Mọi hoạt động VHNT như các chương trình biểu diễn, dự án làm phim, liên hoan, triển lãm; các chương trình/khóa đào tạo, giáo dục về VHNT đều bị hoãn hoặc hủy không thời hạn; nghệ sĩ, nhà làm phim, giám tuyển, chuyên gia văn hóa, các cá nhân thực hành VHNT, giảng viên và đào tạo viên bị cắt giảm lương/thù lao hoặc nghỉ việc... Thế nhưng, bất chấp tình cảnh khó khăn chung đó, nếu được chọn một từ nhận định về VHNT năm 2020 thì chắc chắn đó phải là “kiên cường”.
Nhìn lại năm 2020, chúng ta có thể tự hào rằng: Nghệ thuật không chỉ phát huy sức mạnh nội sinh để lan tỏa, đem cái đẹp, cái hay đến với xã hội, mà hơn thế, nghệ thuật giúp mọi người có thêm sự quyết tâm vượt qua khó khăn trong cuộc sống một cách nhẹ nhàng hơn. Sẽ không quá nếu nói rằng, chúng ta vượt qua khó khăn khi dịch bệnh hoành hành một cách nhẹ nhàng hơn, một phần chính là nhờ có bệ đỡ về văn hóa. Chính bản sắc văn hóa đã giúp chúng ta đoàn kết hơn, chia sẻ nhiều hơn, ý thức tốt hơn về trách nhiệm với cộng đồng.
Với riêng bản thân VHNT, thường có đời sống nhạy cảm, dễ bị tác động bởi ngoại cảnh và các điều kiện xã hội, song chính trong hoàn cảnh hết sức đặc biệt vừa qua, hoạt động VHNT lại một lần nữa trỗi dậy mạnh mẽ.
Những chương trình online thay thế hoạt động trực tiếp; những buổi “trò chuyện nghệ thuật” trên các trang mạng xã hội; hay cả những hoạt động thiện nguyện ý nghĩa mà giới văn nghệ sĩ ba miền đã thực hiện trong suốt năm qua, đã truyền thêm niềm tin, thắp lửa hy vọng cho người dân. Những tác phẩm được ra đời trong hoàn cảnh khó khăn đã truyền cảm hứng cho mọi người, từ đó giúp chúng ta đối diện với Covid-19 đỡ nặng nề hơn…
Điển hình như ca khúc Ghen Cô Vy và “vũ điệu rửa tay” không chỉ mang tính cổ động tuyên truyền phòng chống dịch mà còn truyền năng lượng tích cực cho hàng triệu người trên toàn thế giới. Và còn nhiều ca khúc, bài thơ, bức tranh, bộ phim... đã truyền cảm hứng về lòng tốt, niềm tự hào và trong bối cảnh khó khăn, đó là liệu pháp tinh thần vô cùng quý giá.
Năm 2021 được dự báo vẫn còn nhiều khó khăn phía trước, không chỉ là về các lĩnh vực thuộc đời sống kinh tế - xã hội mà với lĩnh vực VHNT, còn quá nhiều những thử thách. Song, với những gì đã làm được, chúng ta có cơ sở để tin tưởng rằng, những thành quả tinh thần mà văn hóa đem lại là tình đoàn kết, sự chia sẻ hay thái độ sống tích cực, sẽ tiếp tục truyền cảm hứng để mọi người giảm bớt lo âu, thêm niềm tin để bước tiếp.
