Hơn 70 năm qua, câu chuyện về Một trăm chiếc váy của nhà văn Eleanor Estes (Messy Books và NXB Thế giới) vẫn còn nguyên ý nghĩa và đầy tính thời sự, lần đầu tiên được xuất bản tại Việt Nam.
Một cuốn sách đầy ắp yêu thương bởi lòng bao dung, sự tha thứ, có sức mạnh "làm thay đổi cách nhìn nhận vấn đề của bất cứ ai sau khi đọc nó" (theo đánh giá trên Saturday Review, ấn phẩm bổ sung đầy chất lượng, uy tín của tờ New York Evening Post tại Mỹ).
Một câu chuyện khác về bắt nạt học đường
Hàng ngày, cô bé Wanda Petronski đều chỉ mặc chiếc váy xanh bạc màu đến trường. Một chiếc váy trông sạch sẽ nhưng đã cũ kỹ, như chưa bao giờ được là ủi thẳng nếp. Nhưng cô bé lại luôn nói với bạn bè ở trường là mình có cả một trăm chiếc váy với nhiều kiểu dáng và màu sắc khác nhau, được xếp thành hàng trong tủ quần áo ở nhà. Một hiện thực đầy khó hiểu và mâu thuẫn khiến bao đứa trẻ tò mò và dần chuyển thành trò đùa mỗi ngày.
Người "đầu têu" cho trò đùa đeo bám Wanda là Peggy và Maddie, hai cô bé luôn đi cùng nhau như hình với bóng. Peggy là cô bé có mái tóc vàng, xinh xắn, có nhiều váy áo đẹp và luôn nổi bật nhất trường. Cả Peggy và Maddie đều không hề biết rõ câu chuyện về một trăm chiếc váy của Wanda. Vì thế, mỗi ngày đến trường, Peggy và Maddie chỉ đợi gặp Wanda trong chiếc váy xanh bạc màu, cố tình lớn tiếng hỏi Wanda về một trăm chiếc váy khiến bọn trẻ trong trường đều xúm lại rồi cười ồ đầy mai mỉa.
Chúng cười vào mặt Wanda còn bởi vì giữa những đứa trẻ Mỹ với tên gọi đầy dễ thương như Maddie, Peggy, Jack hay Cecile, chỉ có một đứa trẻ người Ba Lan là Wanda trong trường học này mới có tên họ kì cục, khó phát âm đến như vậy: Wanda Petronski!
Sau 70 ra đời, tác phẩm nhân văn và đầy tính thời sự lần đầu tiên được xuất bản tại Việt Nam Những lúc ấy, Wanda chỉ biết đứng nép mình vào một góc tường, cúi đầu để xua đi những cười nói mai mỉa đầy tổn thương. Cho đến khi bọn trẻ bỏ đi hết, Wanda vẫn không biết thốt nên lời nào để giải thích về một trăm chiếc váy của mình. Cô bé chỉ biết lặp đi lặp lại như một bài học thuộc lòng: "Một trăm cái váy! Tất cả sắp thành hàng trong tủ áo của tớ!"...
Sau cùng, bí mật về một trăm chiếc váy của Wanda đã khiến tất cả mọi người ngỡ ngàng, trong ngày trao giải một cuộc thi ở lớp, cũng là lúc mọi người nhận ra Wanda biến mất một cách khó hiểu...
Món quà của lòng vị tha
Thời gian trôi qua, Maddie luôn day dứt vì đã vào hùa với Peggy để trêu chọc, bắt nạt Wanda và không kịp nói lời xin lỗi bởi nhà Petronski đã rời đi nhanh chóng. Chính khi đó, mọi người mới biết sự thật: Nhà Petronski chỉ có một mình người bố nuôi dạy hai anh em là Jake và Wanda. Một cô bé được xếp ngồi ở dãy bàn góc cuối lớp học cùng những cậu bé nghịch ngợm chỉ vì đôi giày luôn bết bùn bẩn. Một đứa trẻ mất mẹ từ sớm, phải tự giặt và làm khô váy áo của mình để có thể mặc đến trường mỗi ngày. Một đứa trẻ bị mất mẹ, đã phải xoay sở cuộc sống ra sao?
