Ai rồi cũng nản
“Tuyển cộng tác viên sử dụng thành thạo các phần mềm tin học văn phòng, đặc biệt là MS Word. Làm việc tại nhà, nhận văn bản cần đánh từ file pdf, file hình ảnh thông qua email hoặc Zalo”; “Mình cần tìm 7 bạn đánh máy/chỉnh sửa tài liệu theo format đơn giản (in đậm, nghiêng, đánh số, chỉnh font chữ). Các bạn quan tâm để lại thông tin để bên mình gửi bài test nhé”; “GẤP!!! Tuyển nhân viên nữ đánh máy, làm việc tại nhà, không yêu cầu bằng cấp, không yêu cầu đến công ty”…
Những nội dung này liên tục được các fanpage chạy quảng cáo trên nền tảng mạng xã hội Facebook, nhận về vài ngàn lượt like (thích) và bình luận, tuy nhiên được cài đặt ở chế độ riêng tư, người dùng chỉ nhìn thấy con số và hoàn toàn không đọc được bình luận. Người tìm việc phải chủ động nhắn tin cho fanpage để ứng tuyển.
Sau khi nhắn tin cho fanpage đang tuyển dụng, Hà Lệ Thanh (23 tuổi, ngụ quận Bình Thạnh, TPHCM) được cấp một mã số tuyển dụng và kết nối Zalo với bộ phận nhân sự để lên hồ sơ làm việc. Mọi thủ tục cũng chỉ là thông tin cơ bản như tên, năm sinh, nơi cư trú, bằng cấp, nhưng khai qua loa cũng không ai bắt bẻ.
Lệ Thanh kể: “Sau khi đưa mã tuyển dụng được cấp từ tin nhắn ở Facebook, tài khoản nhân sự bên Zalo lên hồ sơ và tôi được nhận làm việc ngay. Nhưng làm rồi thì mới thấy nản, thù lao cho 1 trang A4 dao động từ 100.000-200.000 đồng, nhưng đâu có dễ ăn. Định dạng không chỉ là văn bản, mà phức tạp hơn rất nhiều, nhất là các định dạng kiểu toán học như hàm số, phương trình, tích phân… Và khi mình đã đồng ý làm thì họ mới nói thêm yêu cầu tốc độ đánh máy nữa, tốc độ đánh máy phải trên 125 từ trong 1 phút. Tôi cũng nản rồi bỏ cuộc ngay bữa đầu tiên luôn, chứ sao cày nổi”.
Cũng không kham nổi quá 3 tờ A4, Đặng Hoàng Nguyên (20 tuổi, ngụ quận Tân Phú, TPHCM) chia sẻ: “Tôi cũng tự tin vào tốc độ đánh máy của mình lắm, nhưng làm rồi mới thấy ngán vô cùng, đánh máy chỉ là phần nhỏ, định dạng văn bản mới khó, mà chưa chắc nhân viên văn phòng chuyên nghiệp họ thao tác nhanh và liền được. Nhưng vào làm chưa đủ 2 tuần mà nghỉ thì coi như làm công quả, lúc trao đổi ban đầu thì người ta không nhắc đến điều này, nhưng nhận văn bản làm rồi thì họ mới thêm điều kiện này”.
Một bước thành nhà đầu tư
Vẫn hình thức tuyển dụng nhân viên đánh máy, yêu cầu đơn giản, giờ giấc tự do, nhưng khi người tìm việc bước vào, thì những “chiêu bài” khác được tung ra. Liên hệ từ fanpage trên Facebook và được hướng dẫn kết nối qua Zalo, chúng tôi được tài khoản tên Thủy T. giới thiệu là nhân viên nhân sự của Công ty L.A.Media có trụ sở ở Hà Nội thêm vào một nhóm trò chuyện có tên “Đầu tư nhanh, lãi dài hạn”.
Hoàn toàn không có công việc nhập liệu văn bản, mà mỗi người tham gia vào nhóm sẽ được hướng dẫn tạo tài khoản và nạp tiền để thực hiện các lệnh mua - bán - dự đoán (tăng - giảm) trên một sàn giao dịch tiền điện tử. Chúng tôi ngạc nhiên, hỏi về công việc đánh văn bản, Thủy T. giải thích: “Sao bạn làm nổi, định dạng và yêu cầu tốc độ đánh máy nhanh và khó lắm. Đầu tư cái này dễ hơn, mỗi ngày có 2 khung giờ: 10 giờ sáng và 21 giờ đêm, bạn vào nhóm rồi chuyên gia sẽ đọc lệnh, cứ theo đó mà làm, lời đều đều 100 USD mỗi ngày. Có người dám chơi lớn, bây giờ mua nhà, mua xe đầy đủ, quan trọng là bạn có gan làm giàu không thôi”.
Chúng tôi cũng ở lại trong nhóm trò chuyện “Đầu tư nhanh, lãi dài hạn” khoảng 1 tuần, để chờ đợi giấc mơ đổi đời như Thủy T. nói. Nhưng một tài khoản nữ tên Nguyễn Thị H. vào nhóm và tố cáo sàn giao dịch không cho người chơi rút tiền, chỉ trong nháy mắt, nhóm trò chuyện đã bị thành viên trưởng nhóm xóa ngay lập tức. Chúng tôi liên lạc với Thủy T. theo số điện thoại ban đầu, thì cuộc gọi đã không liên lạc được.
Thu hút người chơi tham gia vào các sàn giao dịch tiền kỹ thuật số vốn không xa lạ gì: cho nhà đầu tư đánh thắng để nạp thêm nhiều tiền vào tài khoản, sau đó tư vấn đánh các lệnh lớn, thu mức phí lớn và không rõ ràng, dẫn đến nhà đầu tư thua, mất hết tiền. Khi đã thua hết tiền, các môi giới sẽ giới thiệu nhà đầu tư sang một sàn mới. Hình thức này đã được cảnh báo nhiều trên các phương tiện truyền thông đại chúng, khiến người ta cảnh giác khi nói đến đầu tư tiền kỹ thuật số. Vì vậy, để thu hút người tham gia vào sàn, chiêu bài tuyển dụng nhân viên đánh máy dù đã cũ nhưng được các “chuyên gia tài chính” khoác “áo mới” để chiêu dụ “con mồi” mới.
