Nghệ sĩ làm đạo diễn sân khấu: Khẳng định thế hệ kế thừa

Say mê nghệ thuật truyền thống

Những ngày này, nghệ sĩ - đạo diễn Nguyễn Điền Trung đang bận rộn với việc tái dựng vở cải lương kinh điển Câu thơ yên ngựa, với vai trò trợ lý đạo diễn cho NSƯT Hoa Hạ.

Chia sẻ về việc học thêm nghề đạo diễn, Điền Trung cho biết: “Có một thời điểm, giọng hát của tôi bị trục trặc. Lúc này tôi chợt nghĩ nếu một lúc nào đó không thể hát được nữa, tôi sẽ làm gì để có thể gắn với sân khấu, với sàn diễn. Và tôi quyết định chọn theo nghề đạo diễn chuyên nghiệp. Thực ra, ban đầu tôi chỉ tính học kiểu truyền nghề thôi nên bám theo các thầy, cô như NSND Trần Ngọc Giàu, NSƯT Hoa Hạ, NSƯT Lê Nguyên Đạt… để học. Tuy học được rất nhiều cái hay của các thầy cô nhưng khi bắt tay vào dàn dựng thực tế, tôi mới phát hiện mình còn khuyết nhiều kiến thức cơ bản, dễ rơi vào cách làm bản năng. Chính vì thế, tôi đã đăng ký theo học lớp đạo diễn sân khấu hệ vừa làm vừa học, Trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh TPHCM để có được những kiến thức nền tảng cho công việc”.

Với vai trò nghệ sĩ, Điền Trung có nhiều lợi thế am hiểu hoạt động sân khấu, chính vì vậy, trong thời gian học, anh đã dựng 2 vở cải lương Duyên kiếp và Cây lẻ bạn để tham gia Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2022 và 2024. Cả hai vở nhận được sự phản hồi rất tốt từ khán giả, đồng nghiệp. Riêng Cây lẻ bạn nhận được Huy chương bạc tại Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2024.

Trước đó, nam nghệ sĩ đã tham gia trợ lý đạo diễn nhiều năm liền cho các thầy cô, dàn dựng các kịch bản sân khấu: Khúc tráng ca thành Gia Định, Tiếng hò sông Hậu, Đam mê và quyền lực, Nhân danh công lý, Truyền tích Cổ Loa xưa, Đóa sen Việt…

Không giống với Điền Trung, nghệ sĩ - đạo diễn Nguyễn Minh Trường ban đầu lựa chọn nghề đạo diễn chỉ để hỗ trợ tốt hơn cho công việc chính là diễn viên.

Anh tâm sự: “Khi đó, tôi nghĩ rằng nếu mình hiểu công việc đạo diễn thì sẽ có cái nhìn tổng thể hơn cho vở diễn, hiểu và đào sâu hơn tâm lý nhân vật. Tuy nhiên, đến khi theo học, dựng vở, tôi mới phát hiện, nếu đạo diễn hiểu về diễn viên, diễn viên hiểu về đạo diễn sẽ bổ trợ cho công việc của nhau rất nhiều”.

Dù vừa học xong đạo diễn, Nguyễn Minh Trường đã được tin tưởng giao nhiều vở lớn như: Cô đào hát, Nàng Xê Đa… và dàn dựng một số trích đoạn cho đồng nghiệp tham gia các cuộc thi, liên hoan sân khấu.

Vững tin vào đội ngũ kế thừa

Đạo diễn - NSƯT Hoa Hạ nhận định: “Là diễn viên đi học đạo diễn, các em có nhiều ưu điểm, bởi khi biết diễn thì cách nắm bắt tâm lý nhân vật sẽ thuận lợi hơn. Hiện có nhiều nghệ sĩ trẻ vừa biểu diễn vừa học thêm, làm thêm vai trò đạo diễn, đó là một điểm mới, khác các thế hệ trước. Có thể xem các em là tương lai đầy hy vọng cho sân khấu cải lương”.

Tuy nhiên, đạo diễn - NSƯT Hoa Hạ cũng thừa nhận, làm nghệ thuật đòi hỏi đam mê, nỗ lực và không thể phủ nhận cần tài năng thiên phú. Không phải cứ hễ là diễn viên giỏi thì sẽ trở thành đạo diễn giỏi, các em cần có cái nhìn thực tế, nếu thấy không phù hợp thì nên tập trung vào một hướng, đừng để quá phân tâm nhiều việc, dẫn đến khó phát triển trong sự nghiệp.

Còn với đạo diễn - NSƯT Lê Nguyên Đạt, việc các nghệ sĩ, diễn viên trẻ học nghề đạo diễn là một tín hiệu đáng mừng. Bởi họ có nhiều lợi thế so với những bạn trẻ khác như đã có sẵn sự nổi tiếng, dễ tìm kiếm nguồn hỗ trợ để dàn dựng vở; có tinh thần dám làm của người trẻ để thử nghiệm các hình thức nghệ thuật mới; có góc nhìn hiện đại, giúp sân khấu truyền thống từng bước tìm chỗ đứng trong lòng khán giả trẻ…

“Những nghệ sĩ đã thành danh như Lê Trung Thảo, Điền Trung, Minh Trường, Võ Minh Lâm, Hoài Nam... dàn dựng vở sẽ có nhiều lợi thế. Và điều quan trọng là các bạn trẻ luôn nghiêm túc trong công việc. Những vở do các bạn làm đạo diễn thể hiện sự chỉn chu, tâm huyết và đầy chất trẻ. Thứ các bạn còn thiếu chỉ là kinh nghiệm, điều này sẽ được trui rèn theo thời gian”.