Nghịch lý thị trường vàng

Giá vàng trong nước lập đỉnh mới trong vòng 1 năm qua và vượt qua mốc 47 triệu đồng/lượng chỉ trong trong vài tuần trở lại đây. Khoảng cách giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới vẫn tiếp tục nới xa nhau với thương hiệu vàng SJC, trong khi đó vàng phi SJC lại thấp hơn giá vàng thế giới.

• Nghịch lý vàng phi SJC

Thị trường vàng chứng kiến tuần thứ tư liên tiếp “dậy sóng” với các mức giá mới liên tục được thiết lập sau hơn nửa năm giao dịch trầm lắng. Giá vàng vượt mốc 47 triệu đồng/lượng vào ngày 14-9, là đỉnh cao nhất của giá vàng trong vòng một năm nay. Như vậy, giá vàng đã tăng hơn 10% trong khoảng 1 tháng trở lại đây.

Tính đến chiều 17-9, tại TPHCM, giá vàng SJC mua vào là 46,5 triệu đồng/lượng và bán ra là 46,85 triệu đồng/lượng, giảm 150.000 đồng/lượng so với cuối tuần trước. Đây được xem là động thái chốt lời của người dân. Trong khi đó, giá vàng thế giới bật tăng nhẹ, lên 1.775 USD/ounce, tương đương khoảng 44,6 triệu đồng/lượng. Như vậy, giá vàng trong nước đang cao hơn 2 triệu đồng/lượng so với giá vàng thế giới.

Giá vàng trong nước lên cao chủ yếu là do giá vàng thế giới tăng mạnh trong thời gian qua khi FED và ECB đều tung tiền ra hỗ trợ nền kinh tế. Tuy nhiên, một thực tế ghi nhận tại thị trường trong nước là khoảng cách giữa giá vàng nội địa và thế giới tiếp tục bị nới rộng.

Điều nghịch lý nữa là giá vàng thương hiệu SJC duy trì mức cao hơn 2 triệu đồng/lượng, còn các thương hiệu vàng khác lại thấp hơn giá vàng thế giới 1 triệu đồng/lượng. Như chúng ta đã biết, “chất lượng” vàng giữa các thương hiệu khác nhau hoàn toàn tương đồng.

Mặc dù đúng như Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nhận định, thị trường trong nước đợt tăng giá vừa qua không xuất hiện các cơn “sốt” vàng như trước đây. Tuy nhiên sự lệch pha giữa giá trong nước và thế giới vẫn luôn là câu hỏi được nhiều người đặt ra.

Một điều không thể phủ nhận là chính nghịch lý rất lớn ở vàng miếng thương hiệu phi SJC lại thấp hơn nhiều so với vàng SJC và thấp hơn giá vàng thế giới đã gây thiệt hại không nhỏ cho những người đang nắm giữ vàng phi SJC.

• Hệ lụy độc quyền vàng?

Cách đây một năm, NHNN tuyên bố, nếu giá vàng trong nước cao hơn thế giới hơn 400.000 đồng/lượng có thể do làm giá. Nhưng đến nay, mức chênh lệch cao gấp 5-8 lần con số trên. Như vậy, liệu có hiện tượng làm giá vàng hay do các nguyên nhân nào khác? Theo lý giải của nhiều chuyên gia, sở dĩ sự lệch pha vẫn duy trì với khoảng cách lớn xuất phát chính từ trong thị trường vàng nội địa.

Thực tế, ở những thời điểm giá vàng tăng mạnh, nhu cầu mua lớn thì thị trường thiếu hụt nguồn cung, giới kinh doanh vàng tranh thủ tăng giá, đẩy chênh lệch giữa giá vàng trong nước và ngoài nước ngày càng lớn.

Một chuyên gia ngành tài chính chia sẻ, chênh lệch giá vàng một phần xuất phát từ việc áp dụng quy định quản lý nhập khẩu vàng bằng hạn ngạch, độc quyền sản xuất và kinh doanh vàng. Giá vàng trong nước không có sự liên thông so với giá vàng thế giới nên “nhảy múa” theo nhịp điệu riêng của mình.

Bên cạnh đó, trong nước không có sự cạnh tranh nên giá vàng lên xuống phụ thuộc vào một nhóm người. Đây cũng là lý do giải thích tại sao vàng phi SJC lại bị yếu thế và phải chấp nhận bán giá thấp hơn giá vàng thế giới.

Nghị định 24/2012/NĐ-CP được Chính phủ ban hành vào đầu tháng 4 vừa qua. Theo đó, Nhà nước độc quyền nhập khẩu nguyên liệu, sản xuất vàng miếng. Nghị định này được kỳ vọng sẽ lập lại trật tự việc kinh doanh vàng, đưa chênh lệch giá về mức dưới 400.000 đồng/lượng và huy động được nguồn vàng trong dân.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay những mục tiêu này vẫn chưa đạt được. Giá vàng trong nước vẫn cao hơn nhiều so với giá vàng thế giới. Không những vậy, đẩy giá vàng phi SJC xuống mức rất thấp, làm cho người dân nắm giữ vàng thiệt hại.

Theo đề xuất của một số chuyên gia, NHNN nên nâng hạn ngạch nhập khẩu vàng và có chính sách mua bán cung ứng vàng một cách linh hoạt hơn để cân bằng cung cầu vàng trong nước. Xa hơn, NHNN nên có một cam kết về mức chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới, giữ ở biên độ nhất định.

Việc nhập khẩu vàng này sẽ không ảnh hưởng quá lớn đến tỷ giá, dự trữ ngoại hối của Việt Nam, vì thực tế vàng cũng là một ngoại tệ đặc biệt.

PHÚ THUẬN