Phát biểu trong cuộc họp báo cùng ngày tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump cho rằng bây giờ là thời điểm thích hợp để chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, đồng thời chỉ đạo Bộ Ngoại giao Mỹ “bắt đầu triển khai mọi công tác chuẩn bị để chuyển Đại sứ quán Mỹ từ thành phố Tel Aviv tới Jerusalem”.
"Tôi xác định rằng đã đến lúc chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel", Tổng thống Mỹ Trump tuyên bố trong một bài diễn văn tại Nhà Trắng ngày 6-12, theo Reuters.
Tổng thống Mỹ ký quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và quyết định chuyển Đại sứ quán Mỹ từ thành phố Tel Aviv tới Jerusalem. Ảnh: Reuters Phát biểu trước báo giới, Tổng thống Trump cho rằng quyết định này sẽ có lợi nhất cho lợi ích của nước Mỹ, cũng như việc tìm kiếm hòa bình giữa Israel và Palestine.
Theo Tổng thống Trump, kể từ khi Quốc hội Mỹ thông qua Luật Đại sứ quán Jerusalem vào năm 1995 tới nay, các chính quyền tiền nhiệm đã trì hoãn việc thực thi đạo luật này vì quan ngại sẽ gây phương hại cho nỗ lực đàm phán thỏa thuận hòa bình tại khu vực Trung Đông.
"Các đời tổng thống trước đưa ra lời hứa trong chiến dịch tranh cử nhưng không thực hiện. Hôm nay, tôi biến điều này thành hiện thực", ông nói và công bố Washington sẽ dời đại sứ quán Mỹ đến Jerusalem.
Tổng thống Donald Trump công bố quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và quyết định chuyển Đại sứ quán Mỹ từ thành phố Tel Aviv tới Jerusalem. Ảnh: Reutes Theo giới chức Nhà Trắng, quá trình chuẩn bị và chuyển Đại sứ quán Mỹ về Jerusalem có thể sẽ được hoàn tất trong vòng 3 năm.
Quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô chính thức của Israel đã giúp Tổng thống Trump hiện thực hóa một trong những cam kết tranh cử quan trọng. Động thái này cũng nhận được sự ủng hộ khá rộng rãi của các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa. Tuy nhiên, bước đi nói trên được xem là sự đảo ngược so với chính sách mà Washington thực thi nhiều thập kỷ qua đối với tiến trình hòa bình Trung Đông, đồng thời có nguy cơ gây bất ổn khu vực và cản trở giải pháp “hai nhà nước” giữa Israel và Palestine.
Đại sứ quán của Mỹ tại Tel Aviv, Israel ngày 6-12-2017. Ảnh: Reuters * Cùng ngày, hàng loạt nhà lãnh đạo Hồi giáo đã lên tiếng chỉ trích quyết định này của Mỹ. Đặc phái viên Palestine gọi hành động của Tổng thống Trump là lời tuyên chiến tại Trung Đông.
Giáo Hoàng Francis cho rằng “nguyên trạng” của Jerusalem cần phải được tôn trọng.
Trung Quốc và Nga cũng đều lên tiếng bày tỏ quan ngại bước đi này có thể sẽ gây bất ổn hơn nữa khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, Tổng thống Trump khẳng định Washington cam kết ủng hộ tiến trình hòa bình và giải pháp hai nhà nước giữa Israel và Palestine.
Cũng trong ngày 6-12, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres tuyên bố không thể có giải pháp nào thay thế cho giải pháp hai nhà nước giữa Israel và Palestine, và Jerusalem là vấn đề quy chế cuối cùng cần phải được giải quyết thông qua đàm phán trực tiếp.
Phát biểu với báo giới sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, ông Guterres cho biết ông đã lên tiếng phản đối bất kỳ biện pháp đơn phương nào đe dọa tới triển vọng hòa bình cho người Israel và người Palestine.
Bên cạnh đó, ông khẳng định rằng không có kế hoạch B cho giải pháp hai nhà nước, đồng thời cam kết sẽ làm mọi điều trong thẩm quyền của mình để hỗ trợ các nhà lãnh đạo Israel và Palestine trở lại những cuộc đàm phán có ý nghĩa.
