Lý luận phê bình VHNT TPHCM - trách nhiệm định hướng phát triển văn hóa bền vững

Tham dự có đồng chí Phan Nguyễn Như Khuê, Ủy viên ban Thường vụ Thành ủy Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy, Chủ tịch Hội đồng LLPB VHNT TPHCM, cùng các thành viên Hội đồng. Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TPHCM, đến dự và phát biểu chỉ đạo hội nghị.

Chương trình âm nhạc Tỏa sáng Đất nước Hùng Vương - Đất nước Bác Hồ

Báo cáo của Hội đồng LLPB VHNT cho biết, 9 tháng năm 2019, Hội đồng đã tổ chức, phối hợp tổ chức các lớp tập huấn chuyên đề LLPB VHNT dành cho đối tượng cán bộ, chuyên viên làm công tác LLPB của các hội chuyên ngành, phóng viên, BTV của một số cơ quan báo đài, cán bộ tuyên giáo cơ sở và một số văn nghệ sĩ.

Cùng đó, triển khai thực hiện 9 chương trình LLPB VHNT với các chuyên đề phát sóng trên Đài truyền hình TPHCM, gồm: 30 chương trình - một chặng đường, Kiến trúc đô thị thành phố Hồ Chí Minh, Dòng chảy văn học nghệ thuật người Hoa tại TPHCM, Hủy bỏ cấp phép ca khúc trước năm 1975 - Những vấn đề cần lưu ý, Sân khấu thành phố hôm nay - giải pháp đầu tư và quảng bá, Kết quả xã hội hóa trong sáng tác và sản xuất phim truyện tại TPHCM, Ảnh báo chí thời 4.0 - Tính chân thật và hiệu quả xã hội, Sách điện tử Việt Nam - thực trạng và giải pháp, Thị trường Tranh Việt Nam thời hội nhập. Hội đồng cũng đã cũng lập fanpage, tạo sự kiện chương trình, lập Facebook và tạo kênh Youtube “Chương trình LLPB VHNT TPHCM” để tăng sự tương tác của công chúng; thực hiện đề xuất 5 đề tài với một số nội dung trọng tâm và dự kiến khách mời chương trình LLPB VHNT TP từ tháng 10-2019 đến tháng 2-2020. 

Ngoài ra, Hội đồng tổ chức khảo sát về đời sống và điều kiện hoạt động nghề của văn nghệ sĩ thành phố; tiếp tục triển khai cuộc vận động sáng tác và quảng bá các tác phẩm VHNT và báo chí chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh giai đoạn 2018-2020”; tổ chức tọa đàm nhìn lại 100 năm sân khấu Cải lương... Trong 9 tháng qua, các thành viên của Hội đồng cũng đã phát huy vai trò tư vấn, tham mưu trong từng lĩnh vực chuyên môn để có đề xuất, kiến nghị với Thường trực Thành ủy những vấn đề liên quan đến hoạt động VHNT của TP.

Ý kiến của các đại biểu tại hội nghị cũng chỉ ra những hạn chế, bất cập trong công tác LLPB VHNT. Công tác quản lý và định hướng phát triển văn hóa cũng vướng nhiều bất cập khiến tồn tại không ít sự việc, chương trình giải trí diễn ra với những lệch lạc về quan điểm, tư tưởng, đường hướng, làm ảnh hưởng không nhỏ đến một bộ phận công chúng trẻ, trong khi có rất nhiều tác phẩm nghệ thuật hay, chất lượng lại không thể tiếp cận với khán giả. Đặc biệt, tại TPHCM, đến nay vẫn chưa có một công trình văn hóa nghệ thuật nào được đầu tư lớn, quy mô, mang tầm vóc thành phố, từ cơ sở hạ tầng đến nội dung các chương trình văn hóa nghệ thuật.

Công tác LLPB yếu nên tác động của LLPB vào văn nghệ sĩ, công chúng cũng yếu. Việc giao khoán xã hội hóa các hoạt động tổ chức biểu diễn văn hóa nghệ thuật tuy góp phần giúp VHNT thành phố phát triển đa sắc nhưng cũng đồng thời cũng phơi bày hoạt động tổ chức rời rạc, mạnh ai nấy làm, thiếu gắn kết và phát triển đồng bộ. 

