Phát biểu khai mạc hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) sáng nay, 16-3, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, đây là lần đầu tiên UBTVQH khóa XV tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Phiên chất vấn được tổ chức theo hình thức trực tiếp tại điểm cầu Nhà Quốc hội và kết nối trực tuyến đến 62 tỉnh, thành phố trong cả nước.
Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên là thành viên Chính phủ đầu tiên đăng đàn tại phiên chất vấn sáng nay. Đây cũng là lần đầu tiên người đứng đầu ngành công thương trả lời chất vấn trước Quốc hội.
Ông Nguyễn Hồng Diên sẽ làm rõ các vấn đề liên quan đến tình hình sản xuất, nhập khẩu, cung ứng xăng dầu, công tác điều hành giá xăng dầu thời gian qua; việc thực hiện các nghị quyết, kết luận về chất vấn của Quốc hội, UBTVQH liên quan đến công tác quản lý thị trường, phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc; giải pháp bảo đảm lưu thông, xuất, nhập khẩu hàng hóa trong tình hình dịch Covid-19, nhất là mặt hàng nông sản.
Ngay từ đầu phiên họp đã có tới 39 đại biểu (ĐB) đăng ký chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên.
Quang cảnh phiên chất vấn tại điểm cầu Nhà Quốc hội . Ảnh: QUANG PHÚC Là người đầu tiên đặt câu hỏi, ĐB Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) đề nghị có giải pháp căn cơ để giải quyết tình trạng nguồn cung xăng dầu thiếu hụt, khiến các doanh nghiệp bị lỗ, nhiều cửa hàng treo biển hết xăng chờ tăng giá. Đây cũng là câu hỏi mà nhiều ĐB khác nêu ra với người đứng đầu ngành công thương.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, giá xăng dầu thế giới tăng đột biến vì đứt gãy nguồn cung tại một số nước có sản lượng lớn, tác động từ xung đột Nga - Ukraine... Thị trường xăng dầu thế giới tăng với biên độ 40-60%. Nguồn cung trong nước gặp khó khăn, do Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn, cung ứng 35% xăng dầu cả nước, giảm công suất. Có nhiều giải pháp để đảm bảo đủ nguồn cung trong nước, trong đó có việc phân giao cho các doanh nghiệp tăng nhập khẩu lên gấp đôi sản lượng bình thường. Bộ trưởng Diên kết luận: "Nguồn cung không lúc nào thiếu”.
Sử dụng quyền tranh luận, ĐB Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) phản biện: “Bộ trưởng nói nguồn cung không thiếu, vì tăng nhập khẩu. Thế thì các nhà máy lọc dầu có tác dụng như thế nào? Đặc biệt là Liên doanh Nghi Sơn, họ gặp khó khăn gì mà không cung cấp được sản phẩm ra thị trường”? Cũng về tình trạng khan hiếm xăng dầu, ĐB Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) thẳng thắn: “Không chỉ đại lý nhỏ lẻ găm hàng. Chúng tôi cho rằng tình trạng “găm hàng” xảy ra từ nhà cung cấp cấp trên, không chỉ là cấp dưới”.
Bộ trưởng Diên cho biết, Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn gặp khó khăn về tài chính và một số vấn đề nội tại nên không có kinh phí nhập dầu thô để sản xuất xăng dầu thành phẩm. Theo báo cáo của Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn, từ đầu tháng 1-2022, nhà máy đã giảm công suất từ mức 100% xuống mức 80% và sau đó chỉ ở mức 55-60% công suất. Do cắt giảm công suất sản xuất nên việc giao hàng thực tế cho các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu trong nước giảm. Bộ đã có nhiều cuộc làm việc với lãnh đạo Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn và PVN để yêu cầu liên doanh thực hiện đúng cam kết cung ứng sản phẩm ra thị trường và trong lúc nhà máy chưa đáp ứng được thì vẫn phải nhập khẩu. Về tình trạng “găm hàng”, Bộ trưởng khẳng định đang kiểm tra và mọi vi phạm sẽ được xử lý nghiêm minh.
ĐB Trần Văn Sáu (Đồng Tháp) đặt câu hỏi về quá trình điều hành giá xăng dầu của Bộ Công thương, cũng như triển vọng giá xăng dầu thời gian tới, ông Nguyễn Hồng Diên cho biết, tại nhiều kỳ điều hành đã trích từ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu 500-1.500 đồng/lít, kg xăng, dầu tuỳ loại. Nếu không trích quỹ này, ông Diên nói, "chúng ta không thể có giá thấp hơn thế giới".
Theo Bộ trưởng, việc duy trì Quỹ Bình ổn giá xăng dầu rất quan trọng, nhưng quỹ hiện chỉ có khoảng 600 tỷ đồng, trong khi quỹ này tại nhiều doanh nghiệp đã âm lớn.
“Hai bộ đã đề xuất và Chính phủ có Nghị quyết đề nghị UBTVQH giảm 50% thuế bảo vệ môi trường. Nếu chính sách này được thông qua, áp dụng từ 1-4 tới thì "hy vọng giá sẽ giảm". Mặc dù vậy, nếu giá thế giới tiếp tục tăng cao, sẽ đề xuất giảm tiếp các loại thuế, phí khác... “Hết công cụ thuế phí mà giá vẫn cao, thì có thể đề xuất cấp có thẩm quyền sử dụng các quỹ an sinh hỗ trợ các đối tượng nghèo, doanh nghiệp sử dụng nhiều xăng dầu”, Bộ trưởng cho biết.
