Trước đó, vào đầu tháng 8-2017, TAND huyện Mỹ Đức đã mở phiên tòa sơ thẩm xét xử 14 bị cáo trong vụ án từng là lãnh đạo, cán bộ chủ chốt tại xã Đồng Tâm và một số phòng, ban của huyện Mỹ Đức.
Tòa sơ thẩm đã tuyên phạt nhóm bị cáo nguyên là cán bộ xã Đồng Tâm về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, gồm: Nguyễn Văn Sơn (cựu Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm): 36 tháng tù, Lê Đình Thuần (cựu Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm) 42 tháng tù và Nguyễn Văn Bột (cựu Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm) 18 tháng tù treo. Đối với các bị cáo: Nguyễn Tiến Triển (cựu Bí thư Đảng ủy xã Đồng Tâm), Nguyễn Văn Đức (cựu Chủ tịch HĐND xã Đồng Tâm), Bùi Văn Dũng (cựu Trưởng ban Tài chính xã Đồng Tâm) và Bùi Văn Hồng (cựu Xã đội trưởng xã Đồng Tâm) cùng lãnh 30 tháng tù. Đối với các bị cáo: Nguyễn Xuân Trường (cựu cán bộ địa chính xã Đồng Tâm) 6 năm 6 tháng tù, Nguyễn Văn Minh (cựu Trưởng Công an xã Đồng Tâm) và Nguyễn Văn Khang (cựu Kế toán ngân sách xã Đồng Tâm) cùng lãnh 24 tháng tù.
Đối với nhóm bị cáo phạm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” có các bị cáo: Phạm Hữu Sách (cựu Trưởng phòng TN-MT huyện Mỹ Đức) và Trần Trung Tấn (cựu cán bộ Văn phòng đăng ký đất đai huyện Mỹ Đức) cùng bị 24 tháng tù treo. Đinh Văn Dũng (cựu Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai huyện Mỹ Đức) lãnh 36 tháng tù và Bạch Văn Đông (cựu Phó Giám đốc văn phòng đăng ký đất đai huyện Mỹ Đức) lãnh 30 tháng tù.
Sau phiên tòa sơ thẩm, có 10 bị cáo làm đơn kháng cáo đề nghị tòa án cấp phúc thẩm xem xét lại bản án sơ thẩm đã tuyên. Trong đó hầu hết các bị cáo đều đề nghị tòa cấp phúc thẩm xem xét giảm nhẹ hình phạt.
Theo bản án sơ thẩm, từ năm 2002 - 2013, do buông lỏng công tác quản lý Nhà nước về lĩnh vực đất đai tại địa bàn xã Đồng Tâm, các bị cáo: Nguyễn Văn Sơn, Lê Đình Thuần, Nguyễn Xuân Trường và một số bị cáo nguyên là cán bộ chủ chốt của địa phương vì động cơ vụ lợi đã thực hiện việc cấp, giao đất trái thẩm quyền, hợp thức hóa đất lấn chiếm cho một số hộ dân trái quy định…