Đối với học sinh THCS, học phí trong năm học trước là 85.000 đồng/tháng với đối tượng 2 và 100.000 đồng/tháng với đối tượng 1. Tổng số tiền thu từ học phí của bậc THCS trong năm 2017-2018 toàn TPHCM là 351 tỷ đồng. Nếu so sánh với số tiền 1.000 tỷ đồng mà TPHCM thu ngân sách 1 ngày thì số thu học phí này rất nhỏ, chỉ tương ứng 1/3, nhưng rất có ý nghĩa với nhiều gia đình thuộc diện hộ nghèo. Do vậy, chủ trương miễn học phí là món quà quý, mang lại nhiều giá trị thiết thực về vật chất lẫn tinh thần. Miễn học phí sẽ có thêm nhiều học sinh có cơ hội đến trường, chia gánh nặng cho những gia đình có con em đi học và để lại ý nghĩa tinh thần rất lớn, là sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với thế hệ trẻ, tương lai của dân tộc.
Tuy nhiên, để chủ trương miễn học phí thực sự giảm bớt gánh nặng tiền học cho phụ huynh, yêu cầu đặt ra với ngành giáo dục, mà cụ thể là từng trường, phải xóa tình trạng lạm thu quỹ hội cha mẹ học sinh và các khoản thu khác. Thực tế các khoản thu này cao hơn học phí nhiều lần. Khi học phí được miễn, mà thu các khoản ngoài học phí vẫn cao không hợp lý thì vẫn chưa bớt được nhiều gánh nặng cho phụ huynh khi đưa con em đến trường.
Có một thực tế đáng buồn là tình trạng lạm thu ở nhiều trường đã trở thành căn bệnh trầm kha, khó chữa, là nỗi ám ảnh với nhiều phụ huynh. Những năm học trước, mỗi khi bước vào năm học mới, Sở GD-ĐT TPHCM thường ra văn bản yêu cầu các trường không được tùy tiện thu thêm các khoản ngoài học phí, để giảm gánh nặng cho người dân. Chủ trương là vậy nhưng thực tế lại khác, bởi không phải nơi nào cũng thực hiện. Việc thu các khoản tiền ngoài học phí được thực hiện rất tinh vi. Nhà trường nói không có chủ trương thu tiền ngoài học phí; chủ trương vận động thu các khoản là do hội cha mẹ học sinh của trường và chi hội cha mẹ học sinh của lớp đưa ra, và ban giám hiệu nhà trường vô can. Thực ra ai cũng biết hội cha mẹ học sinh là cánh tay nối dài của ban giám hiệu nhà trường. Hội đứng ra vận động phụ huynh góp tiền theo tinh thần tự nguyện. Dù là tự nguyện nhưng khó có phụ huynh nào dám từ chối các khoản đóng góp.
Việc miễn học phí là minh chứng chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước xem giáo dục là quốc sách hàng đầu, luôn ưu tiên và chăm lo cho giáo dục, thế hệ tương lai của đất nước. Để chủ trương miễn học phí mang lại giá trị đích thực, ngành GD-ĐT và ban giám hiệu từng trường phải “nói không” với việc lạm thu, không thu thêm của phụ huynh các khoản thu bất hợp lý dưới bất kỳ hình thức, lý do nào.
