Mới vào đầu mùa mưa năm 2016, nhưng nhiều người dân thành phố đã hỏi nhau: Mùa mưa năm nay có ngập? Vì sao hơn 10 năm qua, TPHCM đã triển khai rất nhiều công trình chống ngập nhưng vẫn hoàn ngập?
Bất cập cũ, giải chưa… xong
Mặc dù còn nhiều ý kiến khác nhau về nguyên nhân chính gây ngập tại TPHCM, nhưng theo Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập TPHCM, hệ thống thoát nước cũ kỹ, lạc hậu của TPHCM chỉ được thay mới khoảng 40%, là một trong những nguyên nhân quan trọng gây ra tình trạng ngập ở thành phố. Đã vậy, theo ông Đỗ Tấn Long, Trưởng phòng Quản lý hệ thống thoát nước (thuộc Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TPHCM), hệ thống cống mới và cũ có nhiều chỗ chưa được lắp đặt đồng bộ. Hiện một số cửa xả của cống thấp hơn lòng kênh, rạch nên nước cống không thể thoát được. Kênh rạch bị lấn chiếm và bồi lắng chưa được nạo vét. Thậm chí có những đoạn kênh đã được nạo vét nhưng chỉ vài tháng sau lại tắc nghẽn vì rác. Hai năm trước, trong 58 điểm ngập ở khu vực trung tâm, các cơ quan chức năng đã xóa được 47 điểm ngập. Tuy nhiên, mùa mưa năm 2014 vừa qua, 14 điểm được xóa ngập đã… tái ngập và phát sinh thêm 2 điểm ngập mới. Theo số liệu mới nhất của Trung tâm Điều hành Chương trình chống ngập nước TP, hiện toàn thành phố có 37 điểm ngập do mưa (gồm 8 điểm ngập ở khu vực trung tâm, 10 điểm ngập vùng ngoại vi…). Tuy số liệu thống kê như thế nhưng thực tế, chỉ vài cơn mưa đầu mùa vừa qua, tình trạng tái ngập đã diễn ra ở một số nơi. Nước ngập dường như cứ… luẩn quẩn bất chấp những nỗ lực của thành phố.
“Để có thể cải thiện tình trạng “mưa to là ngập” của TPHCM, nhất thiết phải cải tạo lại toàn bộ hệ thống thoát nước vốn đã quá lạc hậu. Nạo vét thông thoáng hệ thống kênh rạch khu vực nội đô kết hợp với ngăn chặn hiệu quả tình trạng xả rác bừa bãi xuống kênh rạch”, ông Đỗ Tấn Long khẳng định. Bên cạnh công tác quản lý đô thị còn hạn chế, ông Đỗ Tấn Long cho rằng phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp từ quản lý đô thị đến việc thực hiện quy hoạch tổng thể hệ thống thoát nước TP, xây dựng hệ thống hồ điều tiết, thực hiện quy hoạch thủy lợi chống ngập nước…
Thi công hệ thống thoát nước trên kênh Hàng Bàng (đoạn qua quận 6) chống ngập mùa mưa năm 2016 Ảnh: CAO THĂNG
Phát sinh khó khăn mới
Biến đổi khí hậu làm nước biển dâng, mưa với tần suất lớn xuất hiện nhiều hơn, đang là một trong những khó khăn mới phát sinh những năm gần đây trong công tác chống ngập ở TPHCM. Cách nay hơn 5 năm, “đầu bài” khi thiết kế hệ thống thoát nước cho các lưu vực Nhiêu Lộc - Thị Nghè, Tân Hóa - Lò Gốm, Tàu Hủ - Bến Nghé là đảm bảo tiêu thoát nước cho những cơn mưa có vũ lượng trung bình 75 - 92mm trong thời gian mưa 3 giờ. Nay “đầu bài” này đã lạc hậu khi ngày càng có nhiều cơn mưa có vũ lượng trên 140mm xuất hiện. Kết quả, ở ngay những khu vực được lắp đặt hệ thống cống thoát nước mới vẫn… ngập. Con số 40% hệ thống cống thoát nước được lắp đặt mới vì thế chỉ đúng với nghĩa là… cống mới. Ở góc độ đảm bảo tiêu thoát nước, chúng đã… lạc hậu. Minh chứng, chỉ hơn 1 giờ sau cơn mưa chiều 19-5 vừa qua, nhiều tuyến đường trên địa bàn TP bị ngập sâu trong nước, khiến người dân đi lại rất khó khăn. Trong đó, nhiều tuyến đường ngập nặng như Nguyễn Hữu Cảnh, Nguyễn Xí, Phan Đăng Lưu, Nơ Trang Long, Bạch Đằng, Xô Viết Nghệ Tĩnh, Nguyễn Hữu Cảnh, Chu Văn An (quận Bình Thạnh); Lê Đức Thọ, Lê Văn Thọ, Cây Trâm... (quận Gò Vấp); đường An Dương Vương, Tân Hòa Đông (quận 6); Hàn Hải Nguyên, 3 Tháng 2 (quận 10)… Nhiều tuyến đường ở các quận huyện vùng ven như Kha Vạn Cân, quốc lộ 13, Linh Đông (quận Thủ Đức), Phan Văn Hớn (huyện Hóc Môn)... cũng bị ngập nặng.
Chưa kể, khi xuất hiện tổ hợp mưa vũ lượng lớn cộng với triều cường thì có đến hơn 2/3 diện tích thành phố bị ngập. Do vậy, bao giờ TPHCM hết ngập là câu trả lời rất khó trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày một khốc liệt như hiện nay.
Quốc Hùng
| |
