Có thể do bối cảnh dịch Covid-19 tiếp tục nặng nề, hay cũng có thể do cùng cảnh xa quê mà ngấm hơn nhu cầu tìm nhau và tìm mình qua những trang sách cũ, mới.
Dù lý do gì thì 5 người phụ nữ: Quỳnh Hạnh (ở Phần Lan), Ngọc Linh (Thụy Điển), Thu Hà (Na Uy), Thu Mai (Pháp) và Quỳnh Trang (Đức) cũng đang lắp ghép các giá sách lớn để người Việt/gốc Việt yêu sách tự nguyện lấp đầy khoảng trống trên các ô tủ đó. Họ cũng là chủ nhân của chuỗi Tiệm Mọt - tiệm sách tiếng Việt ở nước ngoài, có mạng lưới cung cấp tại nhiều nước châu Âu và đang lan ra Mỹ, Australia.
Khi vào cộng đồng mạng Tủ sách Việt ở nước ngoài, thấy rõ hơn người xa xứ đang đọc gì, muốn chia sẻ điều gì từ thế giới nội tâm của mình. Không cần quy chuẩn một tổ chức nào, một cá nhân uy tín nào mới có thể đứng ra kêu gọi hay tuyển chọn, mỗi người đọc là một giám khảo, một nhà phê bình.
Một nhóm có thể cùng bầu chọn danh sách 30 cuốn sách hay, mà ở đó, Số Đỏ của Vũ Trọng Phụng và Kính vạn hoa của Nguyễn Nhật Ánh đứng trên cả Truyện Kiều. Đọc là sở thích, có sao đâu. Cá nhân tự tạo sự kiện bằng chủ đề “Đọc sách nhân mùa Ramanda” bằng cách giới thiệu cảm nhận về Ngàn mặt trời rực rỡ (Khaled Hosseini) sau khi đã bị Người đua diều của cùng tác giả mê hoặc. Rồi cứ thế mở ra cả chuỗi sách Con đường Hồi giáo (Phương Mai), Đừng chết ở Arab (Nghiêm Hương) và Bán đảo Arab - Tinh thần Hồi giáo và thảm kịch dầu mỏ của Nguyễn Hiến Lê thuộc hệ lịch sử cũng có dịp “sống” lại.
21 cuốn sách được đánh giá nên đọc ít nhất một lần trong đời (tạp chí Elle của Pháp bình chọn) được Tủ sách Việt ở nước ngoài chia sẻTâm lý thoải mái thể hiện đó làm biên độ đọc đa dạng hơn, khích lệ cá nhân dám mở cánh cửa thế giới đọc âm thầm của mình để chia sẻ. Đây là cái lợi cho cả cộng đồng. Nói như quản trị viên của nhóm Tủ sách Việt ở nước ngoài thì “Cảm ơn cả những ai chỉ... tàu ngầm theo dõi”.
Nhiều hay ít, nông hay sâu, nói trúng hay chưa đúng ý..., đều góp phần truyền cảm hứng mở trang sách mới, hay lật lại cuốn sách cũ đang ngủ vùi trong ký ức. Sau gần hai tháng ra mắt, Tủ sách Việt ở nước ngoài đã tổ chức được một giải Game Review sách - Giới thiệu sách với chủ đề mở. Giải nhất đã trao trung tuần tháng 4 vừa qua cho một người giới thiệu sách đang định cư tại Hà Lan. Phần thưởng cũng là sách.
Từ cuộc thi nho nhỏ này, phát hiện sắc màu đọc của người Việt/gốc Việt ở nước ngoài khá thú vị. Từ sách cho thiếu nhi Cô gà mái xổng chuồng cho đến Những người khốn khổ. Bên Muôn kiếp nhân sinh thấy cả Tử tế đáng giá bao nhiêu. Ai bị thuyết phục Ăn, Cầu Nguyện, Yêu rồi thì đọc tiếp Vui vẻ không quạu nha...
Sách hóa ra tiếp cận người đọc cũng dễ dàng chứ không hề khó như ta nghĩ. Thu Mai đã sống ở Pháp 12 năm, thành viên sáng lập Tủ sách Việt ở nước ngoài, tâm sự: “Thoạt đầu tôi nghĩ có nhiều nhóm giới thiệu sách rồi, mình đi sau có gì khác không? Tại sao mọi người thích đọc và chia sẻ trong nhóm mình mà không phải ở nhóm khác? Khi đọc các bài giới thiệu sách gửi đến, tôi nhận ra được cái khác của nhóm mình: cùng cảnh xa quê nên dễ hiểu nhau hơn, sự thân quen tự tìm đến. Chúng tôi bắt sóng nhau nhanh hơn để rồi cộng đồng chia sẻ cứ thế lan rộng”.
Thu Mai cũng kể khi cô mới quyết định mở tiệm sách ở Paris, đã có một khách đặt cuốn Hiệu sách nhỏ ở Paris. Nhìn tên sách cảm giác như duyên gặp gỡ đây rồi. Từ cuốn sách mở hàng này, hình ảnh chiếc thuyền đầy sách trên sông Seine đã hiện ra, rực rỡ một cánh buồm đỏ thắm!
