Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, vốn cho bất động sản có giá trị lớn, thời hạn dài, nên thường được huy động từ nhiều kênh. Trong đó, vốn ngân hàng chỉ là một kênh.
Nhiều trường hợp ngân hàng phải từ chối cho vay
Bà Hồng nêu rõ, các tổ chức tín dụng phải đảm bảo các tỷ lệ an toàn, đảm bảo thu hồi vốn để chi trả cho người gửi tiền. Nếu không sẽ gây hệ lụy với chính ngân hàng, an toàn hệ thống. Ngay cả khi có dự án khả thi, có khả năng trả nợ, nhưng ngân hàng từ chối cho vay, vì có thể thời hạn vay dự án không phù hợp với khả năng cân đối vốn của ngân hàng. Hệ thống ngân hàng huy động chủ yếu là vốn ngắn hạn, trong khi cho vay bất động sản là dài hạn. Lý do khác nữa là ngân hàng phải ưu tiên khoản vay cho các dự án cấp bách hơn.
Tuy vậy, theo bà Hồng, tín dụng bất động sản đang tăng nhanh, cao hơn mức tăng trưởng chung của nền kinh tế. Số dư nợ tín dụng bất động sản (đến hết tháng 9-2024) là 3,15 triệu tỷ đồng, chiếm 20% tổng dư nợ chung nền kinh tế.
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng thời điểm tháng 2-2023, tiếp cận tín dụng bất động sản khó khăn ở nửa cuối 2022, ngay cả khi doanh nghiệp có tài sản đảm bảo. “Ở thời điểm đó, hệ thống ngân hàng đối mặt với sự cố rút tiền hàng loạt tại SCB vào 6-10-2022. Đây là sự cố quy mô lớn chưa từng có tiền lệ, ảnh hưởng lan truyền tới thanh khoản các tổ chức tín dụng, nhà đầu tư nước ngoài và tỷ giá (tăng tới 10%). Vì thế, thời điểm đó, Ngân hàng Nhà nước đặt mục tiêu cao nhất là an toàn hệ thống, khả năng chi trả cho người gửi tiền; phải rất thận trọng khi cho vay mới, nhất là với dự án bất động sản có kỳ hạn vay dài. Tháng 10-2022, Ngân hàng Nhà nước chưa tăng lãi suất, chưa nới room tín dụng để đảm bảo thanh khoản hệ thống. Tới tháng 12, khi tình hình ổn định, thanh khoản cải thiện, mới nới room tín dụng. Nhờ đó, hệ thống tín dụng an toàn”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước giải trình.
Về lãi suất cho vay còn cao, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng mong Quốc hội “chia sẻ với cố gắng của các ngân hàng”. Bà cho biết, lãi suất cho vay đã giảm 3% so với từ đầu 2022 đến nay. Bên cạnh đó, để chia sẻ khó khăn với người dân, doanh nghiệp, các ngân hàng đã dùng nguồn lực để giảm lãi, thuế, lên tới 60.000 tỷ đồng…
Trong khi đó, các khoản cho vay bất động sản có kỳ hạn dài so với vay ngắn hạn, do tiền gửi dài lãi suất huy động cao hơn. “Ngân hàng Nhà nước đã luôn chỉ đạo đơn giản hóa, tiết kiệm thời gian, nguồn lực và chi phí để hạ lãi suất”, bà Hồng khẳng định.
Chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội phải từ nguồn lực ngân sách
Theo báo cáo của đoàn giám sát, cơ cấu thị trường nhà ở đang tồn tại sự mất cân đối, cụ thể là phân khúc nhà ở xã hội hạn chế. Hiện có một số chương trình cho vay phát triển nhà ở xã hội như cho vay qua Ngân hàng Chính sách xã hội; cho vay hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng tránh bão lụt ở miền Trung… Các chương trình này đang thực hiện tại Ngân hàng Chính sách xã hội. Đối tượng vay do các bộ, ngành xác định, Ngân hàng Chính sách xã hội chỉ thẩm định hồ sơ; không tự đặt ra thủ tục.
Bày tỏ đồng tình với ý kiến của một số đại biểu, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nhận định, đã là nhà ở xã hội thì chính sách hỗ trợ phải từ ngân sách. Thời gian qua, ngân sách chưa bố trí được thì hệ thống ngân hàng đưa ra gói 120.000 tỷ đồng, nay tăng lên 145.000 tỷ đồng. Nguồn này các ngân hàng huy động từ người dân, lãi suất giảm 1,5-2%/năm với chủ đầu tư trong 3 năm, người vay trong 5 năm. Số giải ngân ít, 1.700 tỷ đồng, song đây mới là giai đoạn đầu của chương trình này. Ngoài ra, sau dịch Covid-19, người có thu nhập thấp rất khó khăn, nên nhu cầu vay vốn mua nhà chưa cao.
“Nhưng tới đây, khi khó khăn bớt đi, nhu cầu sẽ tăng lên. Vì vậy, cần có thêm những khảo sát về nhu cầu sở hữu nhà hay thuê nhà để có giải pháp phù hợp”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nói.
