Trăn trở cho sự phát triển của cây xoài Cam Lâm
Chúng tôi theo chân anh Đặng Thế Truyền (32 tuổi), Giám đốc Công ty TNHH Camlam Online, đến với vườn xoài cổ thụ đang được khai thác với hình thức du lịch trải nghiệm. Anh Truyền cho biết, những gốc xoài ở đây đều có tuổi thọ trên 70 năm, có gốc hơn 85 năm tuổi. Tốt nghiệp một trường đại học ở TPHCM, anh Truyền luôn đau đáu về những tiềm năng phát triển từ xoài của quê hương mình.
“Trong dịch Covid-19, mình được tham gia các công tác giải cứu nông sản của người dân, qua đó nhận thấy được những giá trị bản sắc địa phương mình rất lớn. Ở Cam Lâm, có nhiều gốc xoài cổ thụ bị người dân bỏ hoang vì không đem lại nguồn kinh tế, các sản phẩm từ xoài cũng dừng lại ở mức độ thủ công, manh mún, không đem lại nguồn thu nhập chính cho người dân ở đây. Từ đó, mình quyết tâm lên ý tưởng về một mô hình du lịch trải nghiệm về cây xoài, tạo nên một hệ sinh thái mà ở đó người dân trồng xoài sẽ có thu nhập ổn định từ cây xoài Cam Lâm”.
Hiện tại, xoài Cam Lâm vẫn chỉ đang tiêu thụ chủ yếu ở trong nước, sản lượng xuất khẩu rất thấp. Theo thống kê, hiện tổng diện tích xoài trên địa bàn huyện Cam Lâm (Khánh Hòa) đạt gần 7.000 ha, sản lượng quả tươi hàng năm dao động khoảng 50.000 tấn. Tuy nhiên, giá cả không đầu ra không ổn định, khiến người dân không còn mặn mà với cây xoài như trước nữa.
Mô hình du lịch trải nghiệm với mục đích xây dựng một hệ sinh thái xoài phát triển bền vững. Người dân trồng xoài sẽ ý thức hơn về việc sử dụng thuốc hữu cơ thay vì hóa học như trước đây, nâng cao chất lượng xoài, đạt được chất lượng tiêu chuẩn của Việt Nam và quốc tế, nâng cao thương hiệu xoài Cam Lâm.
Với mô hình du lịch hiện tại, các hộ dân xung quanh đã có những cái nhìn mới hơn về cách tạo ra nguồn kinh tế từ cây xoài. Chị Vũ Bích Trâm (40 tuổi), cho biết, nhà có gần 40 gốc xoài cổ thụ, trước đây đến mùa thu hoạch thì bán cho thương lái, giá cả bấp bênh, không ổn định. Trong những năm gần đây, được cộng tác với mô hình du lịch trải nghiệm, gia đình chị đã có thể kiếm tiền từ việc cho khách du lịch tham quan vườn xoài, xoài tươi được bán với giá thị trường để tạo ra những sản phẩm mới. Thu nhập của gia đình ổn định hơn trước.
Những sản phẩm du lịch mới từ xoài
Mô hình du lịch tham quan và trải nghiệm tạo ra các sản phẩm từ xoài, được du khách rất quan tâm, đặc biệt là khách quốc tế. Anh Truyền cho biết, khách đến đây rất thích thú với những cây xoài cổ thụ gần trăm năm tuổi, nhiều người đã rất ngạc nhiên và đặt câu hỏi làm sao có thể giữ được những gốc xoài to đến vậy?
Tour du lịch vườn xoài của anh Truyền bắt đầu từ đầu năm 2023, khi nhận thấy huyện Cam Lâm nằm giữa TP Nha Trang và TP Cam Ranh, lại gần các khu du lịch lớn ở Bãi Dài, nên dễ dàng cho việc đón khách.
Du khách đều tỏ vẻ thích thú vì có trải nghiệm mới lạ khi tham quan vườn xoài, thưởng thức các món ăn từ xoài và tự chế biến các sản phẩm từ xoài (bánh xoài, trà xoài, xoài sấy muối ớt…).
Anh Trần Lê Hòa, Giám đốc Công ty Mango Cát Tiên cho biết, từ xưa xoài Canh Nông là giống xoài đặc trưng tại địa phương. Trước đây, người dân chỉ biết trồng và bán xoài cho thương lái. Khi mùa xoài chín, xoài nhiều quá bán không kịp, nên người trồng xoài thường bị ép giá. Vì thế, xoài nhiều lúc bán với giá rất rẻ, có lúc phải đổ bỏ trong xót xa.
Mỗi năm, công ty thu mua hơn 200 tấn xoài từ người dân để tạo ra những sản phẩm mới. Hiện tại, công ty của anh Hòa đã phát triển hơn 10 loại sản phẩm từ xoài, sắp tới sẽ nghiên cứu và tạo ra các sản như rượu xoài, vang xoài và trà xoài.
Với sự phát triển và kinh nghiệm trong những năm qua, mô hình du lịch trải nghiệm tại Cam Lâm được kỳ vọng sẽ là một loại hình du lịch mới cho Khánh Hòa.
