Cụ thể, Luật Hiện đại hóa an toàn thực phẩm (FSMA) của Mỹ có nhiều quy định khá chặt chẽ trong kiểm soát an toàn thực phẩm, mà nhiều DN thực phẩm Việt Nam không theo kịp. Số lượng DN xuất khẩu vào Mỹ đã bị thu hẹp lại. Nếu đầu năm 2017 có gần 1.850 nhà máy thực phẩm ở Việt Nam đăng ký với Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ để xuất khẩu hàng hóa vào Mỹ, thì đầu năm 2018 chỉ còn chưa đầy một nửa - khoảng 800. Nếu chỉ trong 1 năm mà hơn 1.000 DN Việt Nam đã rời danh sách xuất hàng vào Mỹ thì quả là điều đáng lo ngại, vì đây là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam.
Thực tế cho thấy, đến giờ Việt Nam chỉ còn vài DN xuất khẩu cá tra vào thị trường Mỹ. Mới đây, lô hàng cà phê Việt đã bị chặn lại tại hải quan Mỹ vì vướng quy định của Luật FSMA. Rồi một DN khác của Việt Nam bán hàng tại hệ thống Wallmart của Mỹ cũng bị yêu cầu cung cấp các chứng nhận theo quy định FSMA…
Luật FSMA đã được áp dụng từ năm 2016, với nhiều quy định mới, khắt khe hơn, nhưng nhiều DN Việt Nam không tìm hiểu, nắm bắt kịp thời để đáp ứng các yêu cầu, dẫn đến nguy cơ mất thị trường. Cụ thể là DN xuất khẩu phải đảm bảo các tiêu chuẩn, tự thẩm tra nhà cung ứng nguyên liệu, có chương trình kiểm soát, phòng ngừa về vệ sinh, kiểm tra việc thừa các chất béo…
Đồng thời, phải kê khai thông tin đầy đủ trên bao bì thành phẩm của mình, lấy mẫu thẩm tra lại trên dây chuyền sản xuất và trên sản phẩm để đảm bảo khi bị kiểm tra là đạt chuẩn. Bởi nếu không, ngoài việc kiểm tra hồ sơ nhập khẩu, cơ quan chức năng của Mỹ có quyền kiểm tra trực tiếp, nếu trong vòng 24 giờ, DN nhập khẩu không cung cấp đủ hồ sơ, các chứng nhận đảm bảo thì hàng hóa sẽ bị trả về hoặc bị thu hồi tiêu hủy. Thậm chí, dù những lô hàng trước trót lọt mà sau đó có lô hàng bị kiểm tra không đạt chuẩn, thì cơ quan chức năng của Mỹ vẫn truy lại những lô hàng đã nhập trước đó để xử lý. Nếu sai phạm, DN có nguy cơ bị cấm xuất khẩu sang Mỹ và đối diện với việc phá sản.
Do vậy, để tránh thiệt hại, các DN trong nước cần chú ý chuẩn hóa các quy trình, nâng cao chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, kịp thời nắm bắt các quy định để “đạt chuẩn” xuất khẩu. Đấy cũng là con đường phát triển bền vững cho DN Việt.
