Ngày 7-3, tổng kết cuộc hội thảo góp ý kiến vào dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) do Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tổ chức tại Hà Nội, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Đức Hiếu khẳng định, thông qua các ý kiến đóng góp từ các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp, hiệp hội, dự báo tác động của việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) là khá lớn. Việc điều chỉnh thuế một cách đột ngột có thể ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
“Cơ quan soạn thảo luật cần nghiên cứu kỹ lộ trình tăng thuế phù hợp với từng đối tượng cụ thể”, ĐB Phan Đức Hiếu khuyến nghị.
Ở góc độ doanh nghiệp chịu tác động từ việc sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, PGS-TS Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia, rượu, nước giải khát Việt Nam lo ngại, từ sau Covid-19 đến nay, người dân đã thắt chặt chi tiêu. Những tháng cuối năm 2024 và đầu năm 2025, đặc biệt là dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ, ngành đồ uống đã ghi nhận sự sụt giảm do nhu cầu giảm mạnh.
Vẫn theo ông Nguyễn Văn Việt, ngành đồ uống hiện thu hút vốn đầu tư nước ngoài lớn từ các công ty đa quốc gia của các nước phát triển khu vực châu Âu, châu Mỹ. Các công ty này cam kết áp dụng công nghệ sản xuất, chế biến hiện đại, đóng góp vào sự phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngành công nghiệp đồ uống. Đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt như hiện nay có thể ảnh hưởng tới môi trường đầu tư, niềm tin của các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài.
Dẫn báo cáo nghiên cứu đánh giá tác động định lượng của đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đã được công bố, ông Việt nhấn mạnh, cả 2 phương án trong dự thảo luật có thể giúp nguồn thu ngân sách tăng trong ngắn hạn, nhưng về trung và dài hạn sẽ làm giảm giá trị gia tăng của ngành và tác động tiêu cực đến GDP.
GS-TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài nêu quan điểm, chính sách tài khóa, bao gồm chính sách thuế nội địa và thuế quan phải bảo đảm hài hoà lợi ích giữa nhà nước với doanh nghiệp; vừa tăng thu ngân sách hợp lý, vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp tích lũy vốn để mở rộng sản xuất, đào tạo, bồi dưỡng nhân lực chất lượng cao; chuyển đổi số...
“Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt ở thời điểm hiện tại đối với một số mặt hàng sẽ tăng thêm gánh nặng cho doanh nghiệp, buộc doanh nghiệp phải thu hẹp hoạt động sản xuất kinh doanh, gián tiếp ảnh hưởng đến thu ngân sách nhà nước cũng như cân đối ngân sách của các địa phương”, ông Nguyễn Mại bình luận.
Theo bà Phan Minh Thủy, Ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), việc điều chỉnh thuế suất tiêu thụ đặc biệt một cách đột ngột có thể làm giảm sức mua, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và sự phát triển chung của nền kinh tế.
Vẫn theo chuyên gia này, lộ trình tăng thuế có thể xem xét từ năm 2028. Việc sửa đổi Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt ở thời điểm hiện nay chỉ nên đưa ra nguyên tắc điều chỉnh thuế suất tối đa hoặc thu hẹp - mở rộng đối tượng chịu thuế, đồng thời giao Chính phủ chủ động xây dựng lộ trình điều chỉnh thuế suất.
Bên cạnh điều chỉnh thuế, cần triển khai đồng bộ các biện pháp khác để tuyên truyền, giáo dục, kiểm soát quảng cáo, quy định độ tuổi sử dụng sản phẩm có hại cho sức khỏe, và tăng cường chống buôn lậu.
