Hội nghị nhằm đánh giá việc thực hiện Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 12-3-2014 của Bộ Chính trị và Nghị định số 118/2014/NĐ-CP của Chính phủ.
Chỉ mới cổ phần hóa được 10/102 công ty lâm nghiệp
Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Hà Công Tuấn cho biết, Thủ tướng đã phê duyệt hầu hết các phương án tổng thể sắp xếp, đổi mới công ty nông, lâm nghiệp của 41 tỉnh thành và các tổng công ty lâm nghiệp, nông nghiệp. Trong đó có phương án sắp xếp, nâng cao hiệu quả của hơn 254 công ty. Các tỉnh thành, tập đoàn, tổng công ty nông, lâm nghiệp cũng tích cực triển khai các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng theo các hướng chuyển đổi sang mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên (TNHH MTV) nông, lâm nghiệp duy trì mô hình DNNN nắm giữ 100% vốn điều lệ thực hiện sản xuất kinh doanh; chuyển công ty TNHH MTV nông, lâm nghiệp thành công ty cổ phần, công ty TNHH hai thành viên trở lên; giải thể công ty TNHH MTV nông, lâm nghiệp… Thực tế từ các địa phương đều cho thấy, sau khi triển khai quyết định của Thủ tướng Chính phủ, nhiều công ty đã xây dựng phương án kinh doanh, hợp tác kinh doanh đạt những kết quả khả quan, tinh gọn được bộ máy.
Đặc biệt với mô hình cổ phần hóa, các chỉ tiêu doanh thu, lợi nhuận đều tăng như: Công ty cổ phần Cao su Bình Dương (doanh thu trước khi sắp xếp 49 tỷ đồng, sau sắp xếp 133 tỷ đồng), Công ty cổ phần Nông lâm nghiệp Bình Dương (doanh thu trước khi sắp xếp 26 tỷ đồng, sau sắp xếp 34 tỷ đồng), Công ty cổ phần Chè Bàu Cạn (lợi nhuận trước sắp xếp 277 triệu đồng, sau sắp xếp 4 tỷ đồng). Các công ty lâm nghiệp Đình Lập, Lộc Bình, Hòa Bình, Đông Bắc thuộc Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam - Công ty cổ phần, Công ty CP cao su Bà Rịa, Tân Biên thuộc Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam đều phát triển và đạt hiệu quả sản xuất kinh doanh hơn trước đó…Với các công ty này, đã xử lý được tồn tại về tài chính, tranh chấp, lấn chiếm đất đai. Định hướng, chiến lược sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp đã cụ thể và sát thực với tình hình thực tế hơn.
Tuy nhiên, đối với các nông, lâm trường đã chuyển đổi thành công ty 100% vốn Nhà nước hay công ty cổ phần do Nhà nước chi phối thì vốn eo hẹp, chậm được cấp bổ sung vốn điều lệ; các nông lâm trường ở vùng sâu, vùng cao tài sản không có nhiều, khó vay vốn khi ngân hàng chỉ cho vay thế chấp, chưa cho vay tín chấp. Bên cạnh đó, nhiều công ty nông, lâm nghiệp đang trong quá trình sắp xếp thì vướng mắc ở đo đạc đất đai, xác định giá trị doanh nghiệp, nhất là giá trị vườn cây do diện tích lớn ở địa bàn khó khăn, phát sinh công nợ khó đòi với các hộ gia đình, có doanh nghiệp như Tổng công ty Cà phê Việt Nam có nợ khó đòi, quá thu hiện nay lên tới 380 tỷ đồng mà chưa biết thẩm quyền xử lý thế nào.
Vì những khó khăn trên, Bộ NN-PTNT và một số địa phương cho biết việc thực hiện sắp xếp, đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của các công ty lâm nghiệp theo Nghị quyết số 30 của Bộ Chính trị chậm lại. Đến nay, mới cổ phần hóa được 10/102 công ty (chiếm 19,6%), chuyển được 12/38 công ty sang công ty TNHH hai thành viên (31,28%), mới phê duyệt giải thể 11 công ty (39%)… Thậm chí một số địa phương phải điều chỉnh lại phương án tổng thể vì không phù hợp với thực tiễn. Các vướng mắc cũng kéo dài thời gian phê duyệt phương án, sắp xếp các công ty nông, lâm nghiệp như Công ty TNHH MTV nông nghiệp Bạch Long, Rạng Đông (Nam Định), Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Sóc Trăng, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Bình Thuận (Bình Thuận) và một số công ty thuộc UBND tỉnh Nghệ An…
Nhiều công ty lâm nghiệp sợ “phơi” ra các tồn đọng
Kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh việc sắp xếp, đổi mới các công ty nông lâm nghiệp có tác động lớn tới tái cơ cấu ngành nông nghiệp, đổi mới hoạt động DNNN và cuộc sống của hàng triệu người dân. Phó Thủ tướng nêu rõ, năm 2018 phải là năm cao điểm hoàn thành sắp xếp, đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động các công ty này theo Nghị quyết số 30 của Bộ Chính trị. Năm 2019, Chính phủ sẽ đề nghị Kiểm toán Nhà nước kiểm toán toàn diện hoạt động của các công ty để biết ai làm tốt, vướng mắc gì, trách nhiệm ở đâu để báo cáo Quốc hội.
Chỉ ra các nguyên nhân chậm thực hiện sắp xếp các công ty nông lâm nghiệp, ngoài các lý do khách quan như thực hiện chính sách khoán đất, giao đất, tranh chấp, lấn chiếm, tồn đọng tài chính kéo dài qua nhiều thời kỳ lịch sử, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng nguyên nhân chủ quan là chủ yếu. “Nơi nào tập trung làm thì hiệu quả cao như Tập đoàn Cao su, Tổng công ty Lâm nghiệp và nhiều địa phương khác. Một số nơi chưa quyết liệt, chưa quan tâm đúng mức, nhất là phối hợp thực hiện. Nhiều đơn vị ngại không muốn làm vì sợ “phơi” ra các tồn đọng, ngại phải đi xử lý tồn đọng”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nói. Để triển khai hiệu quả, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ giao Bộ NN-PTNT, Bộ TN-MT và các bộ, ngành bám sát nhiệm vụ, tháo gỡ từng vướng mắc cho doanh nghiệp, địa phương theo ở từng nội dung cụ thể.
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu, Trung ương sẽ lo 70% kinh phí đo đạc bản đồ, xác định giá trị vườn cây, 30% kinh phí còn lại do địa phương thu xếp. Tổng hợp của 41 tỉnh thành thì số kinh phí này là hơn 1.100 tỷ đồng. Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tổng hợp, báo cáo Quốc hội ưu tiên bố trí vốn cho đo đạc. Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu cho rằng, vấn đề không phải vướng ở khả năng chi trả mà vướng ở xử lý đất đai để phục vụ đo đạc. Các địa phương phải tổ chức đoàn kiểm thật, đếm thật (đất đai) chứ không chỉ dựa vào thống kê.
