Nghịch lý bố trí vốn ngân sách ở dự án sân bay Long Thành

Vốn bố trí quá cao so với nhu cầu thực tế

UBND tỉnh Đồng Nai cho biết, tính đến thời điểm này, tỉnh đã được Chính phủ giao chỉ tiêu kế hoạch vốn ngân sách nhà nước để thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành (sân bay Long Thành) qua 2 đợt (năm 2018 và năm 2019) là 11.490 tỷ đồng.

Đến nay, các đơn vị được ủy quyền thực hiện nhiệm vụ chủ đầu tư dự án chỉ mới giải ngân được hơn 123 tỷ đồng, đạt 1,07% tổng số vốn trung ương đã bố trí, chủ yếu chi phí thuê đơn vị tư vấn lập hồ sơ, thủ tục. Dự kiến, đến cuối năm 2019, các đơn vị sử dụng vốn sẽ tiếp tục giải ngân khoảng hơn 1.768,5 tỷ đồng, đạt 15,4% kế hoạch.

Cụ thể, Sở TN-MT Đồng Nai chi trả bồi thường vườn cây cao su 2.170 ha, chi phí lập báo cáo nghiên cứu khả thi, kinh phí thực hiện công tác bồi thường đất tổ chức 1.568,5 tỷ đồng; Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Đồng Nai tạm ứng dự án thành phần 1 là 200 tỷ đồng.

Đối với số vốn còn lại, UBND tỉnh Đồng Nai sẽ tiếp tục chi trả tiền bồi thường hỗ trợ cho 17 tổ chức còn lại, các hộ gia đình cá nhân (ưu tiên vị trí triển khai giai đoạn 1), chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng 2 khu tái định cư và tái lập hạ tầng ngoài hàng rào dự án, tập trung trong năm 2020.

Thanh lý vườn cây cao su phục vụ dự án sân bay Long Thành. Ảnh: VĂN PHONG

Trước đó, ngày 20-7-2018, UBND tỉnh Đồng Nai có tờ trình số 7648/TTr-UBND đề nghị Thủ tướng Chính phủ phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án, trong đó phân kỳ nhu cầu vốn theo 4 năm. Trong năm đầu tiên, UBND tỉnh Đồng Nai đã dự đoán được công tác giải ngân chỉ tập trung vào chi trả cho đất tổ chức (Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam) và các chi phí lập hồ sơ, thủ tục tái định cư khoảng 1.533 tỷ đồng.

Dự án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1487/QĐ-TTg ngày 6-11-2018 nên năm đầu tiên triển khai là năm 2019... Trong khi đó, Bộ KH-ĐT đã bố trí vốn cho Đồng Nai năm đầu tiên 11.490 tỷ đồng là quá cao so với nhu cầu vốn thực tế, dẫn đến việc giải ngân chỉ đạt 15,4% kế hoạch.

Gặp nhiều khó khăn

Theo ông Phạm Việt Phương, Chánh Văn phòng UBND tỉnh Đồng Nai, việc giải ngân nguồn vốn Trung ương đã bố trí có chậm nhưng do nguyên nhân khách quan và phải thực hiện theo đúng quy định Luật Đất đai (năm 2013) và các thủ tục xây dựng.

Cụ thể, đối với công tác đo đạc, kiểm đếm, xác định nguồn gốc đất, sau khi Thủ tướng phê duyệt quyết định quy hoạch tổng thể sân bay Long Thành tại Quyết định số 909/QĐ-TTg ngày 14-6-2011, UBND tỉnh đã ban hành quy định cấm chuyển nhượng, xây dựng mới nhà cửa, hệ thống hạ tầng trong vùng quy hoạch dự án.

Tuy nhiên, các hộ dân do nhu cầu cấp bách trong cuộc sống nên chuyển nhượng giấy tay, phân chia thừa kế các con, dẫn đến khó khăn trong quá trình kiểm đếm, xác định nguồn gốc đất như: sai thông tin chủ sử dụng, thay đổi đối tượng thu hồi đất do chuyển nhượng, thừa kế nên phải điều chỉnh thông báo thu hồi đất; một số hộ dân không chỉ được ranh đất; không đồng ý với hồ sơ kỹ thuật do giảm diện tích. Do đó, UBND huyện Long Thành gặp khó khăn khi xác định chủ sử dụng đất, kéo dài thời gian do áp dụng quy trình kiểm kê vắng chủ và xác định nguồn gốc đất.

Điều 85, Luật Đất đai (2013) quy định chỉ được phép thu hồi đất ở sau khi hoàn thành xây dựng nhà ở hoặc cơ sở hạ tầng của khu tái định cư trong khi Khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn cuối năm 2019 mới khởi công xây dựng (hoàn thành trong năm 2020) và khi chưa bố trí tái định cư cho các hộ dân thì không thể phê duyệt thu hồi đất và bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân.

Sau khi khởi công xây dựng Khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn, UBND tỉnh Đồng Nai sẽ cho các hộ dân bốc thăm nền tái định cư song song với xây dựng nhà tái định cư và chỉ có thể hoàn thành thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ cho các hộ gia đình, cá nhân trong năm 2020.

Đối với công tác điều chỉnh địa giới hành chính: Thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tỉnh Đồng Nai đã điều chỉnh địa giới hành chính 5 xã: Bình Sơn, Cẩm Đường, Long An, Long Phước, Bàu Cạn và giải thể xã Suối Trầu thuộc huyện Long Thành để sáp nhập vào xã Bình Sơn. Và các cán bộ địa chính xã Bình Sơn gặp khó khăn trong xác định nguồn gốc đất do chưa nắm chắc địa bàn quản lý, làm ảnh hưởng tiến độ giải phóng mặt bằng phục vụ xây dựng sân bay.