Chính Maddie và Peggy đã tìm đến ngọn đồi Boggins Heights, nơi nhà Petronski từng ở và tận mắt chứng kiến khu đồi buồn bã, lạnh lẽo và ảm đạm thế nào. Ngôi nhà nhỏ màu trắng với khoảng sân nhỏ lưa thưa nom thật tồi tàn nhưng sạch sẽ gợi cho Maddie nhớ về chiếc váy màu xanh cũ kỹ không thẳng nếp nhưng không vương một vết bẩn nào.
Hai cô bé nhận ra, hàng ngày, chúng trêu chọc mỉa mai Wanda nhưng chưa từng biết đến hoàn cảnh sống của Wanda thế nào.
"Một trăm chiếc váy" đã nhận được giải thưởng Newbery Honor Book vào năm 1945
Liệu nghèo có đáng là lý do để trêu chọc người khác hay để bị người khác trêu chọc? Liệu có chính đáng không khi bỡn cợt cảm xúc của một người không giống với đám đông? Cả Maddie và Peggy đều không thể tập trung học bài cũng như khó ăn ngon ngủ yên bởi cảm giác tội lỗi sau khi Wanda chuyển đi.
Nhưng bất ngờ vẫn chưa dừng lại sau bao lâu rời đi, Wanda đã gửi tặng Maddie chiếc váy màu xanh lá và chiếc váy màu xanh da trời cho Peggy, bằng tất cả lòng bao dung, nhân hậu của cô bé.
Nhờ vậy, Maddie và Peggy cảm thấy thanh thản hơn trong lòng khi nghĩ rằng: Dù sao thì Wanda cũng thực sự quý mến hai cô bé. Và từ đó, chúng tự hứa sẽ không bao giờ bắt nạt một đứa trẻ nào nữa, thậm chí chúng sẽ sẵn sàng bênh vực đứa trẻ nào bị bắt nạt như Wanda đã từng...
Hơn 70 năm qua, cuốn sách từng đoạt giải Newbery Honor năm 1945 đã thay đổi cách nhìn nhận của bao người, đã trở thành cuốn sách kinh điển trong tủ sách thiếu nhi của hàng triệu trẻ em Mỹ, được xếp trong danh sách 100 cuốn sách dành cho thiếu nhi.
Cuốn sách là một câu chuyện khác về việc phân biệt đối xử, bắt nạt học đường mà trong đó có sự thiếu trách nhiệm của nhà trường, giáo viên. Đáng nói hơn cả là bản chất đáng yêu và trái tim nhân hậu của người bị bắt nạt đã tác động mạnh đến những người còn lại, khiến họ phải tự thay đổi cách nhìn.
Newbery Honor Book là giải thưởng danh dự (tương tự như giải Bạc) dành cho các cuốn sách ở vị trí thứ nhì trong vòng bình chọn cuối cùng của giải thưởng Newbery, một trong hai giải thưởng danh giá nhất dành cho văn học thiếu nhi ở Mỹ.
Giải thưởng này do Hiệp hội Thư viện sách Thiếu nhi (Association for Library Service to Children) - trực thuộc Hiệp hội Thư viện Hoa Kỳ (American Library Association) - trao hàng năm cho "các tác giả có đóng góp nổi bật nhất cho nền văn học thiếu nhi Hoa Kỳ".
QUỲNH YÊN
Sau 70 ra đời, tác phẩm nhân văn và đầy tính thời sự lần đầu tiên được xuất bản tại Việt Nam 
"Một trăm chiếc váy" đã nhận được giải thưởng Newbery Honor Book vào năm 1945
