Mở rộng mạng lưới an sinh, thêm chính sách cho người tham gia BHXH

Thêm quyền lợi cho người tham gia

Từ ngày 1-7, các quy định về BHXH tự nguyện được điều chỉnh theo Luật BHXH năm 2024. Theo đó, ngoài hai chế độ hưu trí và tử tuất, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng thêm một chế độ là trợ cấp thai sản. Trợ cấp thai sản được quy định từ Điều 94 đến Điều 97 Luật BHXH năm 2024 là chế độ hoàn toàn mới của BHXH tự nguyện.

Theo đó, Điều 94 Luật BHXH năm 2024, người lao động có thời gian đóng BHXH tự nguyện hoặc vừa có thời gian đóng BHXH bắt buộc vừa có thời gian đóng BHXH tự nguyện từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con thì được hưởng trợ cấp thai sản. Điều 95 Luật BHXH năm 2024 quy định chi tiết về trợ cấp thai sản. Theo đó, mức trợ cấp thai sản là 2 triệu đồng cho mỗi con được sinh ra. Trong trường hợp thai từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung, thai chết trong khi chuyển dạ thì mức trợ cấp trên được tính cho mỗi thai.

Ngoài ra, lao động nữ là người dân tộc thiểu số hoặc lao động nữ là người dân tộc Kinh có chồng là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo khi sinh con còn được hưởng chính sách hỗ trợ khác theo quy định của Chính phủ. Điều đặc biệt là trợ cấp này do ngân sách nhà nước bảo đảm thực hiện, người tham gia BHXH tự nguyện không phải đóng thêm chi phí.

Dự thảo nghị định chi tiết một số điều của Luật BHXH năm 2024, trong đó có nội dung hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện. Theo quy định hiện hành, người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng, tính theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hàng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Cụ thể, mức hỗ trợ bằng 30% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo; bằng 25% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo; bằng 10% đối với các đối tượng khác. Ngoài ra, nhiều địa phương còn thực hiện chính sách hỗ trợ thêm nhằm khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện từ ngân sách địa phương.

Bà Phan Thị Mai, Trưởng phòng Quản lý thu, sổ, thẻ BHXH TPHCM, cho biết Luật BHXH năm 2024 đã có quy định cụ thể, cho phép các địa phương có điều kiện tài chính có thể hỗ trợ thêm cho người dân. Trong thời gian tới, BHXH TPHCM sẽ tham mưu thành phố thực hiện chính sách hỗ trợ các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện để kịp triển khai từ ngày 1-7, khi Luật BHXH năm 2024 có hiệu lực. Còn ông Lò Quân Hiệp, Giám đốc BHXH TPHCM cho biết, Luật BHXH năm 2024 là cơ sở pháp lý để sắp tới cơ quan BHXH tham mưu UBND TPHCM trình HĐND TPHCM thực hiện chính sách hỗ trợ các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.

Rộng cơ hội tham gia mạng lưới an sinh

Luật BHXH năm 2024 gồm 11 chương, 141 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2025 với nhiều thay đổi lớn và bổ sung nhiều quyền lợi cho người tham gia. Điểm nổi bật của luật là gia tăng bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động; bổ sung quy định cơ quan BHXH có trách nhiệm đôn đốc và hướng dẫn việc lập hồ sơ đăng ký tham gia BHXH bắt buộc; bổ sung các biện pháp xử lý hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH nhằm tăng cường tính tuân thủ pháp luật về BHXH…

Theo BHXH Việt Nam, Luật BHXH năm 2024 đã bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng. Theo đó, Luật BHXH 2024 hạ độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi, một số đối tượng xuống 70 tuổi; nâng mức hưởng lên 500.000 đồng/người/tháng từ 1-7-2025. Đặc biệt, những người từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu, ngoài được hưởng 500.000 đồng/tháng thì còn được ngân sách nhà nước mua thẻ bảo hiểm y tế để khám chữa bệnh.

Dự kiến sẽ có khoảng 1,2 triệu người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên được hưởng chính sách này ngay từ 1-7-2025 khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực. Ngoài ra, Luật BHXH 2024 còn gia tăng quyền lợi của người lao động bằng việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc với 5 nhóm người; bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện; tăng cơ hội nghỉ hưu đúng tuổi đối với những người tham gia BHXH muộn...

Bên cạnh đó, Luật BHXH năm 2024 mở rộng đối tượng được tham gia và thụ hưởng đầy đủ các chế độ BHXH bằng việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với 5 nhóm người. Trong đó có chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh. Do đó, TPHCM sẽ có thêm 235.000 chủ hộ kinh doanh cá thể tham gia đóng BHXH bắt buộc kể từ tháng 7-2025. Ông Lò Quân Hiệp cho biết, cơ quan BHXH TPHCM đã đề xuất nhiều phương án trong quá trình lấy ý kiến nghị định, nhằm thu hút hiệu quả nhóm đối tượng này. Trong đó, đề nghị sẽ có một tổ chức đứng ra kê khai cho số hộ kinh doanh cá thể này. Theo đó, hộ kinh doanh cá thể có nhiều loại, có những nhóm hộ kinh doanh cá thể thu nhập thấp, trên ngưỡng 200 triệu đồng phải nộp thuế. Tuy nhiên có những hộ doanh thu rất lớn, nộp thuế theo hình thức kê khai. Hiện nay, đang đề nghị trong dự thảo nghị định sẽ phân loại, từ ngày 1-7 sẽ cho nộp theo hình thức kê khai.

Theo Vụ BHXH, Bộ LĐTB-XH thống kê trong 6 tháng qua cho thấy số người nhận BHXH một lần giảm 17.000 người so với thời điểm tháng 12-2023. Vụ BHXH đánh giá đây là tín hiệu rất đáng mừng. Mặc dù 1-7-2025, Luật BHXH năm 2024 mới chính thức có hiệu lực, nhưng từ khi được Quốc hội thông qua, qua các phương tiện thông tin truyền thông, người lao động đã nắm được những chính sách mới khuyến khích người lao động ở lại hệ thống. Do đó người lao động quyết định sẽ ở lại hệ thống để có cơ hội hưởng lương hưu, thay vì nhận BHXH một lần. Điều này cho thấy Luật BHXH 2024 đã cơ bản đi vào cuộc sống và tạo sự yên tâm, gắn bó với hệ thống an sinh của người lao động

Theo BHXH Việt Nam, Luật BHXH năm 2024 quy định những người tham gia BHXH trước ngày 1-7-2025 vẫn được rút BHXH một lần như bình thường. Luật BHXH 2024 cũng bổ sung quy định theo hướng gia tăng quyền lợi, khuyến khích người lao động ở lại hệ thống. Đối với người lao động có thời gian đóng BHXH dài hơn vẫn được hưởng lương hưu với tỷ lệ hưởng cao hơn không thay đổi so với quy định hiện hành. Trong khi đó, những trường hợp đang tham gia hệ thống mà nghỉ việc nếu có nguyện vọng vẫn được rút BHXH một lần