Cuối tháng 4-2023, Hội đồng Xổ số kiến thiết (XSKT) khu vực miền Nam tổ chức kỳ họp lần thứ 129. Theo báo cáo, chỉ trong quý 1-2023, loại hình XSKT truyền thống của 21 công ty trong khu vực đã có doanh số phát hành đạt 35.600 tỷ đồng (tăng 14,36% so với cùng kỳ năm 2022), doanh thu đạt 35.134 tỷ đồng (tăng 21,97%), nộp vào ngân sách 12.343 tỷ đồng (tăng 48,49%). Tính cả năm 2022, đây là mức tăng trưởng chưa có tiền lệ từ trước đến nay.
Trái ngược với mức tăng trưởng ấn tượng của loại hình XSKT truyền thống, những người bán vé số dạo (đầu cuối trong chuỗi kênh phân phối) thời gian qua lại gặp nhiều khó khăn. Nhiều người bán vé số dạo tại khu vực miền Nam cho biết gần đây bị đại lý cắt giảm hoa hồng và ràng buộc điều kiện không được trả vé.
Chủ một đại lý vé số trên đường Quang Trung (quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) lý giải: Do vé số hút hàng trong khi số lượng vé phát hành thì không đổi, nên các đại lý phải tranh nhau mới có được nhiều vé số để bán. Nếu đại lý nào trả lại vé số không phát hành hết trong ngày thì sẽ bị cắt giảm tương ứng số lượng vé cho kỳ phát hành kế tiếp. Cũng từ việc “hút vé số”, các đại lý đã thẳng tay “bóp hoa hồng” của người bán vé số dạo, vì họ không sợ không có người bán.
Theo quy định tại Thông tư số 01/2014 TT-BTC ngày 2-1-2014 của Bộ Tài chính, mức chi hoa hồng đại lý cụ thể do doanh nghiệp kinh doanh xổ số quyết định trong từng thời kỳ, nhưng phải đảm bảo nguyên tắc không vượt quá 15% doanh thu bán vé xổ số có thuế của doanh nghiệp. Như vậy, dù đã có quy định mức trần chi hoa hồng cho đại lý, nhưng hoa hồng tối thiểu cho người bán vé số dạo thì chưa có quy định. Để bảo vệ quyền lợi của những người bán vé số dạo, Hội đồng XSKT khu vực miền Nam đã đề xuất nghiên cứu quy định thống nhất giữa các công ty về mức hoa hồng tối thiểu cho người bán vé số dạo. Hội đồng XSKT khu vực miền Nam cho biết vấn đề trên sẽ được thảo luận chính thức tại kỳ họp lần thứ 130, dự kiến diễn ra vào tháng 7-2023.
Dù chỉ mới là đề xuất, thế nhưng các công ty XSKT cũng cần có trách nhiệm bảo vệ kênh phân phối của mình. Vì ngoài ý nghĩa nhân văn trong việc quy định mức hoa hồng tối thiểu, thì những người bán vé số dạo cũng là kênh phân phối cuối cùng, quan trọng của lĩnh vực vé số truyền thống.
