Theo các chuyên gia khí tượng, nguyên nhân của đợt mưa này là do gió mùa Tây Nam được kích hoạt bởi ngoài khơi xa đang xuất hiện 2 áp thấp nhiệt đới (ở khu vực giữa Biển Đông và phía Đông Philippines).
Cập nhật đến chiều 19-7 từ Trung tâm Dự báo khí tượng - thủy văn quốc gia, áp thấp nhiệt đới đã di chuyển đến tọa độ khoảng 14,3 độ Vĩ Bắc - 117,5 độ Kinh Đông, trên vùng biển phía Đông của khu vực giữa Biển Đông. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm áp thấp nhiệt đới mạnh cấp 6, giật cấp 8, di chuyển chủ yếu theo hướng Tây Bắc với tốc độ 5-10km/giờ.
Trong các ngày 20 và 21-7, áp thấp nhiệt đới cơ bản vẫn giữ hướng di chuyển này, nhưng mạnh hơn, có thể giật tới cấp 9. Trước mắt, vùng biển phía Đông của khu vực Bắc và giữa Biển Đông có mưa rào và dông mạnh, gió tăng lên cấp 6-7, giật cấp 9, sóng biển cao 2-4m.
Các chuyên gia thời tiết dự báo, áp thấp nhiệt đới này có thể không di chuyển vào đất liền của Việt Nam mà hướng về vùng biển Quảng Đông của Trung Quốc. Do đó, áp thấp nhiệt đới không gây ảnh hưởng tới các tỉnh ở Trung bộ nhưng có thể gây mưa to trở lại ở Bắc bộ vào tuần sau.
Ngoài áp thấp nhiệt đới nêu trên, hiện ở phía Đông Philippines còn có một áp thấp nhiệt đới khác.
Hai áp thấp nhiệt đới này có thể kích hoạt gió mùa Tây Nam mạnh dần lên ở khu vực Nam Biển Đông và các tỉnh ở khu vực phía Nam nước ta, gây mưa. Theo Trung tâm Dự báo khí tượng - thủy văn quốc gia, trước mắt, từ chiều 19-7 đến chiều 21-7, Tây Nguyên và Nam bộ sẽ có mưa vừa, mưa to 40-100mm, cục bộ có nơi mưa rất to trên 150mm.
Ngày 19-7, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp, Phó trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai đã ký công điện đề nghị các tỉnh, thành phố ven biển từ Quảng Ninh đến Bình Thuận ứng phó áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông.
Đến chiều 19-7, Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ NN-PTNT) tiếp tục ban hành công văn gửi Sở NN-PTNT các tỉnh, thành phố ở Nam bộ và Tây Nguyên đề nghị triển khai ứng phó đợt mưa to 40-100mm, có nơi trên 150mm mà cơ quan khí tượng đã có văn bản báo cáo và cảnh báo.
Công văn của Bộ NN-PTNT đề nghị các nội dung sau
1. Theo dõi chặt chẽ các bản tin cảnh báo, dự báo; thông báo, hướng dẫn kịp thời, thường xuyên cho các cấp chính quyền, người dân để chủ động phòng tránh, giảm thiểu thiệt hại.
2. Triển khai lực lượng xung kích kiểm tra, rà soát các khu dân cư ven sông, suối, khu vực thấp trũng, có nguy cơ cao xảy ra ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất để chủ động khơi thông dòng chảy, tổ chức di dời, sơ tán người dân khi có tình huống xảy ra.
3. Tổ chức lực lượng canh gác, kiểm soát, hỗ trợ, hướng dẫn bảo đảm giao thông an toàn cho người và phương tiện, nhất là tại các ngầm, tràn, khu vực ngập sâu, nước chảy xiết, khu vực đã xảy ra sạt lở hoặc có nguy cơ xảy ra sạt lở; kiên quyết không cho người và phương tiện qua lại nếu không bảo đảm an toàn; không để xảy ra thiệt hại đáng tiếc về người do bất cẩn, chủ quan.
4. Sẵn sàng lực lượng, phương tiện để cứu hộ, cứu nạn khi có yêu cầu.
5. Trực ban nghiêm túc, thường xuyên báo cáo về Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai.