Quảng bá để VHNT đi sâu vào đời sống

Nhiều đại biểu đề xuất những giải pháp để VHNT phát triển, lan tỏa, đi sâu vào đời sống. Nhà văn Trần Văn Tuấn, Chủ tịch Hội Nhà văn TPHCM cho rằng, các diễn đàn về LLPB VHNT còn mang tính chất định hướng, chỉ có người trong nghề tham dự, nói với nhau, sức lan tỏa chưa sâu rộng. Ông đề nghị các vấn đề của LLPB rất cần phải có đối thoại với công chúng, người dân, trong đó có vai trò quan trọng của hệ thống báo chí - truyền thông. 

GS-TS Mai Quốc Liên bày tỏ: Chất lượng sáng tác VHNT hôm nay đi xuống; tính kế thừa không tốt. Đặc biệt hiện nay xuất hiện và tồn tại tình trạng lớp trẻ xem mạng xã hội và tin vào mạng xã hội, không xem và tin vào trang mạng chính thống. Thế nên cần phải đầu tư, coi trọng hơn nữa tư tưởng và văn hóa, phải đào tạo thêm lực lượng trẻ, giỏi cho VHNT thành phố.

PGS-TS Trần Luân Kim đề nghị đầu tư mạnh hơn cho VHNT, có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ, chế tài. Nên xây dựng nền công nghiệp điện ảnh, âm nhạc, hội họa… để tạo ra hệ thống phục vụ được cả trong và ngoài nước. Mặt khác phải đẩy mạnh quảng bá phổ biến các tác phẩm VHNT. Cố gắng đào tạo đội ngũ giỏi nghề, phát động các phong trào, cuộc thi, quảng bá VHNT sâu rộng hơn. Vẫn theo PGS-TS Trần Luân Kim, trong năm 2020 có nhiều ngày lễ lớn, Ban Tuyên giáo Thành ủy nên phát động một số cuộc thi, sáng tác giá trị. Cũng nên có giải thưởng riêng cho công tác LLPB dành cho các công trình mang tính đột phá, có tác động mạnh vào đời sống VHNT. 

“TPHCM có hội đồng LLPB VHNT TP, đây là điều đáng mừng. Hội đồng nên vận dụng lý luận chính trị của Đảng để soi đường, điều chỉnh liều lượng trong sáng tạo. Không nên hoạt động riêng lẻ trong các chuyên ngành, cần phối hợp đồng bộ để độ lan tỏa rộng hơn”, nhạc sĩ Trần Long Ẩn đề xuất. 

Các thành viên hội đồng cũng đưa ra các ý kiến và kiến nghị thêm nhiều vấn đề, trong đó có các nội dung: không nên tổ chức những lễ hội quá tốn tiền mà lấy kinh phí đó để đầu tư cho nghệ thuật chất lượng cao. Báo chí chính thống phải đưa được thông tin kịp thời đến với công chúng. Thông tin báo chí nên phản ánh thêm các nhân tố, gương người tốt việc tốt để lan tỏa trong đời sống xã hội; nên dành giờ vàng trên sóng truyền hình cho VHNT chất lượng, ý nghĩa. Nhà nước có cơ chế đặt hàng cho các cơ quan báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị để tạo bước phát triển mới. Đẩy mạnh phong trào xây dựng thành phố văn hóa, môi trường văn hóa, con người văn hóa, thành phố đoàn kết, bình yên, thân thiện với môi trường, phát huy 3 phẩm chất năng động - sáng tạo - nghĩa tình. Xây dựng phong trào văn hóa đọc. Chú trọng công tác tuyên truyền các sự kiện quan trọng trong năm 2020... 

Đồng chí Phan Nguyễn Như Khuê, Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy, Chủ tịch Hội đồng LLPB VHNT TPHCM, cho biết: Từ nay đến cuối năm, Hội đồng sẽ tổng hợp toàn bộ nội dung đã làm được, để chuẩn bị nội dung hoạt động trong năm 2020 cũng như  đặt ra những nhiệm vụ quan trọng trong một chặng đường mới của giai đoạn mới. Đó là giai đoạn thực hiện đề án xây dựng văn hóa TPHCM theo hướng phát triển nổi bật, mang tính lan tỏa của nghệ thuật phương Nam, cũng đồng thời làm rõ đặc trưng, sắc thái con người TPHCM. Gần nhất, ngày 22-11, TPHCM sẽ tổ chức lễ tôn vinh các nghệ sĩ được phong tặng danh hiện cao quý NSND, NSƯT; trong tháng 12-2019 tổ chức tọa đàm xây dựng thương hiệu văn hóa TPHCM, môi trường văn hóa, con người văn hóa, đi vào những vấn đề bức xúc hiện nay.