bố từ Chính phủ Pakistan ở các cấp khác nhau trong việc khởi động các hành động pháp lý dành cho những kẻ có liên quan đến tống tiền và ngược đãi những người Afghanistan đang rời đi theo lệnh của chính phủ. Tuy nhiên, UNHCR cho rằng việc hồi hương người Afghanistan nên là tự nguyện và kêu gọi Chính phủ Pakistan áp dụng cơ chế sàng lọc để xác định các cá nhân dễ bị tổn thương cần được quốc tế bảo vệ. UNHCR cũng đề nghị hỗ trợ Pakistan thiết lập một hệ thống giải quyết các mối quan ngại chính đáng của Chính phủ Pakistan, cũng như người Afghanistan đang tìm kiếm sự an toàn trên lãnh thổ của mình.
Ước tính, hàng trăm ngàn người Afghanistan đã chạy sang Pakistan từ khi Taliban trở lại nắm quyền từ tháng 8-2021, trong khi có hàng triệu người khác đã định cư ở đó sau nhiều thập niên xung đột, khiến Pakistan trở thành một trong những nơi có số lượng người nước ngoài tị nạn lớn nhất thế giới. Số liệu thống kê cho thấy Pakistan tiếp nhận hơn 4 triệu người di cư Afghanistan, trong đó khoảng 1,7 triệu người không có giấy tờ cư trú.
