 |
Không gian chợ nổi Cái Bè hiện nay |
Du khách hụt hẫng
Chợ nổi Cái Bè (thị trấn Cái Bè, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang), nằm ở ngã 3 sông, nơi tiếp giáp giữa sông Tiền và sông Cái Bè. Chợ được hình thành từ khoảng cuối thập niên 80 của thế kỷ 17, trên Vàm Cái Bè, do nhiều ghe mua bán trong vùng lân cận, tụ hội về đây trao đổi nông sản và nhiều mặt hàng khác, dần trở thành khu chợ nổi.
Song song với đó, bà con sống ven sông cũng trang bị ghe xuồng để buôn bán các mặt hàng như vải vóc, thủy hải sản cho đến đồ gia dụng, đồ ăn uống… đặc biệt là trái cây, để phục vụ người dân và khách du lịch khiến chợ nổi trở nên nhộn nhịp, sầm uất. Chợ nổi Cái Bè chính là minh chứng sinh động nhất cho một nét văn hóa đặc sắc của vùng đất phương Nam, là trạm trung chuyển trái cây và các sản vật đi khắp mọi miền đất nước.
 |
Những chiếc ghe chở nông sản của người dân qua lại trên sông |
Tuy nhiên, ngày nay giao thông đường bộ thuận lợi, người dân chuyển sang vận chuyển hàng hoá bằng xe, không gian mua bán trên chợ nổi trở nên vắng vẻ đìu hiu với vài ba chiếc ghe nông sản của người dân từ các tỉnh miền Tây neo đậu buôn bán.
Anh Nguyễn Trung Thanh, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ, qua các phương tiện truyền thông, anh hình dung chợ nổi sầm uất với nhiều mặt hàng, có thể tham quan, check-in và tận mắt chứng kiến nét giao thương độc đáo của người Nam bộ, có thể trải nghiệm cảm giác lắc lư trên xuồng để thưởng thức món ăn đặc sản miền sông nước... Tuy nhiên, anh thật sự hụt hẫng khi chợ nổi này không như hình ảnh tư liệu mà anh đã xem mà là một khúc sông với mấy chiếc ghe bán rau củ.
 |
Bến tàu du lịch thưa thớt |
Còn anh Trần Thanh Phong, nhân viên lái tàu chuyên chở du khách tham quan tuyến này cho biết, trước đây rất đông ghe xuồng mua bán trên chợ nổi Cái Bè với đa dạng mặt hàng và các loại trái cây thu hút đông đảo khách du lịch tham quan và mua sắm. Nhưng nhiều năm trở lại đây, mỗi lần chở khách đi ngang khu vực chợ nổi, anh ái ngại khi nghe tiếng thở dài của du khách bởi sự im ắng của chợ nổi này.
Cũng như nhiều hộ gia đình khác, gia đình ông Nguyễn Hữu Bổn (70 tuổi, xã Bình Hoà Phước, huyện Long Hồ, Vĩnh Long), sinh sống nhờ chợ nổi Cái Bè hơn 50 năm qua. Cứ khoảng 4 giờ sáng họ lại đi xuồng lên chợ nổi chở các loại trái cây trong vườn nhà hoặc thu mua trong vùng có để bán đồng thời mua các loại rau củ miền Đông chở về Vĩnh Long bán lại. Cuộc sống mưu sinh lênh đênh theo con nước, ghe xuồng của bà con từ bốn phương tụ họp về đây trao đổi hàng hoá, và họ đã trở thành hàng xóm của nhau khi nào không biết.
Ông Bổn tâm sự: “Lúc trước người dân chúng tôi còn mua bán trao đổi trái cây và nhiều mặt hàng khác cho nhau, có cả du khách, thu nhập bà con rất khá. Bây giờ người dân chuyển sang đường bộ, nên hàng xóm ngày xưa cũng đi hết, chỉ vài hộ như gia đình ông sống bám trụ với chợ nổi này. Cũng từ khi chợ nổi thưa dần, buôn bán ế ẩm, chúng tôi chỉ còn bán nông sản kiếm sống qua ngày”.
 |
Vài hộ gia đình ở các tỉnh miền Tây còn buôn bán trên chợ nổi này |
Bảo tồn trên giấy
Trước nguy cơ mất đi một sản phẩm du lịch độc đáo, một nét văn hoá đặc sắc miền sông nước nổi tiếng, năm 2017, ngành chức năng huyện Cái Bè đã xây dựng Đề án “Bảo tồn và phát huy chợ nổi Cái Bè” giai đoạn 2017-2020, định hướng đến năm 2025. Đồng thời, ngành chức năng huyện Cái Bè cũng đã tổ chức nhiều buổi tọa đàm với chủ đề: “Bảo tồn và phát huy chợ nổi Cái Bè” với sự tham dự của các nhà khoa học, các doanh nghiệp hoạt động du lịch và đại diện bà con buôn bán trên chợ nổi Cái Bè.
Theo đó, chợ nổi Cái Bè sẽ giữ nguyên hiện trạng, nhưng có sự sắp xếp, quản lý, bố trí lại để đáp ứng các yêu cầu về an toàn giao thông thủy; vùng nước quy hoạch có chiều dài 400 đến 500m, từ vàm Cái Bè đến Kênh 28; đảm bảo số lượng ghe, tàu neo đậu cố định từ 100 đến 150 chiếc và tiếp nhận 200 đến 300 ghe, tàu neo đậu mua bán có tải trọng từ 20 đến 60 tấn. UBND huyện Cái Bè sẽ đầu tư cơ sở hạ tầng phụ trợ như: nhà vệ sinh công cộng, đèn chiếu sáng, cầu bến kết hợp với việc thực hiện các chính sách hỗ trợ về giáo dục, y tế, điện, nước để tạo điều kiện thuận lợi thu hút các thương hồ đến mua bán kinh doanh.
 |
Chợ nổi Cái Bè của nhiều năm trước đây |
Nhưng đến nay đề án vẫn còn nằm trên giấy, chợ nổi ngày càng mai một. Ông Lê Văn Ý, Phó Chủ tịch UBND huyện Cái Bè cho biết, địa phương đang tập trung thực hiện một số dự án trọng điểm như: Quy hoạch và xây dựng khu tổ chức lễ hội du lịch làng cổ Đông Hòa Hiệp; điểm du lịch vườn sinh thái đặc sản tại làng cổ Đông Hòa Hiệp, Hòa Khánh, du lịch nghỉ dưỡng cồn Cổ lịch Hòa Hưng; phát triển thêm các hoạt động văn hóa, nghệ thuật vui chơi, giải trí để giữ chân du khách lưu trú dài ngày… Còn Đề án bảo tồn phát huy chợ nổi Cái Bè vẫn chưa thực hiện được.
Thiết nghĩ, ngày nay, giao thông trên bộ phát triển vượt bậc, nông sản nhà vườn ĐBSCL đã có thương lái đưa xe tới tận nơi chở. Cuộc sống của dân thương hồ ngày càng khó khăn. Nếu không kịp thời xây dựng tổ chức lại chợ nổi Cái Bè, chúng ta sẽ mất đi một địa điểm đắc địa cho du lịch ĐBSCL, một nét văn hoá đặc sắc độc đáo miền sông nước, cũng như cơ hội tạo sinh kế cho người dân sống ven sông.