Cùng ngày, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron khẳng định Pháp không ủng hộ việc Tổng thống Trump "đơn phương" quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, đồng thời kêu gọi toàn khu vực bình tĩnh.
Phát biểu với các phóng viên tại một cuộc họp báo ở Algiers, ông Macron cho rằng quyết định này là một điều đáng tiếc, và Pháp không chấp nhận việc đi ngược lại luật pháp quốc tế và tất cả các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đã lên án quyết định trên của Mỹ, đồng thời gọi đây là hành động "vô trách nhiệm" và kêu gọi Washington xem xét lại quyết định này.
Ngoài ra, Bộ Ngoại giao Ai Cập khẳng định Cairo cũng bác bỏ việc Mỹ quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel.
Tổng Thư ký Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) Saeb Erekat nêu rõ quyết định này đã làm tiêu tan bất cứ hy vọng nào về giải pháp hai nhà nước đối với cuộc xung đột Israel - Palestine.
Cùng ngày, Jordan cũng lên án quyết định này của Washington. Người phát ngôn chính phủ Mohammed Momani gọi đây là sự vi phạm luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc .
Đường màu xanh phân cách đông và tây Jerusalem. Nguồn: CNN Cũng trong ngày 6-12, kênh truyền hình Al Jazeera đưa tin Ngoại trưởng Qatar Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Al Thani cho biết việc ông Trump quyết định chuyển Đại sứ quán Mỹ tới Jerusalem là "sự leo thang nguy hiểm và là án tử hình cho tất cả những ai muốn tìm kiếm hòa bình".
Còn Bộ Ngoại giao Pakistan cho rằng việc ông Trump quyết định chuyển Đại sứ quán Mỹ tại Israel tới Jerusalem là hành động bất hợp pháp.
Bên cạnh đó, truyền thông nhà nước Iran dẫn tuyên bố của Bộ Ngoại giao nước này, khẳng định Tehran "thực sự lên án" quyết định chuyển Đại sứ quán tới Jerusalem của Mỹ, cho rằng hành động này vi phạm các nghị quyết của quốc tế.
Thủ tướng Anh Theresa May nêu rõ Chính phủ Anh không đồng tình với quyết định của người đứng đầu Nhà Trắng, cho rằng bước đi này "không có lợi" cho các nỗ lực hòa bình tại Trung Đông.
Đại diện cấp cao phụ trách an ninh và chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU), bà Federica Mogherini bày tỏ "quan ngại sâu sắc" đối với lập trường mới của Washington về vấn đề Jerusalem. Quan chức này cho rằng cần tôn trọng nguyện vọng của cả Israel và Palestine trong vấn đề này. Các bên cần tìm một giải pháp thông qua đối thoại cho vị thế của Jerusalem.
Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyah hoan nghênh quyết định của Tổng thống Trump là "mang tính lịch sử" và là "một quyết định công bằng và dũng cảm".
Ông Netanyahu cũng cam kết không thay đổi hiện trạng tại các khu thánh địa tại thành phố vốn mang ý nghĩa tôn giáo linh thiêng đối với cả người Do Thái, Cơ đốc giáo và Hồi giáo.
Ngược lại, lãnh đạo Palestines Mahmud Abbas gọi hành động của Washington là "tồi tệ và không thể chấp nhận được", và là một bước đi "phá hoại tất cả các nỗ lực hòa bình Trung Đông".
Phong trào Hồi giáo Hamas của Palestine, hiện đang nắm quyền kiểm soát Dải Gaza, cảnh báo quyết định của ông Trump sẽ "mở ra cánh cửa địa ngục" đối với các lợi ích của Mỹ tại khu vực.
Lập trường của Palestine nhận được sự ủng hộ của nhiều nước. Thủ tướng Liban Saad Hariri cam kết "tình đoàn kết ở mức độ cao nhất với người dân Palestine" đồng thời khẳng định ủng hộ "quyền thành lập một nhà nước độc lập của Palestines với Jerusalem là thủ đô".
Ông Hariri nhấn mạnh quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel sẽ đối mặt với sự phản đối của "toàn bộ cộng đồng Arab và đe dọa thổi bùng căng thẳng tại khu vực".
