Chiếc thuyền nhỏ của ngư ông dạt vào bờ mắc cạn, vài cơn gió rét nổi hứng ngược chiều, như muốn thổi bay buổi cái đìu hiu, trời mây xám một mùa đông màu bàng bạc.
Bài hát cũ bỗng vang lên trong chiếc đài của ông cụ ngồi bên quán tạp hóa nhỏ, tôi nghe khi bước qua đường: “Mùa xuân đến, đạp xe trên phố, tóc xõa vai mềm”. (Thanh Tùng). Giai điệu bài hát hay đến day dứt như hút hồn tôi về khoảng thời gian xưa. Ngày ấy, cũng những ngày cuối năm này, mẹ tôi còn là cô công nhân vừa tròn đôi mươi, đạp chiếc xe Thống Nhất vào nhà máy dệt thảm len làm việc.
Ông bà tôi cùng đàn cháu con quây quần trong căn nhà năm gian, ngói phủ đầy rêu phong. Bà đưa tay đẩy cái liếp bằng tre và bê rất nhiều nan chổi ra phơi. Tranh thủ cái nắng hiếm hoi của mùa đông còn sót lại, bà sẽ quấn thành những chiếc chổi nan thật đẹp, đem bán trên buổi chợ phiên. Có tiền bán chổi, bà sẽ mua đồ để gói bánh chưng, tết đang đến kề bên thật gần.
Ông chẻ thêm chiếc đóm từ gióng tre làm mồi châm thuốc. Ông buộc bó đũa đã vót mịn để tết đến kịp dùng. Cả một cái sân gạch nhỏ mà ngổn ngang những thanh nan tre được chẻ ra làm nhiều phần để bà quấn chổi. Chỗ này một ít lạt tre, chỗ kia một bó nan xòe hình chiếc quạt. Sân ướt vệt nước mưa hôm trước, hôm nay cái nắng hanh hao, làm khô chiếc áo bà phơi trên sào, phất phơ trước gió.
Cuộc đời của bà, bao mùa xuân đã vắng mặt ông, là khi ông kháng chiến xa nhà. Bà tần tảo nuôi mẹ, các dì và cậu khôn lớn. Ngẫm về những cuộc đời của mỗi con người, ai cũng từng vắng mặt trong một đoạn đời của nhau? Lúc ấy họ ở đâu? Có nhiều lý do, nhưng ai cũng mong mùa xuân họ sẽ cùng hội ngộ.
Buổi chiều cuối năm, cơn gió mùa Đông Bắc còn làm mình làm mẩy trên đầu ngọn tre thêm lè lẹ cái rét. Mẹ lấy cha là anh bạn hàng xóm có ngôi nhà ngay nhà kề bên, rồi sinh ra tôi đúng vào ngày mùa xuân trời đang còn rét lộc. Mẹ mua cho tôi chiếc áo phao màu hồng phấn để tôi diện tết.
Vẫn phất phơ trong giấc mơ tôi, giấc mơ có cô bé mặc áo phao màu hồng chạy chơi cùng đám bạn trốn tìm ngoài ngõ. Ngày sắp tết, người ta mắc thêm bóng điện thắp sáng trên cao. Bọn trẻ quanh xóm rủ nhau chơi nhảy lò cò. Mẹ tôi vẫy tay gọi cô bé có chiếc áo phớt hồng về ăn cơm tất niên kẻo muộn.
Cả nhà quây quần bên mâm cơm, tôi thấy đông người lao xao tiếng cười nói. Chú thím tôi từ gian bếp dưới, cúi đầu qua hàng bắp ngô treo trên gác mái đi ra.
Bà bóc bánh chưng, từng hạt gạo nếp dẻo thơm xanh rền trong thớ lá. Vài hũ rượu ông ngâm chuối hột và sen củ, men rượu cay, vài ngụm nhỏ làm sức khoẻ ông tràn đầy. Trên bàn thờ, mùi hương trầm đưa hương neo vào khứu giác tôi bao nỗi niềm ngóng đợi.
Chờ tới lúc giao thừa, tôi lên giường nằm cùng ông, đắp chăn bông và cho chiếc đài pin vào trong chăn nghe chương trình ca nhạc. Và bài hát ấy, bài hát Lời tỏ tình của mùa xuân lại khe khẽ cất lên: "Em ơi nghe chăng mùa xuân? Mùa xuân hát ở trong lòng".
Lời bài hát như ngân nga bên cành hoa đào ông tỉa tót cắm vào lọ ban chiều, như rực rỡ bên câu đối đỏ ông thảo bút lượn từng nét chữ. Bài hát in sâu vào trong tiềm thức của tôi, ghim điều gì đó khiến tôi phải thật nhớ. Một gian bếp cũ, tiếng nói của bà, đôi mắt ông ngồi trông xa; tay ông gẩy tàn thuốc trong chiếc điếu bát, chậm rãi kể về ngày tết của ông hồi còn nhỏ, theo mẹ lên chợ Phủ ăn hai hào bún riêu cua.
Giao thừa tới, bà sắp mâm cúng tất niên ngoài trời. Tôi chạy ra hiên, nghe tràng pháo người ta đốt nổ giòn khắp xóm. Khoảnh khắc 0 giờ 0 phút, thời khắc năm cũ bước sang năm mới thật thiêng liêng, ai cũng mong niềm hy vọng tràn đầy. Bố ra vườn hái vài nhánh lộc non đặt lên bàn thờ, mong năm mới những lá chồi đâm thêm niềm hy vọng.
Ngày sang xuân của năm xưa còn đó, tôi theo thời gian mang hy vọng lớn lên. Kỷ niệm tươi đẹp của mùa xuân như chiếc bánh chưng xanh, xếp chồng lên nhau trong ngăn ký ức. Khoảnh khắc giao thừa, chùm pháo hoa tung lên trời cao sáng rực, cả nhà bên nhau nói cười rưng rức, bên thềm xuân khẽ rụng một cánh hoa.
Mùa xuân bên tôi, mùa xuân mãi như khúc nhạc ngân nga lắng đọng. Ông ơi! Chén rượu ngày xuân cha rót vẫn còn nồng! Bà ơi! Trầu vẫn têm trên cơi đỏ thắm! Mùa xuân đã về, hoa đã nở, chồi đã nhú, nơi đầu ngõ xôn xao những hạt mưa bay…
NGUYỄN THỊ THANH NGA
Địa chỉ: Khu phố Lựa, phường Việt Hùng, thị xã Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh
Email: thanhnga1887@gmail.com
