Ngày 2-12, Chính phủ Mỹ đã công bố các đoạn băng ghi âm có thời lượng gần 200 giờ giai đoạn từ tháng 11-1972 tới tháng 1-1973 và khoảng 90.000 trang tài liệu giai đoạn 1968-1969 dưới thời Tổng thống Richard Nixon. Đáng chú ý nhất là đoạn băng ghi âm ngày 14-12-1972, 4 ngày trước khi Mỹ ném bom Hà Nội và Hải Phòng.
Trong đoạn băng này Nixon nói với Cố vấn an ninh quốc gia Henry Kissenger và trợ lý cố vấn an ninh quốc gia Alexander Haig rằng Mỹ phải ném bom Việt Nam, chính thức thông qua một kế hoạch gây nhiều tranh cãi lúc đó. “Chúng ta hãy tăng sức ép ngay trước giai đoạn Giáng sinh sau đó vào ngày 3-1 sẽ rút lui”.
Điều đáng lưu ý là trong suốt các cuộc đàm thoại, từ “ném bom” đã được Nixon và Kissenger không dùng tới mà thay bằng từ “hành động” nhằm giữ bí mật. Theo học giả Luke A. Nichter, băng ghi âm mới nhất cho thấy Nixon can thiệp vào cuộc chiến tranh Việt Nam chi tiết hơn người ta từng nghĩ.
Còn trong số 90.000 trang tài liệu, có 7 trang viết vào ngày 8-10-1969 cho thấy Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Melvin Laird cảnh báo với Tổng thống Nixon về hậu quả khi Mỹ gia tăng chiến dịch quân sự tại Việt Nam nếu nghe theo lời của các tướng lĩnh.
Theo ông, một kế hoạch như vậy sẽ làm gia tăng chi phí cũng như rủi ro đối với Mỹ, trong khi không nhìn thấy lợi ích nào về chính trị và quân sự.
Những tài liệu này đã rọi ánh sáng mới vào những khó khăn của Nhà Trắng dưới thời Nixon trước sự bất mãn ngày càng gia tăng của công chúng đối với cuộc chiến tranh kéo dài tại Việt Nam.
Các nhà lịch sử hy vọng việc công bố những tài liệu này sẽ giúp người ta hiểu thấu đáo hơn về vụ “ném bom mùa Giáng sinh” năm 1972, một trong những hành động gây tranh cãi nhiều nhất trong cuộc chiến tranh Việt Nam.
Đây là lần thứ 12 các đoạn băng ghi âm và các tài liệu về chính quyền Nixon tại Nhà Trắng được công bố kể từ năm 1980.
V.M. (Theo AP, LA Times)
