Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, việc sắp xếp đơn vị hành chính nói chung, đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã nói riêng là một trong những nội dung quan trọng của Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Tại Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, chủ trương nhất quán này một lần nữa được tái khẳng định.
Sau khi nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo tóm tắt những nội dung lớn của dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030, Đảng đoàn Quốc hội và một số khách mời tham dự đã cho ý kiến về các nội dung này.
Trước đó, tại phiên họp thứ 23, UBTVQH đã xem xét, cho ý kiến bước đầu về định hướng xây dựng dự thảo nghị quyết. Theo đó, các đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp phải bảo đảm đáp ứng các tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên, quy mô dân số, chất lượng đô thị của loại đơn vị hành chính tương ứng. Trường hợp có yếu tố đặc thù về truyền thống lịch sử, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán… thì Chính phủ báo cáo UBTVQH xem xét, quyết định. Đồng thời, Chính phủ cần nghiên cứu, có cơ chế, chính sách hỗ trợ đặc thù đối với đơn vị hành chính cấp huyện, xã hình thành sau sắp xếp để khuyến khích, tạo động lực cho các địa phương thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính. Quy trình, thủ tục, hồ sơ đề án sắp xếp đơn vị hành chính cần được đơn giản hóa, rõ trách nhiệm của các cơ quan, tăng tính chủ động của chính quyền địa phương và cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành trong quá trình xây dựng đề án.
Thực hiện nghị quyết chung và 48 nghị quyết riêng của UBTVQH về sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong phạm vi toàn quốc, đến nay, cả nước đã giảm được 8 đơn vị hành chính cấp huyện, 561 đơn vị hành chính cấp xã. UBTVQH cũng ban hành nghị quyết đánh giá toàn diện việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. Ngày 30-1-2023, trên cơ sở rà soát, đánh giá kết quả thực hiện, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 48-KL/TW về tiếp tục thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030. Chính phủ cũng đã có tờ trình về việc ban hành nghị quyết mới của UBTVQH.
