Dịch Covid-19 đang lây lan với tốc độ cao tại Việt Nam với chủng Delta là chủ lực và chúng ta cũng đang tìm mọi cách ứng phó với biến chủng mới Omicron đang ngấp nghé xâm nhập. Nhằm ngăn chặn hiệu quả sự lây lan của các biến chủng, mới nhất là biến chủng Omicron, việc nhanh chóng có các kit xét nghiệm Realtime RT-PCR, hay thuần túy là RT-PCR đặc hiệu cho các biến chủng mới này là thực sự cần thiết.
Hiện Hàn Quốc là nước đầu tiên đưa các bộ kit trên ra thị trường nội địa nhằm tăng khả năng phát hiện biến chủng Omicron chỉ bằng các xét nghiệm RT-PCR thay vì giải trình tự gen.
Việt Nam cũng đang có đề tài nghiên cứu tạo kit Realtime RT-PCR và chúng ta có thể hoàn toàn tạo ra các kit đó một cách nhanh chóng, thậm chí bất cứ phòng thí nghiệm sinh học phân tử nào cũng có khả năng làm được. Vấn đề ở chỗ là phải có đơn đặt hàng của Bộ Y tế hoặc Bộ KH-CN, phải có sự linh hoạt trong xét duyệt đăng ký lưu hành.
Thực sự mà nói, chúng ta chưa làm chủ được bản quyền tạo ra master mix (hóa chất được sử dụng trong phản ứng PCR) cho bộ kit. Bộ kit quan trọng nhất là master mix dùng chung cho hầu hết các kit RT-PCR. Sự đặc hiệu cho từng chủng virus nằm ở thiết kế các cặp mồi. Với các thông tin thế giới hiện tại, việc thiết kế và tổng hợp mồi đặc hiệu cho từng chủng virus có thể thực hiện trong một vài giờ đến một vài ngày. Sau khi có mồi đặc hiệu, việc còn lại chỉ là pha trộn và làm thử phản ứng. Thời gian vào khoảng một tuần để hoàn thiện và sản xuất được kit dành cho các biến chủng. Vấn đề nhanh hay chậm là quy trình xét duyệt của Bộ Y tế.
TS NGUYỄN QUỐC BÌNH
